Pezonurlatgich.(Buzzer musiqa notasi). Pezonurlatgich(Buzzer) datchigini boshqarish: tonni o‘zgartirish. Transtistor xususiyatini namoyish etish. Elektrorichak misolida aylanish o‘zgartirish. Rele

39-rasm. Transistor
Transistorlar shu yergacha elektronikda kattao‘zgarishlarni olib kelganlar, zira ular bir necha muhim xususiyatlarga ega:
Amplifikatsiya: Transistorlaro‘sish ko‘rsatkichinio‘zgartirish orqali kirish signalini kattalashtirish imkonini beradi. Bunda, kichik kirish signalini katta chiquvchi chiquvchi signalga aylantirish uchuno‘rtacha ishlov beradi.
Switching: Transistorlar kirish signalinio‘zgartirish orqali biror tizimga kirishni va chiquvchi chiquvchi signalni kesibo‘tkazishni ta'minlaydi. Bunda, boshqa qurilmalar yoki tizimlar bilan bog‘liq vazifalaro‘tkazish uchun ishlatiladi.
o‘sish: Transistorlarningo‘sishi ikkinchi xususiyati. Ular moslashuvchan aloqa yaratish, tizimlarni boshqarish vao‘zgaruvchan yorug‘liklarni amalga oshirish uchun foydalaniladi.
Funksional tuzilmalar: Bir nechta transistorlar bir-biriga bog‘liq bo‘lgan xilma-xil funksiyalarni bajarish uchun jamlanadi. Ularo‘ziga xos tuzilmalar yaratishda keng ishlatiladi.
Transistorlar qo‘llanish usullariga qarab bir nechta turlarga bo‘linadi:
Bipolar Transistorlar (BJT): BJT'lar elektr energiyasini bir transport qismidano‘tkazib boshqasiga yetkazish orqali ishlaydigan transistorlardir. Ular "n-p-n" va "p-n-p" turlariga bo‘linadi.
Field-Effect Transistorlar (FET): FET'lar elektr maydonining aylanishiga qarab ishlaydigan transistorlardir. Ular "mosfet" va "JFET" turlariga bo‘linadi.
Darlinton Transistorlar: Darlington transistorlar, bir necha transistorlarni bir-biriga bog‘lab, ulardan foydalanish samaradorligini oshirishga yordam beradi.
Transistorlar kompyuter texnologiyasidan, elektr energiyasi ishlab chiqarishdan, telekomunikatsiyaga qadar keng sohada qo‘llaniladi. Əsas maqsadi, elektrik signalni boshqa usullar orqali boshqarish vao‘zgartirishdir.
Ushbu sxemada "PNP" turi BJT ko‘rsatkichini ko‘rsatadi. Quyidagi tariflashimda har bir elementni ko‘rsatib beraman:
Emittor (E): BJT emittori elektrodining nomi. Odatda P-type yorug‘likli materialdan yasalgan.
Baz (B): BJT bazasi elektrodining nomi. Odatda n-type yorug‘likli materialdan yasalgan.
Kollektor (C): BJT kollektori elektrodining nomi. Odatda P-type yorug‘likli materialdan yasalgan.
Baz-Emitter Bog‘lovchi (BE): Bazdan emittorga to‘g‘ri bir to‘g‘ri, diodgao‘xshab keladigan bog‘lovchi.
Baz-Kollektor Bog‘lovchi (BC): Bazdan kollektorga to‘g‘ri bir to‘g‘ri, diodgao‘xshab keladigan bog‘lovchi.
Tranzistorlar kirishiningo‘q-urug‘li (NPN) va chiq-urug‘li (PNP) turlari mavjud. Yukoridagi sxema PNP turi uchun tavsiflangan.
Tranzistorning asosiy ishlayishi quyidagicha:
Emittorga ko‘ra baz yorug‘ligi kam, bundan sabab emittor elektr onlyatorlarga energiya yetkazadi.