O’zbkiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi

Diniy yozuvlar. O`rta podsholik davrida 
zodagonlarning yog'och sog'onalarida bitilgan 
«Sarkofaglar matnlari», qadimgi Misr diniy bosh 
kitobi hisoblangan «O`liklar kitobi», Memfis 
ilohiyotshunoslik matnlaridan iborat.
Tibbiyot, matematika papiruslari. Ebers katta 
papirusi va Edvin Smit papiruslari kabilar qadimgi 
Misrda ilmiy bilimlarni rivojlangani to`g'risida 
ma'lumot beradi. 
Arxeologik yodgorliklar. Bular me'moriy 
ansambllar piramida, mastaba (hokim, 
zodagonlarning sog'onalari), shahar va ibodatxona 
qal'a, dengiz porti va nekropollardan iborat. Ayniqsa, 
III-IV sulolalar davrida qurilgan piramidalar noyob 
tarixiy-madaniy yodgorlik hisoblanadi. Eng qadimgi 
qabr-sarkofaglar jumlasiga, Yuqori Misr 
podshosining Enxab (Nexen) shahridagi qabr-
sarkofagni aytish mumkin. 
Misrda mavjud bo`lgan, bizgacha saqlanib 
kelgan piramidalar, mastaba va boshqa sog'onalar
qadimgi davrdayoq o`g'ri-qaroqchilar tomonidan
talangan. Faqatgina bitta piramida bizgacha talanmay
yetib kelgan. Ingliz arxeologi Karter 1922 - yilda
topgan va tekshirgan fir'avn Tutanxamon 

---

39 
piramidasida topilgan buyumlar oltin va qimmatbaho 
toshlar, temir metalli hamda 19 yoshda vafot etgan 
Tutanxamonning mumiyolangan jasadi ilmiy-tarixiy
nuqtai-nazardan o`ta qimmatli hisoblanadi.
Yangi podsholik fir'avnlarining mumiyolari 
«ombori» hisoblangan Dayr-al-Baxrdagi umumiy 
qabrda topilgan ko`pgina ashyolar diqqatga 
sazovordir. Bu ashyolar qadimgi Misr ijtimoiy-
iqtisodiy hayoti to`g'risida qimmatli ma'lumotlar
beradi.
Shaharlar qoldig'i. Er.avv.IV ming yillik 
boshlariga oid Yuqori Misrning poytaxti deb taxmin 
qilingan Enxab shahri dunyo tarixida barpo etilgan 
eng qadimgi shahar hisoblanadi. Misrda qadimgi
Fayum vodiysidagi Illaxun shahri qoldig'i, El-
Amarnadagi Axetaton shahri, Tanais kabi shaharlar
qoldig`i arxeolog-tarixchi olimlar tomonidan qazib 
ochilib, tadqiq etilgan.