Pedagogik faoliyatning o‘ziga xos xususiyatlari

1-variant
1-savol
Pedagogik mahorat fanining vazifalari: - tarbiyaning mohiyatini va shaxsni har tomonlama taraqqiy ettirishda tarbiyaning rolini ochib boradi; tarbiyaning maqsadi, mazmuni, usullari, uni tashkil etishdagi shakllari o'rtasidagi bog’lanishlarni ko'rsatadi; - shuningdek pedagogik mahorat fani o'z taraqqiyoti davomida ta'lim-tarbiya sohasidagi tajribalarni umumlashtiradi, tarbiyaning kelgusidagi rivojlanish istiqbollari yo'llarini yoritib beradi, tarbiyaviy ishlarning shakllarini ko'rsatadi. O'qituvchinnng pedagogik mahorati shunday bir malakalar yig’indisidirki, u pedagogga tarbiyalanuvchilar ko'rib va eshitib turgan narsalar orqali o'z fikrlarini yetkazish imkonini beradi. Pedagogik mahoratning tarkibiy qismlari: 1. Kasbiy bilim: A) Nazariy bilimlar B) Amaliy bilimlar C) Metodik bilimlar 2. Pedagogik qobiliyat: A) Didaktik qobiliyat B) Akademik qobiliyat C) Perseptiv qobiliyat D) Suggestiv qobiliyat va h.k.
2-savol
Eng qadimgi davrlardan XII asrgacha bo'lgan davrlarda o'qituvchi – ustoz, shogird va sud jamiyatdagi o'rniEng qadimgi davrlardayoq mudarrislar (o'qituvchilar) ta'lim va tarbiyaning samarali ta'sir usullarini qidirib topib, hayotga tatbiq eta malakalar. Buning uchun eramizdan oldingi davrlardayoq ta'lim-tarbiyaning oldiniga erishilishi uchun o'qi-tuvchiga boigan talablar kuchayib bordi. O'qituvchi mahoratini ta'minlash turli g'oyalar, nazariya va tavsiyalar paydo bo'ladi.Markaziy Osiyoning Xorazm zaminida shakllanganeng qadimiy va “o'tmishdagi dinlarning eng kuchlilaridan bo'lgan” (Yu.A.Rappoport) zardushtiylik dinining muqaddas kitobi “Avesto”da bolalar ta'lim- tarbiyasiga oid qiziqarli ma'lumotlar berilgan."Avesto"“Avesto”da ta'kidlanadiki, bilim va tarbiya hayotning eng muhim tirgagi bo'lib ketadi. Har bir yoshni shunday tarbiyalash zarurki, u avvalo uni o'rganish asosida olishi kerak, so'ngra esa odob-axloqi bilan eng yuqori pog'onaga ko'tarilsin.
3-savol
Pedagogik faoliyatning o‘ziga xos xususiyatlari.
Inson faoliyatining boshqa turlari kabi pedagogik faoliyat ham (https://fayllar.org/pedagogik-faoliyat-va-pedagogik-mahorat-v7.html)o„z xususiyatlari bilan bir-biridan ajralib turuvchi: maqsad, ob‟ekt vasub‟ekt va vositalardan tashqil topadi.Eng avvalo, pedagogik maqsadning o‘ziga xosligini tushunishiga harakat qilamiz. Ular quyidagilardan iborat:1. Pedagogik faoliyatning maqsadi jamiyat tomonidan (https://fayllar.org/bu-sahifa-navigatsiya--iqtisodiyotni-davlat-tomonidan-tartibga.html)belgilanadi, ya‟ni pedagog faoliyatning natijasi jamiyat manfaatlari bilan bog„liqdir. Uning mehnati yoshlar shaxsini har tomonlama (https://fayllar.org/didaktik-oyin-bola-shaxsini-har-tomonlama-tarbiyalash-vositasi.html)kamol toptirishga yo`naltirilgan bo„lishi zarur. Pedagogik faoliyat avlodning ijtimoiy o„zviyligini (ketma-ketligini) ta‟minlaydi, bir avlodtajribasini ikkinchi avlodga o„tkazadi, yoshlarni ijtimoiy munosabatlar tomon yo„llaydi, ijtimoiy tajriba orttirish uchun insondagi tabiiy (https://fayllar.org/8-amaliy-ishi-8-amaliy-mashgulot.html)imkoniyatlarni ro„yobga chiqaradi.2. Pedagog faoliyati doimo shaxs faoliyatini boshqarish bilanbog„liq. Bunda pedagogik maqsad o„quvchi maqsadiga aylanishi (https://fayllar.org/gapning-ifoda-maqsadiga-kora-turlari-v2.html)muhimdir. Unga