Перцептив тренинг ва унинг ижтимоий психологик хусусиятлари

МАҚСАД ВА ВАЗИФАҲОИ ФАННИ ИЖТИМОИ ТРЕННИНГ
НАҚША:
1. Ахамияти тарбияи дарки барои шахс.
2. Шароити ташкили таълими дарк ва ҳассос.
3. Марҳилаҳои асосии тарбияи идрокӣ.
4. Намудҳои ҳассосият.
Омӯзиши идрокӣ як шакли омӯзиши равонии иҷтимоист, ки пеш аз ҳама тавассути худшиносӣ ва дарки дуруст шахсро ба донистан ва барқарор кардани муносибатҳои мувофиқ бо дигарон равона мекунад. Мохияти аслии ин намуди тренинг дар он аст, ки шахсе, ки дар он иштирок мекунад, пеш аз хама имкон дорад, ки тавассути бедор кардани эхсосоти муайян дар у ба амалхои худ ба таври объективй бахо дихад ва фахмидани таассуроти эмотсионалии дар олами ботинии эхсосот, ки дар натица вай программам такмили худ-ро тартиб медихад. Дар раванди омӯзиши дарк иштирокчиён мефаҳманд, ки ҳамсолонашон ба онҳо чӣ гуна баҳо медиҳанд, дар мавқеи ҳамсолон истода, ба худ дуруст баҳо медиҳанд, рафтори ҳамсолонро мефаҳманд.
Дар адабиёти илмї омўзиши идрої баъзан таълими њассос номида мешавад. Охир, маъ-нои таълими «хассос» хассосият аст. Яъне, дар машқҳои ҳассос ҳассосияти шахс ба эҳсосоте, ки дар муносибатҳои байнишахсӣ зоҳир мешавад, меафзояд.
Ин усул дар солҳои 50-уми асри мо офарида шудааст. Онро асосан педагогҳо, директорон, психотерапевтҳо, равоншиносон барои таълим додани роҳбарони гурӯҳҳои гуногуни коктейл ва баланд бардоштани кобилияти коммуникатсионӣ истифода мебаранд.Дар рафти тренингҳо иштирокчиёнро ба ҳолати «дар кафши ҷавонмардон роҳ рафтан» гузоштанд ва ҳамин тавр. , ба онхо хангоми сУхбат бо дигарон хисси кунчковй ва хамдилй тарбия карда шуданд. Хусусияти муҳими усул дар он аст, ки ба иштирокчиён дар идоракунии фаъолияти шахсии онҳо ҳангоми ташкили гурӯҳи Т озодии ҳадди аксар дода мешавад. Хусусияти нодиртарине, ки дар ин кор истифода мешавад, дар он аст, ки ба иштирокчиёни хона дар бораи он чизе, ки онҳо пешакӣ пайдо мекунанд, қариб ҳеҷ гуна маълумот дода намешавад. Аъзоёни хонавода ба холигии коммуникатсионӣ гузошта мешаванд. Аз ин рӯ, натиҷаи ин раванд тавассути "озмоишҳо" ва "хатоҳо" ба даст меояд.
Хамин тавр, дар таълими дарки хиссиёт, сифатхо ва процессхои равони (зехни) дар фаъолияти иштирокчиён мавкеи калон доранд.
Шароити ташкили таълими идрок.
Пеш аз оғози тренинг ба иштирокчиён оид ба роҳбарӣ, ҳавасмандкунӣ, муоширати байнишахсӣ, равандҳои гурӯҳӣ, намудҳои шахсият лексияҳо хонда мешаванд, ба ҳар як иштирокчӣ пеш аз омӯзиши амалӣ матнҳои хаттӣ дода мешаванд ва дар онҳо хулоса ва тавсияҳои амалӣ оид ба фаъолияти проблемахое, ки дар лекцияхо пешбинй шудаанд. Хамаи ин дар асл роли «фон»-и умумиро бозида, иштироккунан-дагонро аз чихати маънавй ба хона тайёр мекунад.
Ба ҳисоби миёна 6-15 нафар дар тренингҳо иштирок мекунанд ва онҳо метавонанд аз 2 рӯз то 4 ҳафта давом кунанд. Дар гурух намояндагони синну сол ва касбу кори гуногун буда метавонанд, онхо бояд якдигарро нашиносанд. Одатан машқҳои дарккуниро дар шароити каме ғайриоддӣ, М: дар марказҳои махсуси таълимӣ, меҳмонхонаҳо, берун аз шаҳр, дар майдончаҳои варзишӣ мегузаронанд. Аммо солхои охир ин гуна машгулиятхо, ки дар бисьёр чойхо ташкил карда шудаанд, дар гурухи одамони ба хам наздик гузаронда мешаванд ва ин натичахои мусбат медихад. Одатан сессияҳоро сеанс меноманд ва ба онҳо равоншиноси иҷтимоӣ ё равоншиноси амалкунанда роҳбарӣ мекунанд, аммо нақши ӯ хусусияти махсус пайдо мекунад. Яъне у метавонад ба фаъол шудани процессхои гурухй хамчун «катализатор» дар чараёни муколама берун аз шунидани лексияхо бевосита дахолат кунад ва метавонад иштирокчии табиии муколама бошад. Яке аз талаботи асосии омӯзиш дар он аст, ки дар он системаҳои иртиботӣ, ки дар ҳаёти ҳаррӯза барои таваҷҷӯҳ ба мавқеъ ё обрӯи шахс дар зиндагӣ истифода мешаванд, шомил нестанд. Зеро ширкаткунандагон бояд дар раванди муоширати озод аз ҷониби дигарон дарк кунанд ва тавонанд худро ба ин тариқ дарк кунанд ва дар ин бора аксаран пас аз вохӯрӣ дар баҳсҳо баррасӣ мешавад.
