O‘zmu xabarlari Вестник нууз acta nuuz

Калитли сўзлар: Ўзбекистон Миллий архиви, Ўзбекистон ССР, совет ҳокимияти, ер-сув ислоҳоти, тарихий лавҳа, 
ҳисобот, маъруза, ҳужжат 
Кириш. Ўзбекистонда қишлоқ хўжалиги 
соҳасини ер-сув ислоҳотлари тарихини ўрганиш совет 
ҳокимиятининг республикада олиб борган ижтимоий-
иқтисодий сиёсатининг мазмун моҳиятини очиб беришда 
муҳим аҳамият касб этади. Айнан 1924-1941-йилларда 
республикада 
муҳим 
ер-сув 
ислоҳотлари 
амалга 
оширилди.
Нафақат Ўзбекистонда балки, бутун СССР давлат 
бошқарув тизимида қишлоқ хўжалигини сиёсатини олиб 
бориш мақсадида кўпгина вазирликлар, давлат органлари 
ҳам ташкил этилди.
Совет ҳокимиятининг Ўзбекистон ССРда олиб 
борган ер ислоҳотлари тарихини ўрганиш ўша даврда 
республиканинг ҳам иқтисодий ҳам ижтимоий аҳволига 
оид тарихий жараёнлар ёритилади.
Айнан 
ушбу 
жараёнларга 
оид 
тарихий 
маълумотлар бугунги кунда Ўзбекистон Миллий архивида 
сақланиб келмоқда. 1,8 млн. ортиқ сақлов бирлигига эга 
бўлган архивда мавзуга оид кўплаб тарихий архив 
фондлари 
сақланган 
бўлиб, 
уларнинг 
манбавий 
аҳамиятини очиб беришга бағишланган комплекс 
тадқиқотлар кам амалга оширилган. Шу нуқтаи назардан 
ер ислоҳотлари тарихига оид архив ҳужжатларининг 
манбавий аҳамиятига бағишланган ушбу тадқиқот 
мавзуси ҳам долзарб мавзуларда ҳисобланади.
Мавзуга оид адабиётлар таҳлили. Ўзбекистон 
ССРнинг ижтимоий-иқтисодий тарихига оид кўплаб 
тарихий тадқиқотлар амалга оширилган. Тарихий 
тадқиқотларда ер-сув масалалари иқтисодий тарих 
масалаларининг негизи ҳисобланади. Ўзбекистон ССР 
дастлаб ташкил этилган даврда ҳам мамлакатнинг асосий 
бюджет даромадлари қишлоқ хўжалигига асосланган эди. 
Айнан қишлоқ хўжалиги соҳасида ер-сув масалалари 
муҳим ўрин тутган. Ўзбекистоннинг дастлаб ташкил 
этилган йилларидаги ер-сув ислоҳотлари тарихи кўпгина 
тарихчилар томонидан ўрганилган бўлиб, ушбу масала 
бўйича 
диссертация 
даражасида 
тарихшунослик 
тадқиқотини амалга ошириш мумкин.
Республикада 
амалга 
оширилган 
ер-сув 
ислоҳотлари тарихига Р.Х.Аминова [1], А.А.Голованов 
[2], 
Г.Н.Назаралиевалар 
[3] 
ва 
бошқа 
кўплаб 
тадқиқотчилар томонидан ўрганилган. Шунингдек, ушбу 
мақолада архив фондларида сақланган расмий ҳужжатлар, 
ўша пайтда ташкилотларда фаолият олиб борган соҳа 
мутахассислари томонидан ер-сув ислоҳотлари даврида 
республикадаги аграр ҳолатни таҳлил этиб ёзилган 
тарихий лавҳалар илмий муомалага киритилди.