erishishi osonlikcha bo„lmaydi. Pedagog o„z faoliyatimaqsadini va unga erishish yo„llarini aniq tasavvur qilish va maqsadga erishish o„quvchilar uchun ham ahamiyatli ekanligini (https://fayllar.org/transfert-bahoni-shakllantirish.html)ularga anglata olish zarur. Gyote ta‟kidlaganidek, "Ishonch bilan gapir, ana shunda so„z ham, tinglovchilarni mahliyo qilishi ham o„z-o„zidan kelaveradi".3. Pedagogik (ta‟lim, tarbiya) jarayonida o„quvchi faoliyatini (https://fayllar.org/oquvchilarning-oquv-faoliyatini-shakillantrish.html)boshqarish shuning uchun ham murakkabki-pedagog maqsadi doimo o„quvchi kelajagi tomon yo„naltirilgan bo„ladi. Bu maqsadni (https://fayllar.org/umumiy-maqsadni-kichik-maqsadlar-va-maqsadlarga-bolish-printsi-v2.html)o„quvchidan ko„ra pedagog yaqqolroq tasavvur qiladi. O„quvchi esa ko„p hollarda, hayotiy tajribasi etishmasligi sababli hozirgi hayot, shubugun tashvishlari bilan yashaydi, kelajakni esa to„la tasavvur qila (https://fayllar.org/va-tasavvur-qila-olish-uchun-bilim-konikma-va-malaka-berishdan.html)olmaydi. Bunyodkor pedagoglardan biri SH. A. Amonashvili bunomuvofiqlikni "tarbiyadagi asosiy fojia" deb ataydi. Buni anglagan (https://fayllar.org/qiziqtirish-motivatsiya.html)holda, mohir pedagoglar o„z faoliyati mantig„ini o„quvchilarehtiyojlarigamuvofiqholdaloyihalaydilar
4-savoil
O’qituvchi odobining mohiyati, asosiy mazmuni pedagogik faoliyat uchun muhim bo’lgan axloqiy sifatlarda ifodalanadi. Umuminsoniy va milliy-axloqiy fazilatlar barcha kishilar, hamma kasb egalari, jumladan, o’qituvchi-tarbiyachilar uchun ham juda zarurdir. O’qituvchi (pedagog) pedagogik, psixologik va mutaxassislik yo’nalishlari bo’yicha maxsus ma’lumot, kasbiy tayyorgarlik, yuksak axloqiy fazilatlarga ega hamda ta’lim muassasalarida faoliyat ko’rsatuvchi shaxs sanaladi.
5-savol
1O’qituvchi jamiyat ijtimoiy hayotida ro’y berayotgan o’zgarishlar, olib borilayotgan ijtimoiy islohotlar mohiyatini chuqur anglab yetishi hamda bu borada o’quvchilarga to’g’ri, asosli ma’lumotlarni bera olishi lozim.2. Zamonaviy o’qituvchining ilm-fan, texnika va texnologiya yangiliklari va yutuqlaridan xabardor bo’lishi talab etiladi.3. O’qituvchi o’z mutaxassisligi bo’yicha chuqur, puxta bilimga ega bo’lishi, o’z ustida tinimsiz izlanishi lozim.4. O’qituvchi pedagogika va psixologiya fanlari asoslarini puxta bilish, ta’lim-tarbiya jarayonida o’quvchilarning yosh va psixologik xususiyatlarini inobatga olgan holda faoliyat tashkil etishi kerak.5. O’qituvchi ta’lim-tarbiya jarayonida eng samarali shakl, metod va vositalardan unumli foydalana olish imkoniyati
2-variant
1-savo
Pedagogik mahorat — o‘qituvchilarning shaxsiy (bolajonligi, xayrihoxligi, insonparvarligi, mehibonligi va h.k.) va kasbiy (bilimdonligi, zukkoligi, fidoyiligi, ijodkorligi, qobiliyati va h.k) fazilatlarini belgilovchi xususiyat bo‘lib, o‘qituvchilarning ta‘lim-tarbiyaviy faoliyatida yuqori darajaga erishishini, kasbiy mahoratini doimiy takomillashtirib borish imkoniyatini ta‘minlovchi faoliyatdir.U o'z fanini mukammal bilgan, pedagogik psixologikvametodiktayyorgarlikka ega bo'lgan, о'quvchilarni о'qitish, tarbiyalash va rivojlantirishning optimal yo‘llarini izlab topish uchun, amaliy faoliyat olib boradigan har bir о ‘qituvchining kasbiy faoliyatida namoyon bo'ladi.
