O’zbikstan Respublikasi Prezidenti Sh. Mirziyoevtin’ baynatlarin ha’m O’zbekstan Respublikasin ja’nede rawajlandiriw boyinsha ''Ha’reketler strategiyasin u’yreniwdin’ ilimey motodologiyaliq a’himiyeti’’. Reje: Kirisiw

2.Ha’reketler strategiyasinin’ maqseti.

Háreketler strategiyasınıń maqseti alıp barılıp atırǵan reformalar natiyjeliligin tupten asırıwdan, mámleket hám jámiettiiń hár tárepleme hám jedel rawajlanıwın támiyinlew ushın shárt-shárayatlar jaratıwdan, mámleketti modernizaciyalaw hám turmıstıń barlıq tarawların erkinlashtirishdan ibarat esaplanadi.

Atap aytqanda, mámleketti rawajlandırıwdıń tómendegi 5 ústin turatuǵın baǵdarı belgilengen:

1. 
   Mámleket hám jámiyet qurılısın jetilistiriw;
   

2. 
   Nızam ústinligin támiyinlew hám sud-huqıq sistemasın jáne de reformalaw ; 
   

3. 
   Ekonomikanı jáne de rawajlandırıw hám liberallashtirish; 
   

4. 
   Social tarawdı rawajlandırıw ; 
   

5. 
   Qawipsizlik, milletleraro tatıwlıq hám diniy bag'rikenglikni támiyinlew, tereń oylanǵan, óz-ara mápli hám ámeliy ruhdagi sırtqı siyasat júrgiziw.
   

Usı jónelislerdiń hár biri mámleket degi reformalardı hám jańalanishlarni jáne de tereńlestiriwge tiyisli anıq bólimlerden ibarat.

  Háreketler strategiyasın bes basqıshda ámelge asırıw názerde tutilmoqda, bunda jıllarǵa beriletuǵın atlarǵa muwapıq hár jılı onı ámelge asırıw boyınsha Mámleket programması tastıyıqlanadi.

  Mámleket programmasınng “Mámleket hám jámiyet qurılısın jetilistiriw” deb atalǵan birinshi baǵdarın ámelge asırıwda mámleket hákimiyatı sistemasında Joqarı Jıynalıstıń rolin kúsheytiw, nızam dóretiwshiligi iskerliginiń sapasın tupten jaqsılaw, mámlekettiń turmısında siyasiy partiyalardıń rolin kúsheytiw názerde tutılǵan.

  Mámleket basqarıwdı jetilistiriw, bárinen burın mámleket xızmetin reformalaw, ekonomikada mámleket basqarıwdı kemeytiw, mámleket hám jeke sektorlardıń óz-ara paydalı sherikliginiń zamanagóy formaların, “Elektron húkimet” sistemasın rawajlandırıw boyınsha ilajlardı ámelge asırıw joybarlastırılǵan.

  Xalıq menen nátiyjeli baylanısti támiyinlew Mámleket programmasınıń eń áhmiyetli wazıypalarınan biri boldı. Shu munasábet menen jámiyetshilik qadaǵalawın jetilistiriw, mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemlerin, ǵalaba xabar quralların jáne de rawajlandırıw, sonıń menen birge máhálleniń jámiyet turmısındaǵı rolin kúsheytiw názerde tutilmoqda.

  Mámleket programmasınng yekinshi baǵdarı qonun ústinligin hám suddıń anıq ǵárezsizligin támiyinlew ilajların názerde tutadı. Atap aytqanda, qararlar qabıllawda sud ǵárezsizligin támiyinlewi kerek bolǵan Joqarı sud keńesin dúziw, professional sudyalar korpusın qáliplestiriw, sudyalardıń huqıqları hám nızamlı máplerin qorǵawǵa tiyisli ilajlardı ámelge asırıw rejelestirilip atır.

  Basqarıw sudni, xojalıq sudi sistemasında regionlıq apellyasiya sudini dúziw, sudya járdemshisi lawazımın shólkemlestiriw etiw arqalı sudni kelesinde qánigeliklestiriw hám olardıń toplamın bekkemlew názerde tutilmoqda.

  Bılıqtaka hám islerdiń kórip shıǵilıwı sud tárepinen negizsiz cho'zib jiberiliwine jol qoymaw maqsetinde protsessual nızam hújjetlerin jetilistiriw, tómen instansiya sudining kemshiliklerin ózbetinshe saplastırıw hám úzil-kesil qarar qabıllaw maydanınan joqarı sud instansiyalarining wákilliklerin keńeytiw rejelestirilip atır.

