Payvandlash transformatorlarining yuklama rejimida ishlash prinsipi

4.16-rasm. Payvandlash transformatorining sxemasi


Qisqa tutashuv bo‘lganda drossel elektr yoy va transformatorning tokini cheklaydi.
Transformator salt ishlaganda U₂₀ = 60,70 V, nominal yuklama bilan ishlaganda esa 30 V ni tashkil etadi.

6. 
   Transformatorning tashqi xarakteristikasi va undagi kuchlanishning
   

o‘zgarishi
Birlamchi chulg‘am kuchlanishi U₁ va quvvat koeffitsienti o‘zgarmas bo‘lganda ikkilamchi chulg‘amdagi kuchlanish U₂ ning yuklama toki I₂ ga bog‘liqligini ifodalovchi egri chiziq U₂=f (I₂) transformatorning tashqi xarakteristikasi deyiladi.







4.17-rasmda transformatoming turli xil xarakterdagi yuklamalarga oid tashqi xarakteristikasi ko‘rsatilgan. Xarakteristikadan ko‘rinadiki, aktiv yuklamada aktiv- induktiv yuklamada esa cosp<1 va faza siljish burchagi ф>0 bo‘ladi. Nihoyat aktiv- sig‘im yuklamada cosy₂ <1 va ф<0 dir. Ikkilamchi chulg‘amdagi kuchlanishning o‘zgarishi:
U_2n-U₂
Д U% = — 100 (4.16)
^2 П
Bu yerda: U_2n = U₂₀ - transformator salt ishlagan paytda ikkilamchi chulg‘am uchlaridagi kuchlanish; U₂ - transformator yuklama bilan ishlayotgandagi kuchlanish.
Tashqi xarakteristikadan ko‘rinadiki, aktiv va aktiv-induktiv yuklama (iste’molchi) uchun ishlayotgan transformatordagi kuchlanish nominalidan doim A U ga kichik, aktiv-sig‘im xarakterli yuklamada esa AU ga ortiq bo‘ladi. Elektr iste’molchilari, asosan, aktiv-induktiv xarakterga ega bo‘ladi.
Liniyadagi kuchlanishlarning pasayuvini hisobga olib istemolchiga
o‘rnatiladigan katta quvvatli transformatorlarning chiqish tomonidagi kuchlanishi, odatda, nominaldan 5 % ortiq qilib loyihalanadi.

7. 
   Transformatorlarning parallel ishlashi
   

Sanoat korxonalarining podstan- siyalarida bir nechta transforma- torlar o‘rnatilgan bo‘lib, ular alohida yoki birgalikda (parallel) ishlashi mumkin. Transformatorlar alohida ishlaganda ularning ikkilamchi chulg‘amlari o‘zaro bog‘lanmagan, parallel ishlaganda esa umumiy yuklamaga ulanadi. Transformatorlarni parallel ishlatish ulardan oqilona foydalanishga imkon beradi. Masalan, yuklama kam bo‘lgan soatlarda transformatorlarning bir qismini uzib qo’yish mumkin. Shuningdek, kuchli yuklama ulanganda har bir transformatorga to‘g‘ri keladigan yuklama miqdorining kichikroq bo‘lishi va har bir transformatorning bir tekis yuklanishi ta’minlanadi.







Transformatorlaming parallel ishlashi uchun quyidagi shartlar bajarilishi kerak:

1. 
   Birlamchi va ikkilamchi chulg‘amlarning nominal kuchlanishlari bir xil bo‘lishi kerak; transformatsiya koeffitsientining farqi 0,5% dan ortib ketmasligi kerak.
   
2. 
   Qisqa tutashish kuchlanishlari bir xil bo‘lishi kerak (±10% farq qilishiga yo‘l qo‘yiladi).
   
3. 
   Uch fazali transformatorlar parallel ishlashi uchun ularning ulanish turkumlari bir xil bo‘lishi kerak.
   

Transformatorlarning parallel ishlash sxemasi 4.18-rasmda ko‘rsatilgan. Transformator salt ishlaganda ikkilamchi chulg‘am zanjirida tokning yo‘qligi hamda yuklamaning paraltel ishlayotgan transformatorlarning nominal quvvatlariga proporsional ravishda to‘g‘ri taqsimlanishi transformatorlar normal holda parallel ishlashining asosiy belgilari hisoblanadi.