2-savol
N.M.Egamberdiyevaning fikricha, pedagog shaxsining insonparvar yo‘nalganligi quyidagilarda yorqin namoyon bo‘ladi:I. Ta’lim maqsadi, o‘quv-tarbiya jarayonining shaxsga yo‘naltirilganligi sifatidagi shaxsga yangicha qarash: 1) shaxs pedagogik jarayonning obyekti emas, subyekti sifatida aks etadi; 2) shaxs – qandaydir tashqi maqsadlarga erishish vositasi emas, ta’lim tizimi maqsadi; 3) har bir o‘quvchi qobiliyatli, ko‘plab o‘quvchilar iqtidorli; 4) shaxsning muhim sifatlari sifatida yuksak axloqiy qadriyatlar (yaxshilik, sevgi, mehnatsevarlik, vijdon, qadr-qimmat, fuqarolik va boshqalar) aks etadi.II. Pedagogik munosabatlarni insonparvarlashtirish va demokratlashtirish: 1) pedagogik muhabbat, o‘quvchilar taqdiriga qiziqish bilan qarash; 2) o‘quvchiga yuksak ishonch bilan qarash; 3) hamkorlik, muloqot mahorati; 4) to‘g’ridan-to‘g’ri majburlashdan voz kechish; 5) ijobiy rag’batlantirishning muhimligi; 6) o‘quvchi shaxsiga ta’lim subyekti, faollik va erkin tanlash sohibi sifatidagi munosabat; 7) o‘qituvchi va o‘quvchi huquqlarini tenglashtirish; o‘quvchining erkin tanlashga bo‘lgan huquqi tushuniladi.
3-savol
Tayanch iboralar: materialni tushuntira olishi, oson yetkazish, o’quvchilarni faollashtira olish, o’quvchilarni tushuna bilishi, kuzatuvchanlik, o’quvchining ichki dunyosiga kira bilishi, nutqning ravonligi, mimika, pontamimika, nutqning qisqa, aniqligi, o’quvchilarni uyushtira bilish, har tomomnlama ta’sir eta olish, obro’ orttira olish, pedagogik taktning mavjudligi, o’quvchilar kelajagini tasavvur qila olish, tarbiya natijalarini oldindan ko’ra bilish, diqqatni bir nechta obyekt, faoliyatga qarata olish va hokazo.O’qituvchining didaktik va akademik qobiliyatlari.Uzoq yillar olib borilgan tadqiqotlar pedagogik qobiliyatlar murakkab va ko’p qirrali psixologik bilimlardan iboratligini ko’rsatib berdi. Ana shu tadqiqot ma’lumotlaridan foydalani (https://fayllar.org/1-maruza-issiqlik-energetikasida-alternativ-energiyadan-foydal.html), pedagogik qobiliyatlar tuzilishida muhim o’rin egallaydigan qator komponentlar /tarkibiy qismlar/ ni ajratib ko’rsatish mumkin:Didaktik qobiliyatlar – bu bolalarga o’quv materialini aniq va ravshan tushuntirib, oson qilib yetkazib berish, bolalarda fanga qiziqsh uyg’otib, ularda mustaqil faol fikrlashni uyg’ota biladigan qobiliyatlardir.