   Bul jónelis sheńberinde barlıq huqıqtı qorǵaw hám qadaǵalaw shólkemleri, mámleket hám de xojalıq basqarıwı shólkemleri, jergilikli mámleket hákimiyatı shólkemleri basshılarınıń xalıq menen tikkeley baylanısin jolǵa qoyıw ilajların ámelge asıriw, xalıq olarǵa erkin shaqırıq eta alıwın támiyinlew, fizikalıq hám yuridikalıq adamlardıń huqıqları hám de erkinlikleri buzılǵanlıǵı tuwrısındaǵı shaqırıwlardıń, xabarlardıń waqıtında alınıwın támiyinlew názerde tutilmoqda.

    Huqıq buzıwlardıń aldın alıw sistemasına, ayıpkerlikke qarsı gúresiw hám jámiyetlik rejimin saqlaw boyınsha ishki jumıslar shólkemleriniń iskerligin tupten jetilistiriwge bólek itibar qaratıladı.

Shuningdek bul jónelis 2018-2021 jıllarda jınayat hám jınayat -protsessual nızam hújjetlerin jáne de jetilistiriw konsepsiyasın islep shıǵıwdı, sud, huqıqtı qorǵaw hám qadaǵalaw shólkemleri xızmetkerlerin oqıtıw, tańlaw hám jay-jayına qoyıw sistemasın jetilistiriwdi, shaqırıwlardı úzliksiz analiz qılıwdı hám de waqıtı -waqıtı menen onıń nátiyjelerin járiyalay otirip barıwdı, advokaturanı rawajlandırıwdı, notariat sistemasın hám FHDYO shólkemlerin reformalawdı da óz ishine aladı.

“Ekonomikanı jáne de rawajlandırıw hám liberallashtirish” dep atalǵan úshinshi jóneliste ko'rsatilgan ilajlardı ámelge asıriw ushın milliy valyuta hám baxalardıń turaqlılıǵındı támiyinlew, valyutanı tártipke salıwdıń zamanagóy bazar mexanizmlerin basqıshpa-basqısh engiziw, jergilikli byudjetlerdiń dáramat bazasın keńeytiw, sırtqı ekonomikalıq baylanıslardı keńeytiw, kiripke mólsherlengen ónim hám materiallar islep shıǵarıw ushın zamanagóy texnologiyalardı engiziw, transport -logistika infratuzilmasini, isbilermenlikti rawajlandırıw hám de shet el investorlar ushın investitsiyalıq qızıqlıqtı asırıw, salıq administratorchiligini jaqsılaw, bank iskerligin tártipke salıwdıń zamanagóy principleri hám mexanizmlerin engiziw, kóp tarmaqlı fermer xojalıqların rawajlandırıw, sonıń menen birge turizm industriyasın jedel rawajlandırıw názerde tutilmoqda.

Shuningdek bul jónelis jeke menshikti, finans bazarın qorǵaw, awıl xojalıǵın modernizaciyalaw, zergerlik salasın rawajlandırıw, ayırım milliy kárxanalardıń aksiyaların (IPO) abıraylı shet el fond birjalarına dáslepki tárzde jaylastırıwǵa tayarlanıw ilajların da óz ishine aladı.

2017-2021 jıllarda ulıwma baxası 40 milliard AQSH dolları muǵdarı daǵı 649 investitsiya joybarın názerde tutatuǵın tarmaq programmaların ámelge asıriw rejelestirilip atır. Nátiyjede keyingi 5 jılda sanaat ónimin islep shıǵarıw 1, 5 teńdey, onıń jalpı ishki ónim degi úlesi 33, 6 procentten 36 procentkeshe, qayta islew tarmaǵı úlesi 80 procentten 85 procentkeshe asadı.

“Social tarawdı rawajlandırıw” dep atalǵan tórtinshi jónelis aholi bandligini asırıw, puqaralardı social qorǵaw hám olardıń salamatlıǵın saqlaw, jol-transport, injenerlik-kommunikaciya hám de social infratuzilmani rawajlandırıw hám modernizaciyalaw, xalıqtı elektr energiya, gaz menen támiyinlewdi jaqsılaw, xalıqtıń mútáj qatlamlarına kórsetiletuǵın social járdem sapasın asırıw, hayal-qızlardıń sociallıq-siyasiy turmıs daǵı mártebein asırıw, den sawlıqtı saqlaw salasın reformalaw, mektepge shekem tálim mákemeleriniń qolaylıgini támiyinlew, ulıwma orta bilim beriw, orta arnawlı hám joqarı tálim sapasın jaqsılaw hám de olardı rawajlandırıw ilajların ámelge asırıwdı názerde tutadı.