3 марҳалаи асосии омӯзиши дарк вуҷуд дорад.
1. Марҳилаи муқаддима. Дар ин сурат дар байни аъзоёни гурУх муносибатхои гарму чушон баркарор карда шуда, имкони интизории фикру мулохизахо фарохам оварда шавад. Барои хамин мархалаи якумро «обшавии ях» меноманд.
2. Тағйир додани марҳила. Дар ин чо сифатхо ва сабабхои нав ба вучуд меоянд ва аъзоёни гурух ба сабаби баркарор намудани муносибатхои нек бо хамдигар аз якдигар дур намемонанд.
3. Марҳилаи муттаҳидшавиро, ки образнок карда гӯем, ин марҳаларо «аз нав чарх задани ях» низ меноманд. Сифатхое, ки аз тарафи ин гурух эътироф ва маъкул дониста шуда, барои шахс муфиданд, мустахкам гардида, системаи нави муносибатхо ташаккул меёбад. Система ба даст овардашуда дар хотира муддати дароз нигоҳ дошта мешавад.
Иштирокчиёни омӯзиши идрок бояд тамоми сатҳҳоро аз худ кунанд ва то кадом андоза дур рафтан аз хоҳишҳои шахсӣ, таҷрибаи зиндагӣ ва хоҳиши аъзоёни гурӯҳ вобаста аст. М: муошират аксар вақт дар сатҳи аввал сурат мегирад ва аъзоён вақти зиёдро барои ташаккули дурнамои нав бо роҳи фош кардани вазъиятҳои гуногун тавассути муҳокимаҳо ва муҳокимаҳо сарф мекунанд.
Яке аз хонаҳои омӯзиши идрок бовари нобино номида мешавад, иштирокчиён ба 2 гурӯҳ тақсим карда мешаванд. Суқути аъзоёни гурӯҳи 1 б ва ба онхо аъзоёни гурухи дуйум як ба як рохбарй мекунанд. Бозӣ то 10 дақиқа давом мекунад ва дар ин муддат иштирокчиён сӯҳбат намекунанд. Пас аз 10 дақиқа нақшҳо иваз мешаванд, акнун мизбон дар нақши "кузи ожиз" хоҳад буд. Одатан, дар давраи 1-ум аз сабаби кисмати вазнин аз сари афтидан, купрук хангоми пешбурди шарики худ эхтиёткортар шуда, бе пушидани он пеш меравад. Эҳсоси бахшидашуда ҳангоми ба охир расидани хона васеъ муҳокима карда мешавад. Мохияти ичтимоии ин пьеса аз он иборат аст, ки дар он тачрибахои равонии категорияхои рохбарон ва тобеъон, одамони нотавон ва хушбахт тахлил шуда, дар бораи чи гуна муносибат кардан бо одамони нотавон аз афсурдагй ва ё камтачрибагии зиндаги хулосахо бароварда мешавад.
Аксар вақт дар чунин хонаҳо бархе аз афрод наметавонанд ба ин гурӯҳ шомил шаванд, ки мавқеъи онҳо дар ҷомеа ва муносибати онҳо бо мардум норавшан мешавад. Баъд аъзоёни гурух уро сарзаниш карда, гуфтанд: «Хайр, дар байни мо чосус рафтор карда истодай, ба ин кор сахт нагир ва мисли дигарон рафтор кун». Аз ин ру, сардор бо коргарони нав ё одамони нав зуд «муомила» карда наметавонад, вай бемории «тобе» дорад. Дар рафти бозй ин нуксон дар он кас ислох карда шуд. Аз ин рӯ, дар раванди омӯзиши ҳассос ё дарккунӣ байни аъзоёни гурӯҳ пайваста «муоширати баръакс» доштан хеле муҳим аст. Зеро иштирокчиён ҳамеша имкон доранд, ки рафтори худ ва дигаронро дар ҳолатҳои гуногун мушоҳида кунанд ва дар ин сифатҳои хоси шахсият тарбия карда мешаванд. Дар маҷмӯъ, аҳамияти иҷтимоии омӯзиши ҳассос дар он аст, ки дар навбати аввал раванди худфаҳмӣ ва таҳлили стереотипҳои дарки байнишахсӣ метезонад ва дуюм, дарки хусусиятҳои хоси равандҳои гурӯҳӣ имкон медиҳад, ки интизори «эго-муҳофизатӣ " қолабҳое, ки дар муоширати муқаррарии ҳаррӯза даст кашидан душвор аст. , сеюм, он қобилияти ҳамдардӣ бо дарди одамони дигар ва шунидани эҳсосоти онҳоро зиёд мекунад.