4savol
O’qituvchining pedagogik asosda qo’yilgan talablarni tushuntirish nojuya harakatlardan bolalarni saqlash, ayniqsa kichik yoshdagi maktab o’quvchilarini maktab va jamoada moslashguncha ketma-ket talablar qo’yiladi. Yuqoridagi talablarning qanchalik ta’sir etishi tarbiyachining pedagogik mahorati va obruyiga bog’liqdir. Talablarning qo’yilish shakllari:Tarbiyachi tomonidan talabni to’ppa-to’g’ri qo’yilishi. Bunday talab bolalar jamoasi bilan ishlashning dastlabki bosqichidir. Ulug’ pedagog A.S.Makarenko "samimiy, oshkora, ishonarli, qizg’in va qat’iy talab bo’lmasa jamoani tarbiyalashni boshlab bo’lmaydi" degan edi. Bunday talablar jamoani bir maqsad yo’liga boshlash uchun (https://fayllar.org/1c-buxgalteriya-tizimi.html);talabni ijobiy va bolani hattiharakatlariga to’sqinlik qilmasligi;talab aniq va tushunarli bo’lishi;qo’yilgan talab va vazifalarni natijasini bilish;talab ochiq chehra, samimiy, bir ohangda berilishi, iltimos maslaxat yaxshi niyatga chorlash;talab bolalarning yoshi, bilim saviyaiga mos bo’lishi;talablarda kesatish (https://fayllar.org/togay-murod-asarlarida-ritorik-soroq-gaplarning-qollanilish-ah.html), luqma, minnat qilish bo’lmasligi va boshqalar.
5-savol
O'qituvchi pedagogik faoliyatida pedagogik texnikaning ko 'niktna va malakalarini mukammal takomillashtirgan holda o 'z mahoratini oshirish uchun quyidagi jarayonlarni bilishi lozim:1. O'qituvchi o'zlashtirishi lozim bo'lgan pedagogik texnikaning muhim tarkibiy qismlaridan biri uning nutq texnikasidir (nutq tempi, dik-siyasi, tovushohangini baland, o'rta, past qila olishi va hokazo).Dars jarayonida o'quv materiallarini idrok qilishda o'qituvchining nutqi muhim rol o'ynaydi. Olimlarning fikricha, o'quvchilar tomonidan 1/2 foiz o'quv materialini tafakkur orqali idrok qilish va o'zlashtirish o'qituvchilarning nutqiga va uning so'zlarni to'g'ri talaffuz qilishiga bog'liq. O'quvchilar o'qituvchining nutqini nihoyatda kuzatuvchanlik va qiziqish bilan tinglaydilar. Past ohangda gapiradigan o'qituvchining darsi o'quvchilar uchun zerikarli bo'ladi, nihoyatda baland gapirish, oddiy suhbat chog'ida ovozni baland qilib so'zlashish o'quvchilami darsdan bezdiradi va charchatadi. O'quvchilarning bunday o'qituvchi ta'limidan ko'ngillari soviydi. Shuning uchun o'qituvchi savodli gapirishi, o'z nut­qini chiroyli va tushunarli, ta'sirchan qilib bayon qilishi, o'z fikr va his-tuyg'ularini so'zda aniq ifodalash malakalariga ega bo'lishi lozim,
3-variant
1-savo
