O'zgaruvchi Tajribada sinab ko'rilgan omil
Download 16.54 Kb.
|
O`zbekcha
O'zgaruvchi Tajribada sinab ko'rilgan omil Nazorat Tajriba sozlamalaridan har qanday maʼlumotlar faqat tekshirilayotgan oʻzgaruvchiga bogʻliqligini koʻrsatish uchun vaarialbesiz bajariladigan tajriba. Gipoteza Ilmiy muammoning taklif qilingan yechimi Qonunning umumlashtirish bayonoti ko'p marta sinovdan o'tgan va odatda haqiqat deb qabul qilingan eksperimental faktlarga asoslangan. Xulosa Ilmiy muammoning yechimi Nazariya Tabiiy dunyoda sodir bo'ladigan hodisalar uchun mantiqiy, vaqt sinovidan o'tgan tushuntirish Massa Ob'ektdagi moddalar miqdori Og'irligi tortishish tufayli jismlar orasidagi tortishish kuchini o'lchash Zichlik Hajm birligi uchun massa Harorat Molekulalar harakatining o'lchovi Materiya Massa va hajmga ega bo'lgan har qanday narsa Ikki jismning massasiga va ular orasidagi masofaga bog'liq bo'lgan tortishish kuchi; jismni Yerga qarab tezlashtirish uchun javobgardir Volume Ob'ekt egallagan joy miqdori Inertsiya jismlarning tashqi kuch ta'siridan tashqari harakatda qolish yoki tinch holatda qolish tendentsiyasi. Kimyoviy o'zgarish Moddaning yangi va boshqa moddaga aylanishi jarayoni Jismoniy o'zgarish Moddaning fazasini o'zgartirish jarayoni Plazma fazasi, bu fazada modda juda yuqori energiyaga ega va uni oddiy materiya ushlab turolmaydi; er yuzida juda kam; yulduzlarda topilgan Kondensatsiya Gazning suyuqlikka aylanishi Bug'lanish Suyuqlik yuzasida sodir bo'ladigan bug'lanish Bug'lanish Suyuqlikning gazga aylanishi Sublimatsiya Qattiq fazadan to'g'ridan-to'g'ri gaz fazasiga o'tish Muayyan sharoitlarda o'z shakllarini yo'qotadigan amorf qattiq jismlar Kristall qattiq modda, unda zarralar muntazam takrorlanadigan naqshda joylashgan Element Sof moddaning eng oddiy turi Murakkab modda, bir nechta atomlarni o'z ichiga olgan molekulalardan tashkil topgan; kimyoviy jihatdan birlashtirilgan ikki yoki undan ortiq elementlar. Aralash Ikki yoki undan ortiq moddalar aralashgan modda; lekin kimyoviy jihatdan birlashtirilmagan Hamma joyda bir xil bo'lib ko'rinmaydigan geterogen modda Bir xil bo'lib ko'rinadigan bir hil modda Eriydi Suv kabi boshqa materialda eritilishi mumkin Erimaydi Boshqa materialda eritib bo'lmaydi Colliod Bir jinsli mikturada zarrachalar aralashtiriladi, lekin erimaydi Erituvchi Eritmada eriydigan modda Eritma Bir fizik holatdagi bir necha moddalarning bir jinsli aralashmasi Eritmada erigan modda Qotishma ikki metall yoki metall va metall xossalariga ega bo'lmagan metall eritmasi Atom Elementning barcha xossalariga ega bo'lgan elementning eng kichik qismi Molekula Kovalent bog'lanish natijasida hosil bo'lgan atomlarning birikmasi Yadro Atomning markazi Proton Atom yadrosidagi musbat zaryadlangan zarracha Neytron Atom yadrosidagi neytral zarracha Elektron Atom yadrosidan tashqarida joylashgan manfiy zaryadlangan zarracha Izotoplar Protonlar soni (atom raqami) boshqa atom bilan bir xil, ammo neytronlari soni boshqacha bo'lgan atom Energiya Ishni bajarish qobiliyati Atom raqami Atom yadrosidagi protonlar