Пастельная Пузыри Базовая Простая Презентация, копия

---

Nókis Mamleketlik pedagogikaliq institutiníń shet
tili hám ádebiyat fakulteti inglis tili tálim bagdari 2-
kurs talabasí Abillaeva Nurjanattíń sanlí
texnologiya páninen óz betinshe jumísí 

---

Esaplaw texnikasi rawajlaniw
tariyxi hám awladlarí

---

Esaplaw texnikası rawajlanıw, bul rawajlanıw da
teoriyalıq da ámeliy tıykarǵa iye ekenligin kóriw
múmkin. Ámeliy tiykar sol dáwirde texnika erisken
tabıslar bolsa, teoriyalıq tiykar pánler salasında
alınǵan nátiyjeler bolıp tabıladı. Esaplaw texnikası
teoriyalıq tárepden pozitsiyali sanaq sistemasınıń
rawajlanıwı, qatań tártip qaǵıyda hám logika
teoriyasına tiykarlanǵan.

---

Esaplaw texnikası tariyxı, tiykarinan, 4 dáwirge bólingen. Olar bir-birinen esaplaw qurallarınıń
islew Principi (principi), tezligi hám basqa múmkinshilikleri menen ajralıp turadı.
1. Mexanik mashinalarǵa shekem bolǵan dáwir; 
2. Mexanik mashinalar dáwiri; 
3. Elektromexanik mashinalar dáwiri; 
4. Elektron esaplaw mashinaları dáwiri. 

---

Insaniyat esaplawǵa mútajlik seza baslaǵanda dáslepki esaplaw
quralı retinde barmaqlardan paydalanǵan. Usınıń sebepinen insan
tábiyiy esaplaw quralı esaplanatuǵın qol hám ayaq barmaqları
járdeminde tek sanaw jumısların atqarǵan. Lekin, bilesiz,, bul
qurallar járdeminde eki yamasa odan artıq cifrlı sanlar ústinde
ápiwayıǵana qosıw ámelin orınlaw da júdá qıyın jumıs yamasa
bunı ulıwma múmkinshiligi joq. Esaplaw menen baylanıslı
mashqalalardi sheshiw ushın insanlar az-azdan túrli jasalma
esaplaw quralların oylap tabıw eta baslawdı. Birinshi esaplaw
quralları eramızdan 6 -5 ásir aldın paydalanılǵan shópxat (yaǵnıy,
birka - belgi qoyıp geypara zat esabı alıp barılatuǵın tayaqsha,
taxtasha ) hám eramızdan 5-4 ásir aldın grekler (áyyemgi greklar)
paydalanǵan abak bolıp tabıladı. Abakka uqsas qural basqa
xalıqlarda da paydalanılǵan bolıp, yaponlarda - kópyan, orıslarda –
shot dep atalǵan.
1.Mexanik mashinalarǵa shekem bolǵan dáwir

---

Nemis matematigi Vilgelm Shikkard 1623-jılı proektlestirgen úskeneden mexanik
mashinalar dáwiri baslandı. Tiykarınan bolsa Shikkardning mashinası da birinshi emes
eken. 1967-jılı Madriddagi milliy kitapxanadan Leonardo de Vinchidiń baspa etilmegen
qo'ljazbasi tabılǵan. Qo'ljazbada sızılmalar ishinde on ush cifrlı sanlardı qosa alatuǵın
esaplaw apparatınıń sızılması ámeldegi bolıp, olar tiykarında jasalǵanda qurılma
qosıw hám ayırıw ámellerin orınlawshı mashina ekenligi málim boldı. Soǵan
tiykarlanıp oyanıw dáwirdiń ullı súwretshii, Italiyalıq matematikalıq Leonardo de
vinchi (1452-1519 -jıllar ) birinshi esaplaw apparatınıń oylap shıǵarıwshısı dep
esaplanadı.
2.Mexanik mashinalar dáwiri