lShaxsni tarbiyalash ishi nihoyatda murakkab faoliyat jarayoni bo’lib, juda qadimdan ushbu faoliyatga jamiyatning yetuk kishilari jalb etilgandir. Mazkur holat yosh avlod tarbiyasi, uning tashkil etilishi mazmuni nafaqat shaxs kamoloti, balki jamiyat taraqqiyotini ham belgilashda muhim ahamiyatga ega ekanligini anglatadi.O’zbekiston Respublikasida o’qituvchi kadrlarning ma’naviy qiyofasi, aqliy salohiyati hamda kasbiy mahoratiga nisbatan jiddiy talablar qo’ymoqda. Chunonchi, bu borada O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov quyidagilarni qayd etadi: «Tarbiyachi – ustoz bo’lish uchun, boshqalarning aql-idrokini o’stirish, ma’rifat ziyosidan bahramand qilish, haqiqiy vatanparvar, haqiqiy fuqaro etib yetishtirish uchun, eng avvalo, tarbiyachining ana shunday yuksak talablarga javob berishi (https://fayllar.org/sinov-savollari-ish-jarayonida-foydalaniladigan-himoya-vosital.html), ana shunday buyuk fazilatlarga ega bo’lishi kerak
2-savol
Kоmmunikаtiv qоbiliyat – bu pеdаgоgik o‟zаrо hаrаkаt sоhаsidа mахsus (https://fayllar.org/mavzu-biologiya-oqituvchisining-kommunikativ-konikmalarini-riv.html)ko‟rinishgа egа bo‟lgаn mulоqоtgа qоbiliyatlilikdir. Psiхоlоgik аdаbiyotlаrdа kоmmunikаtiv qоbiliyatlаrning bir qаnchа turlаri аjrаtib ko‟rsаtilаdi: 1) insоnning insоnni tushunа оlishi (insоnni shахs sifаtidа, uning аlоhidа jihаtlаrini, mоtiv vа ehtiyojlаrini bаhоlаsh, tаshqi хulq-аtvоrini ichki оlаmi bilаn bоg‟liqlikdа ko‟rib chiqish, yuz, qo‟l, gаvdа hаrаkаtlаrini “o‟qish” ko‟nikmаsi) 2) insоnni o‟z-o‟zini аnglаy оlishi (o‟z bilimi, qоbiliyati, o‟z хаrаktеri vа bоshqа qirrаlаrini bаhоlаsh, insоn bоshqаlаr tоmоnidаn qаy tаrzdа qаbul (https://fayllar.org/no-yevklid-geometriya.html)qilinishi vа аtrоfdаgilаr ko‟zi bilаn bаhоlаsh); 3) mulоqоt vаziyatini to‟g‟ri bаhоlаy оlish ko‟nikmаsi (mаvjud hоlаtni kuzаtish, uning nаmоyon bo‟lish bеlgilаri hаqidа
3-savol
Til aloqa vositasi yoki qurolidir, nutq esa aloqa jarayonining o’zidir.Nutq faoliyati - odam tomonidan ijtimoiy - tarixiy tajribani o’zlashtirish va avlodlarga berish yoki kommunikatsiya o’rnatish yoki o’z harakatlarini rivojlantirish maqsadida tildan foydlanish jarayonidir.Nutq qanchalik chiroyli (https://fayllar.org/nutq-madaniyati-adabiy-norma-va-nutq-madaniyati.html), mazmundor bo’lsa kishilarni o’ziga shunchalik jalb etadi. Bu masalaga kishilar qadimdan qiziqib kelishgan. Qadimgi YUnoniston va Rimda nutq madaniyatining nazariy asoslari yaratilgan. Notiqlik san’at darajasiga ko’tarilgan. Ularda yetuk inson bo’lish uchun notiqlik san’atini egallashlari shart bo’lgan. 335 yilda Aristotelning "Ritorika"si yaratiladi. sitseronning "Notiq haqida", "Notiq"asarlari, Mark Fabiy Kvintilianning "Notiq tayyorlash to’g’risida" asari ham notiqlik san’ati haqidadir.
