№
|
Mavzular nomi
|
Mavzuning qisqacha mazmuni
|
Jami
|
O'qitishning tashkiliy shakli
|
Mustaqil o'rganish
|
1
|
Kirish. Geodeziya fani, uning ahamiyati va vazifalari.
|
Geodeziya fani-erning shakli va ulchamlari, er yuzidagi nuqtalarning bir-biriga nisbatan o‘rnini aniqlashda, er yuzining xarita, plan, qirqimlarini, tuzishda hamda muxandislik inshootlarini qurishda bajariladigan o‘lchashlar nazariyasi va amaliyoti haqidagi fandir.
|
2
|
N
|
1
|
2
|
Yerning umumiy shakli va yer sirtidagi nuqtalar o’rnini aniqlash
|
Umumiy tushuncha. Yerning shakli va hajmi. Yer sharining gorizontal va vertikal masofalarga ta'siri. Geodeziyada proektsiya usuli. Geografik koordinatalar.
|
2
|
N
|
1
|
3
|
Joyning plan, karta va profili. Mashtablar.
|
Kartalar to‘rli masshtabda tuziladi. Masshtabiga qarab kartalar uchga bo‘linadi: a) yirik masshtabli kartalar; bu kartalarga masshtabi 1:100 000 gacha bo‘lgan kartalar kiradi; b) o‘rta masshtabli kartalar; bo‘lap jumlasiga masshtab 1:100 000 gacha bo‘lgan kartalar kiradi; v) mayda masshtabli kartalar.Masshtab bo‘yicha planda ko‘rsatish mumkin bo‘lgan joydagi eng kichik chiziq, uzunligi masshtab aniqligi deyiladi va t bilan belgilanadi. Planda lupasiz, sog‘lom ko‘z bilan 0,1 mm kesmani ajratish mumkin. 0,1 mm dan kichik chiziqni ko‘rsatib bo‘lmaydi. SHunga ko‘ra, plandagi 0,1 mm grafik aniqliq deyiladi; joyda bunga to‘g‘ri kelgan uzunlik masshtab aniqligi deb ataladi.
|
2
|
N
|
1
|
4
|
Joyning relefi va uni topografik karta va planda tasvirlash.
|
Er yuzidagi baland-pastliklar relef deyiladi. Joyning relefi balandlik va pastliklarga bo‘linadi. Tog‘, tepa, tizma tog‘, egarsimon joylar-balandlikka; chuqurlik, soy, jarlik esa pastlikka kiradi
|
2
|
N
|
1
|
5
|
O’lchash xatolari nazariyasi haqida umumiy ma’lumotlar
|
O'lchov turi va o'lchov xatosi. To'g'ridan -to'g'ri o'lchash natijalarining to'g'riligini baholang. O'rtacha xato va o'rtacha kvadrat xato. Limit va nisbiy xato. O'rtacha arifmetikaning kvadrat ildizi. Ulardan foydalanib, mumkin bo'lgan xatolar va o'rtacha kvadrat xatolarni aniqlang. O'lchov natijalarini teng bo'lmagan aniqlik bilan baholang. Xato tasnifi. Tasodifiy xato xususiyatlari. O'rtacha arifmetik tushuncha. O'rtacha kvadrat o'lchov xatosi. O'lchov natijalariga tuzatishlar kiriting. Teng aniq o'lchov, teng bo'lmagan noto'g'ri o'lchov va uning og'irligi
|
2
|
N
|
1
|
6
|
Gorizontal burchaklarni o'lchash turlari
|
Davlat olingan kadastridan Aloqa oʙ'ektlari kadastriga ʙeriladigan aloqa oʙkektlariga tegishli olingan ucastkalari tƣgƣri olingan axʙorotlari kadastr maqsadli fojdalanish erlari tuzilmasi asto'ldagi huquqlarning rjjxatidan ttkazilishi (poshnalari servumizdan servoldan laşoldirilmasligi mumkin) va sifatli ma'lumotlarga ega bo'lishi kerak.
|
2
|
A
|
1
|
7
|
Teodolitlar va ularning tuzilishi, ishga tushirilishi.
|
Geografik xaritalar shartli ravishda umumiy geografik va tematik xaritalarga bo'linadi. So'nggi yillarda maxsus xaritalar tematik xaritalar deb ham ataldi. Buning sababi shundaki, maxsus kartalar deganda faqat buyurtma asosida tayyorlangan kartalar tushuniladi.
|
2
|
A
|
1
|
8
|
Teodolit yordamida gorizontal va vertikal burchaklarni o‘lchash.
|
Joyda bir nuqtadan chiqqan ikki yoki bir necha yo‘nalish orasidagi burchaklarning gorizontal qo‘yilishini o‘lchash kerak Ikki chiziq orasidagi burchakni goniometr yordamida ham o‘lchash mumkin. Asosan, burchakning gorizontal qo‘yilishi teodolit yordamida o‘lchanadi
|
6
|
A
|
3
|
9
|
O’lchash natijalarini ishlab chiqish
|
Kameral ishlar va ularning mohiyati. Gorizontal s’yomkaning dalada o‘lchab topilgan natijalarni matematik qoidalar bo‘yicha ishlash va uni to‘g‘rilab (tenglab) joy planini chizish kameral ishlar deyiladi. Kameral ishlar hisoblash ishlari bilan grafik ishlarga bo‘linadi.