soni Atom massasi Elementning tabiiy izotoplarining massa sonining o'rtacha og'irligi Egiluvchan Yupqa simga tortilishi mumkin Egiluvchan Yupqa choyshabga bolg'acha urish mumkin Valentlik elektron atomning eng tashqi energiya darajasida Ishqoriy metallar Bir valentlik elektronga ega bo'lgan 1- oila elementi a'zosi Davriy sistemaning 18-sonli oilasining inert a'zosi; elementlar 8 valentlik elektronga ega va reaktiv bo'lmagan atomlarga ega Ion Elektronlarning yo'qolishi yoki ortishi tufayli zaryadlangan atom Metalloid element ham metall, ham metall bo'lmagan xususiyatlarga ega Kovalent bog'lanish Elektronlarning umumiy bo'lishini o'z ichiga olgan suyak Ion bog'lanishlar elektronlar o'tkazilishini o'z ichiga olgan BOnd Elektronga yaqinlik Atomning elektronlarni jalb qilishga moyilligi Atomlari bir xil elementning boshqa atomi bilan kovalent bog'lanish hosil qilishi mumkin bo'lgan diatomik element Ko'p atomli ion - kovalent bog'langan atomlar guruhi, boshqa atomlar bilan birlashganda bitta atom kabi ishlaydi. Reaktiv Kimyoviy reaksiyaga kirishuvchi modda Mahsulot Kimyoviy reaksiya natijasida hosil bo'lgan modda Sintez Ikki yoki undan ortiq oddiy moddalar birlashib, yangi, murakkabroq moddani hosil qiladigan kimyoviy reaksiya Yagona almashtirish kimyoviy reaktsiyasi, bunda birlashtirilmagan element birikmaning bir qismi bo'lgan elementni almashtiradi. Ikki marta almashtirish kimyoviy reaksiya, bunda turli birikmalardagi turli atomlar bir-birini almashtiradi Endotermik Kimyoviy reaktsiya, bunda energiya so'riladi Ekzotermik Kimyoviy reaksiya, bunda energiya ajralib chiqadi Faollashtirish energiyasi Kimyoviy reaksiya sodir bo'lishi uchun zarur bo'lgan energiya Bizning ta'mga ega bo'lgan pH 7 dan yuqori kislotali birikma ko'k lakmus qog'ozini qizil rangga aylantiradi; vodorod ionlarini hosil qiladi PH darajasi 7 dan yuqori bo'lgan, achchiq ta'mga ega, teginishda silliq, qizil lakmus qog'ozini ko'k rangga aylantiradigan asosiy birikma Gidroniy ioni kontsentratsiyasining pH o'lchagichi, shkala 1-14 Gidroniy ionlari musbat zaryadlangan vodorod ioni Gidroksid A salbiy ta'sirlangan kislorod va vodorod molekulasi Radioaktivlik Atom yadrosida o'zgarishlarga olib keladigan energiya va moddalarning ajralib chiqishi Fusion Kattaroq massali bitta yadro hosil qilish uchun kichikroq massali ikkita atom yadrosining birlashishi Yarim yemirilish davri Elementning berilgan namunasidagi atomlarning yarmi parchalanishi uchun ketadigan vaqt Yemirilish Radioaktiv yadroning radioaktiv bo'lmagan yadroga parchalanishi bosqichlari ketma-ketligi Tezlik Berilgan yo'nalishdagi tezlikning tavsifi Ob'ektning harakatlanish tezligi; masofa / vaqt Tezlanish Tezlikning o'zgarish tezligi Sekinlashuv Atom tezligining pasayishi Momentum Jismning massasi uning tezligiga to'g'ri keladi Ob'ektga energiya beradigan, ba'zan ob'ekt harakatining o'zgarishiga olib keladigan kuch bilan surish yoki tortish Bosim, agar suyuqlik og'irlik va harakat tufayli ma'lum bir hududga ta'sir qilsa, zarrachalar paydo bo'ladigan kuch Sutuvchilik Suyuqlikdagi