4-savol
Abu Nasr Farobiy o’zining “Baxt saodatga erishuv” nomli asarida ta’lim-tarbiya berish usulini ikki turga bo’ladi: rag’batlantirish va jazolash (majbur qilish). U mazkur usullarni izohlar ekan, o’qituvchining pedagogik mahoratiga ham to’xtalib o’tadi: “Bolalar ustida turgan odam esa muallim bo’lib, u tarbiya berishda turli tarbiya usulidan foydalanadi. Mana shundan ma’lum bo’ladiki, hukumat va muallim har ikkovi o’z yo’lida, bolalar yoki xalqqa tarbiya beruvchilar, ustod va muallimlardir, Ulardan biri bolalarga mehribonlik va yaxshi so’zlar bilan tarbiya bersa (http://www.genderi.org/reja-tarbiya-jarayonining-maqsadi.html), ikkinchisi majburiy ravishda tarbiyalaydi” (108-bet). Uningcha, pedagoglik kasbi bilan o’zida 12 tug’ma xislatni mujassamlashtirgan kishilar shug’ullanishi lozim:1. Barcha organlari mukammal taraqqiy etgan;2. Barcha masalani tez va to’g’ri tushuna oladigan;3. Xotirasi kuchli bo’lgan;4. Zehni o’tkir bo’lgan;5. Nutqi ravon bo’lgan;6. Bilish va o’qishga muhabbati kuchli bo’lgan;7. Ko’zi to’q, pokiza bo’lgan;8. Haqiqatparvar bo’lgan;9. G’urur va vijdonli bo’lgan;10. Pulni sevmaydigan
5-savol
Qоbiliyat – оdаm psiхikаsining eng muhim hususiyatlаridаn biri bo’lib, bu хususiyatlаrni хаddаn tаshqаri kеng to’ldirish imkоni оqibаtidа qаndаydir bir qоbiliyatning nisbiy zаifligi (https://fayllar.org/amaliy-mashgulot--17-mavzu-havoning-nisbiy-namligini-aniqlash.html), hаttоki shundаy bu qоbiliyat bilаn hаmmаsidаn ko’rа bir-biri bilаn chаmbаrchаs bоg’liq fаоliyatning muvаfаqqiyatli bаjаrish imkоni аslо yo’q emаs.Qobiliyat bilimdan farq qiladi. Bilim – bu ilmiy mutolaalar nati­jasidir, qobiliyat esa insonning psixologik va fiziologik tuzilishiga xos bo‘lgan xususiyatdir. Qobiliyat bilim olish uchun zaruriy shart-sharoit yaratadi (https://fayllar.org/3-mavzu-oqituvchi-faoliyatida-pedagogik-qobiliyat-reja.html), shu bilan birga
4-variant
1-savol
Perseptiv qobiliyatlar – bu o’quvchining, tarbiyalanuvchining ichki dunyosiga kira bilish, psixologik kuzatuvchanlik, o’quvchi shaxsining vaqtinchalik psixik holatlari bilan bog’liq nozik tomonlarini tushuna bilishdan iborat qobiliyatlardirNutq qobiliyati – kishining o’z to’yg’u-xislarini nutq yordamida, shu bilan birga mimika va pantomimika yordamida aniq va ravshan qilib ifodalab berish qobiliyatidir.Tashkilotchilik qobiliyati – bu birinchidan, o’quvchilar jamoasini uyushtira bilish, bunday jamoani jipslashtira olish va ikkinchidan, o’zining shaxsiy ishini to’g’ri tashkil qila olish qobiliyatidirKommunikativlik qobiliyati – bu bolalar bilan muloqotda bo’lishga, o’quvchilarga yoshdoshish uchun to’g’ri yo’l topa bilishga, ular bilan pedagogik nuqtai-nazardan maqsadga muvofiq o’zaro aloqa bog’lashga pedagogik taktning mavjudligiga qaratilgan qobiliyatdir.
2-savol
ifodalarni namo­yish qilish aslo mumkin emas.PANT0M1MIKA - bu o'qituvchining gavdasi, qoi, oyoq haraka-tini tartibga soluvchi uslubdir. O'qituvchilarning taiim-tarbiyaviy faoli­yatida o'quvchilar bilan muloqoti muhim ahamiyat kasb etishi barchaga maium. Biroq o'quvchilar bilan muloqotda o'qituvchining pantomi-mikasi, ya'ni, gavda, qoi, oyoq harakati to'g'ri ifodalanmasa, taiim-tarbiyaga asoslangan muloqot natija bermasligi mumkin. O'qituvchi o'z gavdasi, qo'li, oyoq harakatlarining holati orqali har qanday pedagogik maiumotlaming obrazini "chiza" olsa, o'quvchilar bundan zavqlana-dilar, ular ichki his-tuyg'ulari, tashqi hissiyotlari bilan qo'shilib butun ongini o'quv materiallari mazmunini o'zlashtirishga qaratadilar. Panto-mimika gavdani rost tutib yura bilish, qoi va oyoq harakatlarining bir-biriga mosligi, fikrlarini aniq va to'liq bayon qilib qo'lini, boshini turli harakatlarda ifodalash o'qituvchining o'z bilimiga, kuchiga ishonchini bildiradi. Shuning uchun o'qituvchining o'quvchilar oldida o'zini tuta bi­lish holatini tarbiyalashi lozim. (oyoqlari 12-15 sm