|
2
|
N
|
1
|
10
|
Vertikal s’yomka. Nivelirlash
|
Nuqtalarning vertikal tekislikda egallagan o‘rinlarini aniqlashga doir o‘lchash ishlarining yig‘indisi vertikal s’yomka deyiladi. Er yuzasidagi nuqtalarning balandligi asosan dengiz yuziga nisbatan aniqlanadi. Bu balandlik absolyut balandlik deb, agar u son bilan ifodalansa, absolyut otmetka deb ataladi va N bilan belgilanadi.
|
4
|
A
|
2
|
11
|
Geometrik nivelirlash
|
Nisbiy balandlik gorizontal ko‘rish nuri yordamida aniqlansa, geometrik nivelirlash deyiladi va nivelir deb ataladigan asbob bilan bajariladi.
Nivelirlash, asbobning ikki nuqtaga nisbatan turish (o‘rnatish) joyiga qarab, oldinga nivelirlash va o‘rtadan nivelirlashga bo‘linadi
|
4
|
A
|
2
|
12
|
Nisbiy balandliklarni o'lchash
|
Er yuzasining butun qismini yoki bir qismini xaritaga tushirishda u barcha detallarni ko'rsatmaydi. Shuning uchun ular asosiylarini, zarurlarini tanlaydilar, ba'zan esa umumlashtiradilar. Bu murakkab jarayon bo'lib, u ilmiy ma'lum qoidalar asosida amalga oshiriladi.
|
2
|
A
|
1
|
13
|
Nivelirlash va uning turlari, boylama va ko'ndalang nivelirlash, profil chizish.
|
Er yuzasining butun qismini yoki bir qismini xaritaga tushirishda u barcha detallarni ko'rsatmaydi. Shuning uchun ular asosiylarini, zarurlarini tanlaydilar, ba'zan esa umumlashtiradilar. Bu murakkab jarayon bo'lib, u ilmiy ma'lum qoidalar asosida amalga oshiriladi.
|
2
|
A
|
1
|
14
|
Taxeometrik syOka va uning mohiyati
|
Kosmik tasvirlar kosmosdan Yer yuzasini o'rganishda juda muhim ahamiyatga ega. Shuning uchun, avvalo, kosmik suratga olish, ularning xususiyatlari va kosmik tasvirlarni o'qish usullari bilan tanishish zarur.
|
2
|
N
|
1
|
15
|
Elektron taxometrlarda tavsilot va relefni syomka qilish
|
Kosmik tasvirlar kosmosdan Yer yuzasini o'rganishda juda muhim ahamiyatga ega. Shuning uchun, avvalo, kosmik suratga olish, ularning xususiyatlari va kosmik tasvirlarni o'qish usullari bilan tanishish zarur.
|
4
|
A
|
2
|
16
|
Taxeometrik syomka natijasini ishlab chiqish
|
Trassa o`qini joyga ko`chirib piket, oraliq, ko`ndalang qirqim nuqtalari va egri chiziq bosh nuqtalarini va egri chiziq bosh nuqtalarini rejalab ,maxkamlab chiqilgandan keyin trassa nivilerlab chiqiladi.
|
2
|
N
|
1
|
17
|
Taxeometrik syomka planini tuzish
|
Plan tuzish uchun format 12*28*38 sm bolgan sifatli chizma qogozda o’tkir qattiq qalamdan tomonlari 10[10 sm kvadradlar to’ri chiziladi/ transportir bilan tomon burchaklari o’lchab nuqta o’rni aniqlanadi.
|
2
|
A
|
1
|
18
|
Yer suniy yoldoshlarining GPS navigatsiya tizimi to’grisida umumiy ma’lumot
|
GPS priyomnik(qabul qilgich) yoki GNSS bilan ishlaganda va mahalliy koordinata sistemasi
|
2
|
N
|
1
|
19
|
GPS navigatsiya yo’ldoshlarigacha masofalarni o’lchash
|
GPS tizimi uchun ishlab chiqilgan boʻlib, undan olingan koordinatani mahalliy referens-ellipsoidga asoslangan koordinata sistemasiga moslashtirish zarur, aks holda bir necha metrdan hatto yuzlab metrgacha farq qilishi
|
2
|
N
|
1
|
20
|
GPS pryomniklari
|
GPS, geodezik asbob orqali topgan yer yuzi nuqtasining koordinatasi turli koordinata sistemalarida turli koordinata birliklariga ega boʻlishi
|
2
|
A
|
1
|
21
|
DGPS tayanch stansiyalaridan foydalanib geodezik o’lchashlarni bajarish
|
Hozirgi kunda ishlab chiqarilayotgan GPS va GNSS qurilmalar hamda dasturlarda SK-42 ning parametrlari (3 ta va 7 ta) avtomatik tarzda kiritilgan yoki mavjudlaridan tanlanishi
|
2
|
A
|
1
|
22
|
Joyning yer yuzi kosmik topografik syomkasi
|
Kosmik tasvirlash tizimida ulkan masshtabdagi GAT loyihalarini amalga oshirishda sun’iy yoʻldoshlarga oʻrnatilgan sensorlar bulutlarga duch kelib, tasvirga olish imkoniyati qiyinlashadi va shu sababli xira hamda uncha aniq boʻlmagan tasvirlar yoki ma’lumotlar olinadi
|
2
|
A
|
1
|
23
|
Davlat planli va balandlik geodezik tarmoqlar haqida umumiy ma'lumot
|
Kosmosdan olingan tasvirlar ishlatishdan oldin bir xil o'lchamda o'lchanadi va Yerning yumaloqligi hisobga olinadi. Aerokosmik tasvirni dekodlash - bu tasvirga qarash, tasvirni o'qish, talqin qilish, uning mohiyatini tushunish va shu asosda kerakli ma'lumotlarni olish jarayoni.
