O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz

Xulosa 
va 
takliflar. 
Qisqasi, 
XXI 
asr 
ilk 
oʻnyilliklarida Mirzachoʻl vohasi, xususan, Sirdaryo viloyati 
aholisining etnik tarkibida anchagina oʻzgarishlar yuz bergan 
boʻlib, bu oʻzgarishlar ayrim millatlar sonining ortishi, 
ayrimlarida pasayish kuzatilishida oʻz ifodasini topdi. Viloyat 
aholisining milliy tarkibi va miqdor oʻzgarishlarining negizida 
bir qator omillar yotadi. Birinchidan, viloyatning rus tilli 
aholisiga nisbatan oʻzbek, tojik, qirgʻiz kabi mahalliy aholi 
vakillari orasida tugʻilishning birmuncha yuqoriligi boʻlsa, 
ikkinchidan, ayrim millatlar vakillarining oʻz tarixiy 
vatanlariga ommaviy ravishda koʻchib ketishlari kabi omillar 
oʻz taʼsirini oʻtkazdi. Masalan, ruslar, ukrainlar, beloruslar, 
kavkazliklar (ozarbayjon, arman va h.k.), qozoqlar orasida 
ommaviy ravishda koʻchib ketishlar kuzatildi.
Bu masala boʻyicha bir qator tadqiqotlar oʻtkazilgan 
boʻlib, ular orasida U. Mirzaliyev, H. Xushvaqtovlarning 
ishlari anchagina keng qamrovlidir. Quyida U. Mirzaliyevning 
Sirdaryo viloyati aholisi milliy tarkibi 2005-yil 1-yanvar 
holatiboʻyicha keltirgan jadvalni keltirib oʻtamiz (Ming 
kishi.foiz hisobida) [6]: 
ўзбек 
қора-
қалпоқ 
то-жик 
рус 
Қозоқ 
татар 
қир-ғиз 
ко-рейс 
турк-ман 
Бошқа 
миллатлар 
74,0 
0,01 
8,9 
4,4 
3,4 
1,2 
2,0 
1,2 
0,01 
4,6 
Ushbu jadvaldan koʻrinadiki, Sirdaryo aholisining 
etnik tarkibi anchagina rangbarangdir. Shu bilan birga, 
viloyatda oʻzbeklar asosiy koʻpchilikni tashkil etadi. Son 
jihatdan ikkinchi oʻrinda turuvchi tojiklar esa 9% atrofida, 
ruslar uchinchi oʻrinda – 4,4%, qozoqlar esa 3,4 % dir. Bir 
vaqtlar Mirzachoʻl vohasi mahalliy aholisining sezilarli bir 
qismini tashkil qilgan qozoqlarning qoʻshni respublikaga keng 
koʻlamda koʻchishlari natijasida ularning soni nisbatan kam 
foizni tashkil qila boshlagani koʻzga tashlanadi. 
ADABIYOTLAR 
1. OʻzR Davlat statistika qoʻmitasi. Sirdaryo viloyati statistika boshqarmasi. Demografiya va Mehnat boʻlimi.10-07/3*A. 
2000. 
2. OʻzR Davlat statistika qoʻmitasi. Sirdaryo viloyati statistika boshqarmasi. Demografiya va Mehnat boʻlimi.10-07/3*A. 
2010. 
3. OʻzR Davlat statistika qoʻmitasi. Sirdaryo viloyati statistika boshqarmasi. Demografiya va Mehnat boʻlimi.10-07/3*A. 
2010. 
4. Egamkulov Kh.E. Sirdaryo viloyati aholisining milliy tarkibi uning geokriminologen holatga ta’siri // Elektronnoye 
nauchno-prakticheskoye periodicheskoye izdaniya “Ekonomika i sotsiumyu Vыp. 1 (80) chast (yanvart,2021). 
http://www.iupr.ru. 2011. 
5. Egamkulov Kh.E. Sirdaryo viloyati aholisining milliy tarkibi uning geokriminologen holatga taʻsiri // Elektronnoye 
nauchno-prakticheskoye periodicheskoye izdaniya “Ekonomika i sotsiumyu Vыp. 1 (80) chast (yanvart,2021). 
http://www.iupr.ru. 2011. 
6. Mirzaliyev U.B. Oʻzbekistonda tarixiy-demografik jarayonlarning oʻziga xos xususiyatlari. – B. 97. 

---