3-savol
Pedagogiktexnika - o’qituvchi faoliyatining botiniy mazmunini hamda zohiriy ifodasining garmonik birligidan iboratdir. Pedagog mahoratining ma’naviy madaniyati hamda pedagogik jihatdan maqsadga muvogiq bo’lgan zohiriy ifodasi sintezidan iboratdir. (N.N.Tarasovich)Shunday qilib texnika - usullar majmuasidir. Uning vositalari esa - nutq va muloqot vositalaridir. “Pedagogik texnika” tushunchasi o’z ichiga 2 guruh tarkibiy elementlarni oladi:1. O’qituvchining odob-axloqiyko’nikmalari bilan bog’liq bo’lgan elementar: o’z jismini (mimika, pantomimika) boshqara bilish; his-tuyg’u, hayajon, ta’bini boshqara bilish (ortiqcha ruhiy zo’riqishlardan osonlik bilan xalos bo’la olish, ijobiy muhitni to’g’richa bilish): diqqat qila bilish (https://fayllar.org/6-mavzu-shaxsning-bilish-jarayonlari-diqqat-reja.html), kuzatuvchanlik, tasavvurning kengligi (https://fayllar.org/bunday-sharoitlarda-tolqin-uzunligi---5000--bolgan-spektral-ch.html); nutq texnikasi (nafas, ovozni boshqarish, diksiya, nutq tezliqi (tempi)).2. Shaxsvajamoagata’sirko’rsatabilishtexnikasi ta’lim-tarbiyaning texnalogik tomoni bilan bog’liq bo’lib, bularda: didaktik (https://fayllar.org/didaktik-oyinlar-haqida-malumotlar-reja-didaktik-oyinlar-tarif.html), tashkiliy, ijodiylik
4-savol
Kommunikatsiya - o’zaro fikr almashinuv bilan bog’liq bo’lgan, aloqa uchun xizmat qiladigan tushunchaga aytiladi. Bu degani aloqa yo’li, temir yo’l, suv yo’llari orqali bajariladigan ishlarni oldindan rejalashtirish bu menejmentda boshqaruv tizimining asosiy yo’nalishidirRahbar o’z korxonasini rivojlantirishuchun 50-60%gacha o’z vaqtini kommunikatsiya bilan boglashi lozim. Boshqarish vazifalarini bajarishda, rejalashtirish, tashkil etish, tekshirish va tahlil qilish asosan fikr almashish, informatsiyalar olish, reklamalar berish bilan bog’liq bo’lishi kerak. Rivojlangan davlatlarda kommunikatsiya yo’li bilan, amerikalik rahbarlarni 73%, angliyaliklarni 63%, yaponlarni 85%i o’z korxonalarini rivojini bosh omili kommunikatsiya deb hisoblaydi
5-savol
Tashkilotchilik qobiliyati – bu birinchidan, o’quvchilar jamoasini uyushtira bilish, bunday jamoani jipslashtira olish va ikkinchidan, o’zining shaxsiy ishini to’g’ri tashkil qila olish qobiliyatidir
5-variant
1-savol
MIMIKA - bu o'z fikrlarini, kayfiyatini, holatini, hissiyotini qosh, ko'z va chehra muskullarining harakati bilan bayon qilish san'atidir. Ba'zan o'qituvchi chehrasining va nigohining ifodasi o'quvchilarga katta ta'sir ko'rsatadi.PANT0M1MIKA - bu o'qituvchining gavdasi, qoi, oyoq haraka-tini tartibga soluvchi uslubdir. O'qituvchilarning taiim-tarbiyaviy faoli­yatida o'quvchilar bilan muloqoti muhim ahamiyat kasb etishi barchaga maium. Biroq o'quvchilar bilan muloqotda o'qituvchining pantomi-mikasi, ya'ni, gavda, qoi, oyoq harakati to'g'ri ifodalanmasa, taiim-tarbiyaga asoslangan muloqot natija bermasligi mumkin. O'qituvchi o'z gavdasi, qo'li, oyoq harakatlarining holati orqali har qanday pedagogik maiumotlaming obrazini "chiza" olsa, o'quvchilar bundan zavqlana-dilar, ular ichki his-tuyg'ulari, tashqi hissiyotlari bilan qo'shilib butun ongini o'quv materiallari mazmunini o'zlashtirishga qaratadilar. Panto-mimika gavdani rost tutib yura bilish, qoi va oyoq harakatlarining bir-biriga mosligi, fikrlarini aniq va to'liq bayon qilib qo'lini, boshini turli harakatlarda ifodalash o'qituvchining o'z bilimiga, kuchiga ishonchini bildiradi. Shuning uchun o'qituvchining o'quvchilar oldida o'zini tuta bi­lish holatini tarbiyalashi lozim.