|
2
|
A
|
1
|
24
|
Loyihani joyga ko'chirish uchun tayyorgarlik ishlari va geodezik ishlari.
|
Yerni boshqarish bo'yicha ichki loyihalarni, qurilish loyihalarini, chiziqli loyihalarni va boshqalarni loyihalashtirish usullarini tanlash, ko'chirish tabiati, loyihani ko'chirishning aniqligi.
Loyihaning ishchi chizmalarini tayyorlash. Loyihani qayta joylashtirish elementlarini grafik identifikatsiyasi. Yuqori aniqlikdagi tuzilmalar, qishloq chegaralari, yo'llar, kanallar va boshqa kommunikatsiyalarni ko'chirish elementlarini analitik hisobi. Loyihalarning ishchi chizmalarini chizish va eskizlari (ko'chirish elementlarini ko'rsatgan holda).
|
2
|
A
|
1
|
25
|
Loyihani joyga ko’chirish usullari
|
Loyihani boshqa joyga ko'chirishda ishlatiladigan asboblar, qayta joylashtirish aniqligiga rioya qilish.
Loyihani masofani o'lchash usuli bilan ko'chirish. Loyihani masofa va burchak o'lchash usullari bilan ko'chirish.
O'tkazishning aniqligini aniqlang. Menzula yordamida loyihani boshqa joyga ko'chirish. O'tkazishning aniqligini aniqlang
|
2
|
A
|
1
|
26
|
Rejalash ishlari haqida umumiy
Ma’lumotlar
|
Binoni rejalash yoki uning loyihasini joyga ko‘chirish deb, nuqtaning planli va balandlik o‘rnini aniqlashdagi joyda bajariladigan geodezik ishlarga aytiladi.
O‘zining mazmuniga binoan rejalash ishlari plan olish ishlariga qarama-qarshidir
|
2
|
A
|
1
|
27
|
Geodezik qurilish to’rini loyihalash
|
Bosh o‘qlarni rejalash uchun umumiy rejalash chizmasiga asosan yirik masshtabda inshootga yaqin bo‘lgan geodezik punktlarning hamda binoning loyihaviy o‘lchamlari sxemasi tuziladi
|
2
|
A
|
1
|
28
|
Qurilish maydonida geodezik ishlarni bajarish
|
Qurilish maydonida geodezik ishlarni tashkil etish. Ish bajarish texnologiyasi va kalendar reja. Geodezik asboblar bilan ta’minlash grafigi. Geodezik ishlar bajarish sxemasi
|
4
|
A
|
1
|
29
|
Loyihaviy gorizontal burchak, chiziq uzunligi, otmetka va nishablikni joyga ko’chirish
|
Bosh o‘qlarni rejalashda binoning joydagi umumiy holati aniqlanadi, hamda u joydagi mavjud binolarga nisbatan oriyentirlanadi. Poligonometriya punkti yoki qurilish to‘ri punktidan loyihaviy masofalarning quyilish nisbiy xatoligi 1/5000; loyihaviy burchaklar esa 20” gacha aniqlikda bo‘lishi mumkin.
|
4
|
A
|
2
|
30
|
Loyihani geodezik tayyorlash
|
Injenerlik inshootlari qurilishi har tomonlama qidiruvlar asosida ishlab chiqilgan ishchi chizmalari loyihasi asosida amalga oshiriladi
|
4
|
A
|
2
|
31
|
Qishloq xo'jaligi xaritalari va atlaslar, ularning tasnifi.
|
Xaritaga tayyorgarlik. Kartografiya asosini yaratish, yaratish va yaratish tartibi. Qishloq xo'jaligi xaritalarini tuzish uchun topografik asoslarni yaratish va tayyorlash.
|
2
|
A
|
1
|
32
|
Qurilish maydonida geodezik ishlarni bajarish
|
Qurilish maydonida geodezik ishlarni tashkil etish. Ish bajarish texnologiyasi va kalendar reja. Geodezik asboblar bilan ta’minlash grafigi. Geodezik ishlar bajarish sxemasi
|
4
|
A
|
2
|
|
Jami
|
|
80
|
|
40
|