Чаҳорум, маҳорати дар ҳолатҳои гуногун додани саволҳои дурусту саҳеҳ ва дар ҳолати зарурӣ ба онҳо муфассал ҷавоб дода мешавад.
Панчум, худтанкидкунй, самаранок истифода бурдани усулхои муоширати шифохй ва гай-ривербалй ва азхудкунии онхо ба амал меояд.
Олими амрикоӣ Г.Смит, ки ин усулро аз нуқтаи назари назариявӣ ва амалӣ омӯхтааст, навъҳои оҳанги онро муайян кардааст:
1. Њассосият дар асоси мушоњида. Чизи асосй дар ин ба даст овардани сифатхое мебошад, ки ба одам имкон медихад, ки на танхо худаш, балки дар асоси тачрибаи мушохида харакат, нутк, харакати бадан, мимика ва дигар чихатхоро бевосита дарк кунад ва рафторашро дар асоси он ислох намояд. дар бораи тачрибаи мушохида. Яъне, ин хислатхо дар одам — кобилияти мушохида — чунон чараёни фаъол аст, ки на танхо чисмхои беруние, ки узвхои биниш сабт шудаанд, балки чихатхое низ ба назар гирифта мешаванд, ки инсон дидан мехохад. ақл. М: Сифатхое, ки бевосита дар шахси номдор зикр нашудаанд, низ шинохта мешаванд. Дар ин бобат, махсусан, усули интроспективие, ки ба худ-мушохида асос ёфтааст, роли калон мебозад.
2. Ҳассосияти назариявӣ. Ин қобилияти истифода бурдани ақидаҳо ва ақидаҳои назариявии шахс барои тафсир ва баҳодиҳии хусусиятҳо, фикрҳо ва амали дигарон мебошад. М: дониши назариявии намудҳои шахсият ба мо кӯмак мекунад, ки фарқиятҳоро осонтар фаҳмем.
3. Ҳассосияти номотетикӣ. Маънои истилоњ аз калимаи юнонии «ќонунї муќарраршуда», яъне ќобилияти истифода бурдани сифатњои хоси намояндаи гурўњи иљтимоие, ки шахс ба он тааллуќ дорад, барои шинохти худ ва дигарон ва бањо додан ба рафтори онњо - њассосияти номотетикї бармеояд. . Пас, дар ин маврид шахс барои баҳо додан ба худ ва дигарон аз “симои умумӣ”-и намояндаи он гурӯҳи иҷтимоӣ истифода мекунад.
4. Њассосияти идографї аз вожаи «бетакрор» гирифта шуда, аз номотетикї тафовут дорад, он ќобилияти дарки њар фардро ба таври хос ва истифода аз чунин имконият аст. Ин қобилият аз мафҳуми «бебозгашт, беназир» бармеояд.
Табиист, ки хамаи навъхои дар боло зикргардидаи хассосиятро алохида истифода бурдан мумкин нест ва дар амал танхо истифодаи окилонаи хамаи онхо дар ташкили хонахо самарабахш хохад буд. Аз ин рӯ, дар бораи онҳо дониш гирифтан, пеш аз ҳама, барои равоншиносони навкор зарур аст.
Ҳамин тариқ, агар шахс дар ҷараёни шунидани лексияҳо тасаввуроте дошта бошад, ки дигарон чӣ гуна рафтор мекунанд, дар тренинге, ки дар гурӯҳҳои Т ташкил карда мешавад, вай имкон пайдо мекунад, ки мавқеи худро дар ҷомеа фаҳмад, дигарон чӣ гуна рафтор мекунанд. ӯро дарк кунад, эҳсос кунад, ки дигарон ба ӯ чӣ гуна таъсир мерасонанд ва Ҳамин тариқ, он системаи сохтории муносибатро ба дигарон такмил медиҳад.
Синектика дар ин чо хамчун рохи инкишофи минбаъдаи тахайюлоти инсон фарк мекунад. Мутахассисон ҳамчун роҳи аз нав арзёбии муносибатҳои шахсӣ дастгирии иловагӣ мерасонанд. М: Дар ин ҷо шумо метавонед варианти беназири хонаи "Робинсон"-ро пешниҳод кунед.
Фарз мекунем, ки гурӯҳе дар ҷазираи бесарнишин мондаанд, ҳадаф сохтани як киштии бузург ва тарки ҷазира аст. Аъзоёни гурӯҳ дар бораи ҳама роҳҳо фикр мекунанд ва дар ниҳоят нақшаи баромадан аз ҷазираро дар давоми 12 моҳ таҳия мекунанд. Фикру мулохизахо, образхои фантастикии одамоне, ки таклифхоро амалй мегардонанд ва системаи мукаммал халли бисьёр проблемахои байнишахсиро дар як гурух талаб мекунад, ки дар натича одамон бо хамдигар аз наздик шинос мешаванд.