yuqoriga ko'tariladigan kuch, chunki suyuqlik bosimi chuqurlikka qarab o'zgaradi Ob'ektni harakatlantirish uchun masofadan turib harakat qiladigan ish kuchi Ish bajarilgan yoki energiya sarflanadigan quvvat darajasi Qarshilik kuchi Elektr zaryadining oqimiga qarshilik Mexanik afzallik Mashina kuchini necha marta ko'paytiradi Samaradorlik Ishga kirishni ish natijasi bilan taqqoslash Fulcrum Tutqichning o'zgarmas aylanish nuqtasi Oddiy mashina Ishni osonlashtiradigan asbob Murakkab mashina Bir yoki bir nechta oddiy mashinalar birlashtirilgan Energiya Ishni bajarish qobiliyati Mexanik energiya Harakat bilan bog'liq energiya Yadro energiyasi Yadro bo'linishi yoki birlashishi natijasida ajralib chiqadigan energiya Kimyoviy energiya Atomlar yoki ionlarni bir-biriga bog'laydigan energiya Issiqlik energiyasi Modda zarralarining ichki harakatida ishtirok etadigan energiya Elektromagnit energiya Harakatlanuvchi zaryadlar bilan bog'liq energiya Potensial energiya Shakl yoki joylashuv energiyasi, saqlangan energiya Kinetik energiya Harakat energiyasi Gravitatsion potentsial energiya Yer yuzasidan balandlikka bog'liq bo'lgan potentsial energiya Issiqlik modda molekulalarining ichki harakati natijasida hosil bo'ladigan energiya shakli Kelvin Metrik harorat shkalasi O K mutlaq nolni ifodalaydi. Suv 273 K da muzlaydi va 373 K da qaynaydi. Konveksiya suyuqlik va gazlarda ko'tarilish va tushish yo'li bilan issiqlik almashinuvi. O'tkazish To'g'ridan-to'g'ri aloqa orqali issiqlik uzatish Radiatsiya Kosmos orqali issiqlik uzatish O'ziga xos issiqlik moddaning issiqlik energiyasini yutish qobiliyati Termik kengayish Issiqlik ta'sirida moddaning kengayishi Izolyatsiya O'tkazuvchanlik va konveksiya orqali issiqlik uzatishni kamaytirish orqali issiqlik yo'qotilishining oldini olish Absolyut nol Barcha molekulyar harakat to'xtaydigan harorat; mumkin bo'lgan eng past harorat Kalorimetr Kimyoviy reaksiyalarda chiqadigan issiqlikni o'lchash uchun ishlatiladigan asbob Supero'tkazuvchilar elektronlarning erkin oqishini ta'minlaydigan yoki issiqlikni boshqa moddalarga qaraganda osonroq uzatadigan material Elektr maydoni Zaryadlangan zarracha atrofidagi fazoning boshqa zaryadlangan zarralarga kuch ta'sir qiladigan hududi Induksion ob'ektni elektr zaryadlarini musbat va manfiy zaryadli guruhlarga bo'lish orqali zaryadlash usuli Statik elektr Zaryadlarning keyingi harakatsiz bir ob'ektdan ikkinchisiga o'tishi Radioaktivlik yoki zaryadni aniqlash uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan bir uchida yupqa metall barglari bo'lgan metall tayoqdan iborat elektroskop qurilma Elektr zaryadsizlanishi - statik elektrning yo'qolishi, elektr zaryadlari ob'ektdan siljiydi O'chirish Elektr toki o'tishi mumkin bo'lgan to'liq yo'l Qarshilik Elektr zaryadining oqimiga qarshi bo'lgan material Barcha qismlar birin-ketin ulangan seriyali sxema; agar bir qism to'g'ri ishlamasa, oqim oqimi oqadi Parallel sxema Har xil qismlar alohida novdalarda joylashgan sxema; agar bir qism to'g'ri ishlamasa, oqim qolganlari orqali o'tishi mumkin. Amper