---

1642-jılda fransuz matematigi hám fizigi Blez
Paskal qosıw hám ayırıw ámellerin atqara
alatuǵın “Paskalina” atınıń alǵan mexanik
mashina jasadí.. 1642¬-1645-jıllarda Paskal
mexanik tárzde esaplaytuǵın apparatınıń 50 den
zıyat formaların oylap tabıw etdi. Olardıń 1645-
jılda jasalǵan eń jetiliskeni «arifmetik mashina»
yamasa «Paskal dóngelegi» dep at berildi. Bul
qurılma sanlardı “eslab” qolardi hám 4 arifmetik
ámeldi atqara alardı.
1673 jılda nemis matematigi hám fizigi Gotfrid
vilgelm Leybnits ekilik sanaq sisteması qollanǵan
4 ámel atqara alatuǵın hám de túbir shıǵara
alatuǵın mashina oylap tapti.

---

3.Elektromexanik mashinalar dáwiri. 
Mexanik esaplaw mashinalarında uqsas qurılmalar qol
kúshi menen háreketke keltirilar edi. Mine sol wazıypanı
elektr energiyası járdeminde ámelge asırıwshı esaplaw
mashinalarınıń islep shıǵilıwı elektromexanik esaplaw
mashinalar dáwirin baslap berdi. 1831 jılda amerikalıq J.
Genri elektromexanik rele oylap tabıw etdi. 1918 jılda bir-
birinen xabarsız halda orıs alımı M. A. Bonch-Bruyevich
hám ingliz ilimpazları v. Ikklz hám F. Jordan trigger dep
atalǵan elektron rele oylap tapti..

---

•1944 jılda Govard Eyken “Mark-1” atlı elektromexanik
releli, programma tiykarında isleytuǵın mashina jasadi.
•Ingliz alımı Jan Fleming 1904 jılda diodti (grek. di - eki,
hodos - jol) oylap tapti.
•Amerikalıq injener Li de Fores 1907 jılda triod - elektron
vakuumlı lampanı jańalıq ashtı.

---

---

4.Elektron esaplaw mashinaları dáwiri. 
1946 jılda birinshi bolıp AQSHning Pensilvaniya
universitetinde Jan Mouchli hám Jan Ekkert 70
tonnaǵa jaqın salmaqlıqtaǵı, 300 kvadrat metrli
jaydı iyelegen, derlik 18 mıń elektron lampalı
úlken elektron esaplaw mashinası «ENIAC»ni
(Electronic Numerical Integrator And Calculator)
qurıwdı. Ol sekundına 300 dane kóbeytiw hám
5000 qosıw ámelin atqara alardı. Onıń tezligi
elektromexanik releli mashinalarǵa
salıstırǵanda 1000 ret úlken edi. Usınıń menen
“ENIAC” elektron esaplaw mashinaları dáwirin
baslap berdi.

---

1948 jıl. Amerikanıń Bell Laboratories firmasında fiziklar - Uilyam Shokli, Uolter Bratteyn va Jan Bardin
tranzistor jaratıwdı. Onıń ushın olar Nobel sıylıqına iye boldı.
1949 jıl. Angliyada Moris Uilks baslıqlıǵında yadında programma saqlanatuǵın birinshi EDSAC kompyuteri
yasaldi.
1957 jıl. Amerikanıń NCR firması tárepinen birinshi tranzistorlı kompyuter jaratıldı.
1983 jıl. Apple Computers korporatsiyasi " tıshqancha” menen basqarılatuǵın birinshi ofis kompyuteri - " Lisa”
jeke kompyuterin islep shıqtı.
1974 jıl. AQSh áskeriy xavo kúshleri jas ofitseri, injiner-elektonchi Edvard Roberts 8080 mikroprotsessori
tiykarında Altair mikrokompyuterini yasadi. Altair kommerciyada úlken tabısqa eristi. Onı pochta arqalı satıp
alınǵan zat etip xojalıqlarda isletiwdi.

---

Itibaríńíz ushín raxmet
Itibaríńíz ushín raxmet
Itibaríńíz ushín raxmet