2-savol
Kommunikatsiya - o’zaro fikr almashinuv bilan bog’liq bo’lgan, aloqa uchun xizmat qiladigan tushunchaga aytiladi. Bu degani aloqa yo’li, temir yo’l, suv yo’llari orqali bajariladigan ishlarni oldindan rejalashtirish bu menejmentda boshqaruv tizimining asosiy yo’nalishidirRahbar o’z korxonasini rivojlantirishuchun 50-60%gacha o’z vaqtini kommunikatsiya bilan boglashi lozim. Boshqarish vazifalarini bajarishda, rejalashtirish, tashkil etish, tekshirish va tahlil qilish asosan fikr almashish, informatsiyalar olish, reklamalar berish bilan bog’liq bo’lishi kerak. Rivojlangan davlatlarda kommunikatsiya yo’li bilan, amerikalik rahbarlarni 73%, angliyaliklarni 63%, yaponlarni 85%i o’z korxonalarini rivojini bosh omili kommunikatsiya deb hisoblaydi
3-savol
 materialni tushuntira olishi, oson yetkazish, o’quvchilarni faollashtira olish, o’quvchilarni tushuna bilishi, kuzatuvchanlik, o’quvchining ichki dunyosiga kira bilishi, nutqning ravonligi, mimika, pontamimika, nutqning qisqa, aniqligi, o’quvchilarni uyushtira bilish, har tomomnlama ta’sir eta olish, obro’ orttira olish, pedagogik taktning mavjudligi, o’quvchilar kelajagini tasavvur qila olish, tarbiya natijalarini oldindan ko’ra bilish, diqqatni bir nechta obyekt, faoliyatga qarata olish va hokazo.
4-savol
Ijtimoiy-psixologik nazariyani va muomala qilishning pedagogik amaliyotini o‘rganish asosida kommunikativ ta’sirning ikki asosiy usullarini ajratish mumkin. Bular so‘z yordamida ishontirish va ta’sir etish; his-tuyg‘u, tarbiya xatti-harakatini shakllantirish, mustahkamlash va o‘zgartirishga qaratilgan usullar yig‘indisidir. Lekin ishontirish va ta’sir etishning psixologik mexanizmi bir xilda emas. O‘quvchilarga ta’sir etishning har qanday usullari o‘zining spesifikasiga ega.

Pedagogik adabiyotlarda «Pedagogik ta’sir» tushunchasi qabul qilingan. Bu o‘rinda mazkur tushuncha tarbiyalanuvchining tarbiyachi bilan munosabati jarayonida uning faoliyati passivlashtirilib, qat’iy programmalashtirilib qo‘yilmaydimi? – degan savolni tug‘diradi.

5-savol
 materialni tushuntira olishi, oson yetkazish, o’quvchilarni faollashtira olish, o’quvchilarni tushuna bilishi, kuzatuvchanlik, o’quvchining ichki dunyosiga kira bilishi, nutqning ravonligi, mimika, pontamimika, nutqning qisqa, aniqligi, o’quvchilarni uyushtira bilish, har tomomnlama ta’sir eta olish, obro’ orttira olish, pedagogik taktning mavjudligi, o’quvchilar kelajagini tasavvur qila olish, tarbiya natijalarini oldindan ko’ra bilish, diqqatni bir nechta obyekt, faoliyatga qarata olish va hokazo