Oqim birligi Ohm Elektr tokiga qarshilik birligi Shimoliy qutb/Janubiy qutb magnit maydonning magnitlanish to'plangan maydoni Magnetoshpere Alohida atomlarning magnit maydonlari mos keladigan materialning hududi Aurora Quyosh zarralari Yerning magnit maydonini yorib o'tishi natijasida paydo bo'lgan havoning porlayotgan hududi Magnit maydon Magnit kuch ta'sir qiladigan maydon Elektromagnit induktsiya O'zgaruvchan magnit maydon tomonidan oqim hosil bo'ladigan jarayon Generatorlar Mexanik energiyani elektr energiyasiga aylantirish uchun elektromagnitlardan foydalanadigan qurilma Solenoid simning uzun bobini, u orqali oqim o'tganda magnit kabi ishlaydi Mexanik to'lqin o'tadigan o'rta material Energiyani bir joydan ikkinchi joyga o'tkazadigan to'lqinli sayohat buzilishi Ko'ndalang to'lqin Muhitning harakati to'lqinning yo'nalishiga to'g'ri burchak ostida bo'lgan to'lqin (yuqoriga va pastga to'lqin) Uzunlamasına to'lqin Muhitning harakati to'lqin yo'nalishiga parallel bo'lgan to'lqin (ichki va tashqaridagi harakat) to'lqinning eng yuqori nuqtasi to'lqinning past nuqtasidan o'tish to'lqinning ikkita ketma-ket o'xshash nuqtasi orasidagi to'lqin uzunligi masofasi to'lqinning amplituda balandligi to'lqinning o'zgarishi tufayli to'lqinlarning sinishi egilishi aks ettirish Tezlikning o'zgarishi tufayli to'lqinlarning orqaga qaytishi to'lqinlarning to'siq chetida difraksion egilishi bir vaqtning o'zida bir joyda paydo bo'ladigan to'lqinlarning interferentsion o'zaro ta'siri Chastotalar ma'lum vaqt ichida ma'lum bir nuqtadan o'tadigan to'lqinlar soni Gerts To'lqin chastotasining birligi Konstruktiv interferensiya To'lqin amplitudasi ortib boruvchi shovqin turi Buzg'unchi interferensiya To'lqin amplitudasi pasayadigan shovqin turi Turuvchi to'lqin Harakatlanayotganga o'xshamaydigan to'lqin; materialning tabiiy chastotasida sodir bo'ladi Sonar Masofalarni aniqlash uchun tovush to'lqinidan foydalanish Teleskoplar uzoqdagi ob'ektlarni kattalashtirish uchun ishlatiladigan qurilma Inson eshitish diapazonidan yuqori ultratovushli tovush (20,00 gerts) Doppler effekti Manba va uning kuzatuvchisi o'rtasida harakat bo'lganda yuzaga keladigan tovush yoki yorug'likning o'zgarishi Mikroskop kichik narsalarni kattalashtirish uchun ishlatiladigan qurilma Qavariq linzalar, o'rtada qirralarga qaraganda qalinroq O'rtaga qaraganda uchlari qalinroq bo'lgan konkav linzalari Kogerent yorug'lik Lazerlarda uchraydigan yorug'lik Fotoelektr effekti Yorug'lik yordamida metalldan elektronlarni bilish mumkin bo'lgan jarayon Ob'ektlarni aniqlash va tezlikni kuzatish uchun qisqa to'lqinli mikroto'lqinli pechlardan radarlardan foydalanish Rentgen nurlari ultrabinafsha nurlardan biroz yuqoriroq chastota diapazonidagi elektromagnit to'lqin Gamma-nurlari Gamma-parchalanish jarayonida chiqariladigan yuqori chastotali elektromagnit to'lqin; yadroviy nurlanishning eng kuchli turi Ultrabinafsha nurlar Ko'rinadigan yorug'lik ustidagi chastotali mintaqadagi elektromagnit to'lqin Download 16.54 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling