O‘zi yo‘qdek, ovozasi o‘qdek. Sirli qo‘shin – «Vagner» haqida nimalar ma'lum?


Terminologik va huquqiy nyuanslar


Download 14.25 Kb.
bet5/5
Sana22.12.2022
Hajmi14.25 Kb.
#1041678
1   2   3   4   5
Bog'liq
VAGNER HAQIDA

Terminologik va huquqiy nyuanslar
OAVda Suriyadagi janglarda qatnashgan, ammo rasman harbiy bo‘lmagan Rossiya fuqarolari contractors (pudratchilar) yoki PMCs (private military contractors – xususiy harbiy pudratchilar) deb nomlanadi. Ushbu kontekstdagi pudratchilar so‘zining ruscha ko‘rinishi «pudratchilar» emas, balki «pudratchi tashkilotning xodimlari» ma'nosida keladi. Shunga ko‘ra, PMCs «xususiy harbiy xizmat ko‘rsatuvchi tashkilot xodimlari» degan ma'noni anglatadi. Aftidan, «yollanma» (mercenary) so‘zini ishlatmaslik AQSh Jyeneva konvensiyasi 1977 yildagi Birinchi qo‘shimcha protokolini imzolamagani bilan izohlanadi. Uning 47-moddasi 2-bandida qaysi shaxs yollangan deb hisoblanishiga izoh berilgan. Ushbu hujjatning imzolanishi xususiy harbiy sektorda xizmat qilayotgan tashkilotlarning ishini sezilarli darajada murakkablashtirishi mumkin.
Shuningdek, Amerika Qo‘shma Shtatlari va Buyuk Britaniya 2001 yil 20 oktyabrdagi harbiy maqsadlar uchun ishchilarni yollash, ulardan foydalanish, moliyalashtirish va o‘qitishga qarshi xalqaro konvensiyani (International Convention against the Recruitment, Use, Financing and Training of Mercenaries) imzolamagan.
Garchi qonunlarida yollanma odamlarni, ulardan qurolli mojaro yoki urushlarda foydalanish uchun o‘qitish, moliyalashtirish, moddiy yordam berish yoki yana boshqa ishlarga yollash taqiqlangan va jinoyat bo‘lsa-da (Rossiya Federatsiyasi jinoyat kodeksining 359-moddasi), Rossiya ham ushbu konvensiyani imzolamagan.
Rossiyada boshqa davlat hududidagi qurolli mojarolarda qatnashish uchun odam yollash va yollanish taqiqlangan. Bu ish uchun jinoyat kodeksida yetti yilgacha qamoq jazosi (359-modda) belgilangan. Shaxsni harbiy maqsadlar uchun yollash, o‘qitish va moliyalashtirish uchun 15 yilgacha qamoq jazosi ko‘zda tutilgan.
Rossiyada XHK faoliyatini qonuniylashtirishga bir necha bor harakat qilingan. 2018 yil yanvarda Rossiya tashqi ishlar vaziri Sergey Lavrov XHKlarning qonuniylashtirilishini yoqlab chiqadi. Ushbu qonun tashabbuskorlari agar XHKlar faoliyati qonuniylashtirilsa, ana shunda yollanma jangchilarini chet elda terrorizmga qarshi operatsiyalarda ishtirok etishga jalb qilish, neft va gaz konlari kabi turli muhim obektlarni himoya qilishda ulardan foydalanish, ommaviy qirg‘in qurollarini sotib olish yoki saqlashni taqiqlash hamda ijtimoiy kafolatlarni joriy etish imkonini beradi, deb taxmin qilishadi.
Hozirgi vaqtda XHK xodimlari hech qanday huquq va imtiyozlarga ega emas, turli huquq va imtiyozlar Rossiya Federatsiyasi Qurolli Kuchlarining kontrakt asosida xizmat qiladigan harbiylari uchun taqdim etiladi.
2018 yil dekabrda yillik matbuot anjumanida Vladimir Putin «Vagner» haqida quyidagilarni aytgan edi:
«Endi «Vagner» va uning tarkibidagi odamlar nima qilayotgani haqida. Hamma qonun doirasida qolishi kerak. Biz xususiy qo‘riqchilik faoliyatini butunlay taqiqlashimiz mumkin. Ammo buni amalga oshirishimiz bilanoq, ular sizga ushbu mehnat bozorini himoya qilishni talab qiladigan ko‘plab noroziliklar bilan murojaat qilishadi. Bizda bu sohada deyarli bir million kishi ishlaydi. Agar ushbu «Vagner» guruhi biror qonunni buzayotgan bo‘lsa, u holda uning faoliyatiga bosh prokuratura huquqiy baho berishi kerak.
Ularning xorijiy mamlakatlarda ham faoliyat ko‘rsatishi haqida gapiradigan bo‘lsam, yana takrorlayman, agar Rossiya qonunlarini buzmasa, ular dunyoning istalgan burchagida ishlash va o‘zining biznes manfaatlarini himoya qilish huquqiga ega».
Har qancha g‘alati bo‘lmasin, Putin bir vaqtlar nomigacha aytgan va bu bilan mavjud ekanini tasdiqlagan «Vagner» xususiy harbiy kompaniyasi 30 iyul kuni Kreml tomonidan Rossiyada de-yure mavjud bo‘lmagan tashkilot deb ataldi.
Shu o‘rinda Liviyada Rossiya bilan manfaatlari to‘qnash kelgan Turkiya prezidenti Rajab Toyyib Erdo‘g‘an «Vagner» jangchilari Liviyada jang qilayotganini va bunga isbot sifatida Rossiya Mudofaa vaziri Sergey Shoygu, Rossiya qurolli kuchlari Bosh shtabi boshlig‘i Valeriy Gerasimov, Liviya milliy armiyasi qo‘mondoni Xalifa Haftar hamda «Vagner» xususiy harbiy kompaniyasi rahbari deb atalgan kishi birgalikda aks etgan fotosurat borligini aytgandi.
Download 14.25 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling