Pedagogikaliq instituti fizika-matematika fakulteti fizika oqitiw metodikasi kafedrasi

Transformatordiń turleri. Ush fazali transformatorlar, ush fazali toq sistemasin transformaciyalaw ushin isletiledi. Ulken quwatli energiyani uzatiwda ush fazali transformatorlardan paydalaniladi. Ush fazali transformatordiń oramlari juldiz yamasa ush muyeshli formada jalǵanadi. 13-suwrette ush fazali kush transformatorlariniń oramlariniń (Y/Y-0 hám Y/-11) jalǵaniwlariniń formalari kórsetilgen.

13-suwret .Úsh fazali kush transformator

Avtotransformatorlarda oramlar elektr tárepinen óz ara baylanisli bolip, ekilemshi oram birlemshi oramniń bir bólminquraydi. Avtotransformatorlar bir fazali yamasa ush fazali etip shiǵariladi. Bir fazalilari laboratoriya avtotransformatorlari (LATR) turinde keń qollaniladi.

Avtotransformatorlar kerewdi keń diapazonda ózgerttiretuǵin jerlerde qollaniladi. Olar kernewlerdi arttirip yamasa páseytip beredi.
Eger oramniń hámme oramlari teń bolip, tarmaqlanǵan oramlar bolsa, kusheytiwshi avtotransformatordiń transformaciya koefficienti:
,
pasaytiriwshiniki bolsa:
boladi.

Avtotransformatorlar ózgermeli tok dvigatellerin jumisqa tusiredi, uy-jaylardiń, teatr saqnalariniń jaqtilandiriw kushin ózgertip otiradi, uy - ruzigershiliginde hám laboratoriya jumislarinda keńnen qollaniladi (14-suwret).

14-suwret

Ólshew transformatorlari. Ózgermeli toqtiń joqari kernewleri shinjirlarina jalǵanǵan ólshew áspablariniń ólshew shegeralarin keńeyttiriw maqsetinde kernew hám toq transformatorlarinan paydalaniladi. Joqari kernewli tarmaq áspab uskenelerin qorǵaw ushin qorǵawshi relelerden paydalaniladi. Olar hám tarmaqqa ólshew áspablari siyaqli toq hám kernew transformatorlari járdeminde jalǵanadi.
9-suwrette kernew hám toq ólshew transformatorlariniń ólshew shinjirina hám ólshew áspablarina jalǵaniw sxemasi berilgen. Kernewdi ólshew transformatori arqali vol`tmetrler, chastotometrler hám vattmetrler, schetchikler, fazometrler hám soǵan usaǵan áspablarǵa parallel oramlari jalǵanadi. Toklar transformatori arqali ampermetr hám ólshew áspablariniń izbe iz shinjirlari jalǵanadi. Ólshew transformatorlariniń klemmalarin joqari kernew, toqqa jalǵanatuǵini hám menen, ólshew áspablarina jalǵanatuǵini hám menen belgilenedi.