Oʻzgarmas

Havo oralig`ida magnit induksiyasining tarqalishi (a) va yakor chulg`amining ekvivalent sxemasi (b)


O`zgarmas tok mashinasining tuzilishi. Stator mashinaning statori korpusdan (staninadan) 2- rasm, a) va uning ich tomoniga oʼrnatilgan asosiy va qoʼshimcha magnit qutblaridan tuzilgan. Magnit qutblarida qoʼzgʼatish chulgʼamlari boʼladi.Korpusningyon tomonlarida podshipnik shchitlari mahkamlanadi (2-rasm, b).Mashina ishlaganda korpus materiali orqali magnit oqimi oʼtadi.Demak, korpus mashina magnit zanjirining bir qismi hisoblanadi.Shuninguchun mashina korpusi magnit kirituvchanligi katta boʼlgan maxsus poʼlatdan tayyorlanadi. Kichik va oʼrtacha quvvatli mashinalarda poʼlatlan yaxlit qilib quyib, katta quvvatli mashinalarda bir necha boʼlaklardan yigʼib tayyorlanadi. Mashinaning asosi stanina bilan yaxlit (quyma) holda tayyorlanadi yoki unga payvandlanadi.Staninaning ust tomonida koʼtarish uchun maxsus halqasi boʼladi. Аsosiy magnit qutblar.Аsosiy magnit qutblar stanina ichiga boltlar bilan mahkamlanadi (3-rasm, a).Qutblarning poʼlat oʼzagi (4) elektrotexnika poʼlatidan maxsus shaklda shtamplab (5) tayyorlanadi.Qutb boshmogʼi magnit maydonining tekistarqapishi uchun xizmat qiladi. Uyurma toklarni kamaytirish maqsadida asosiy qutblarning poʼlat oʼzagi 0,5—2 mm qalinlikdagi plastinkalardan yigʼiladi, soʼngra presslab, shpilьkalar bilan tortib mahkamlanadi. Аsosiy magnit qutblariga qoʼzgʼatish chulgʼamlari (2) oʼrnatiladi.Bu chulgʼam koʼndalang kesim yuzasi doira yoki toʼrtburchak shaklidagi izolyatsiyalangan mis simdan karkasga oʼrab tayyorlanadi.Chulgʼam qizimasligi uchun bir necha boʼlaklarga boʼlinadi.Аyrim boʼlaklari orasida ventilyaiiya kanallari qoldiriladi.Mashinaning asosiy magnit maydoni qutblar poʼlatoʼzagiga oʼrnatilgan qoʼzgʼatish chulgʼamining toki yordamida hosil boʼladi.

O`zgarmas tok mashinalarining statori va o`zgarmas tok mashinaning umumiy ko`rinishi. 1-kollektor; 2-cho`tkalar; 3-yakor po`lat o`zagi; 4-qo`zg`atish chulg`ami g`altagi; 5-korpus; 6-podshipnik shchiti; 7-ventilyaotr; 8-yakor chulg`ami; 9-qo`shimcha qutb o`zagi;