Atap aytqanda, aymaqlardı hár tárepleme rawajlandırıw boyınsha derlik 25 mıń investitsiya joybarın ámelge asıriw esabına 256, 4 mıń jumıs ornı shólkemlestiriw arqalı xalıqtı jumıs menen támiyinlew programmaların tolıq jırlaw názerde tutılǵan. Jumıssızlıq dárejesi eń joqarı bolǵan regionlarda 46, 8 mıń jańa jumıs ornı shólkemlestiriw, isbilermenlik iskerligin baslaw ushın tálim mákemeleriniń 10 mıń pitkeriwshisine kreditler ajıratıw rejelestirilip atır.

Úlken jaslı áwladtı qollap-quwatlaw, social pensiyalar beriw rejimin jetilistiriw, den sawlıqtı saqlaw salasın reformalaw ilajları kiritilgen. Atap aytqanda, 78 rayon medicina birlespesin, 7 qala hám 2 wálayat kóp tarmaqlı medicina orayın qayta qurıw, tez medicinalıq járdem xızmetin 1200 dane arnawlı avtotransport menen támiyinlew rejelestirilip atır.

Awıllıq jaylarda 15 mıń arzan turaq-jay, 415 kilometrlik suw támiynatı trubaları, 316 kilometrlik gaz támiynatı trubaları hám 291 kilometrlik ishki jollar qurıw joybarlastırılǵan. Xalıqqa transport xızmetlerin kórsetiw sapasın jaqsılaw maqsetinde 86 jańa avtobus baǵdarın engiziw hám 537 zamanagóy avtobus satıp alıw názerde tutilmoqda.

“Qawipsizlik, milletleraro tatıwlıq hám diniy bag'rikenglikni támiyinlew, tereń oylanǵan, óz-ara mápli hám ámeliy ruhdagi sırtqı siyasat júrgiziw” dep atalǵan besinshi jónelis doirasida respublikanıń konstituciyalıq basqarıw princpıın, suverenitetti, aymaqlıq pútinligin qorǵawǵa tiyisli ilajlardı ámelge asıriw, kiberxavfsizlik salasında informaciya, normativlik-huqıqıy tiykarlar sistemasın jetilistiriw, xalıqtı ayrıqsha jaǵdaylardan xabarlı qılıw sistemasın shólkemlestiriw hám rawajlandırıw, Ataw baxıtsızlıǵınıń aqıbetlerin yumshatish, sonıń menen birge Milletleraro munasábetler salasındaǵı siyasattiń ústin turatuǵın baǵdarları konsepsiyasın hám de Diniy tarawdaǵı mámleket siyasatı konsepsiyasın islep shıǵıw názerde tutilmoqda.

Shu menen birge, shet el sherikler menen siyasiy-diplomatik tarawdaǵı sheriklikti rawajlandırıwǵa tiyisli “Jol kartalari”ni islep shıǵıw, Ózbekstannıń shet el sherikler menen 2017 jılǵa mólsherlengen sawda -ekonomikalıq, investitsiyalıq, texnologiyalıq hám finanslıq -texnikalıq sherikligin tupten rawajlandırıw hám keńeytiw rejelestirilip atır.

  Mámleket programmasınıń joqarıda belgilengen barlıq ilajların ámelge asırıwǵa 37, 7 trillion sum hám 8, 3 milliard AQSH dolları jóneltiriledi.

  Kelesi bes jılda mámleketti rawajlandırıwdıń strategiyalıq hám ústin turatuǵın baǵdarların belgilew maqsetinde Párman tiykarında, Ózbekstan Respublikası Prezidenti basshılıǵında Háreketler strategiyasın ámelge asırıw boyınsha Milliy komissiya tuzilmoqda.

  Mámleket programmasına kiritilgen ilajlar tolıq, waqıtında hám sapalı atqarılıwın baqlaw Háreketler strategiyası besew baǵdarınıń hár biri boyınsha dúzilgen komissiyalar moynına júkletilgen.

Bul komissiyalar moynına tekǵana joqarıda belgilengen wazıypalardı ámelge asırıw, bálki 2018-2021 jıllarǵa mólsherlengen Háreketler strategiyasın ámelge asırıw boyınsha tiyisli jıllıq mámleket programmaları joybarların tayarlaw da júkletilip atır.

Háreketler strategiyasınıń ámelge asırılıwı Ózbekstan Respublikasınıń mámleketti reformalaw hám modernizaciyalaw, rawajlanǵan bazar ekonomikasına tiykarlanǵan huqıqıy demokratiyalıq mámleket, kúshli puqaralıq jámiyeti qurıw, nızam ústinligin, qawipsizlik hám huqıq tártibin, mámleket shegaralarınıń qol qatılmaslıǵın, jámiyette milletleraro tatıwlıq hám diniy bag'rikenglikni támiyinlew jolındaǵı isenimli háreketlerine jańa kúsh baǵıshlaydı.

3. Ha’reketler strategiyasin u’yreniwdin’ ilimey motodologiyaliq a’himiyeti.

[]