Pirimqul Qodirovning “ Erk” qissasi badiiy tahlili

Asarning g'oyasi:

Chol qushlar va ayniqsa, betinim oziq axtarib uchgan, ammo deyarli hech qachon uni topolmaydigan jimjit va nozik dengiz qaldirg’ochlariga achinib ketar va qushlar turmushi, qirin-qora va katta, kuchli qushlarni hisobga olmaganda, bizning kun kechirishimizga qaraganda ham juda og’ir. Okean gohida shu qadar ham berahm bo’lar ekan, nima uchun qushlarni mana bu dengiz qaldirg’ochlari singari nozik va shikasta qilib yaratganlar.

Asar sarlavhasi haqida fikrim:

Xemingueyning hayoti davomida nashr etilgan so‘nggi taniqli asari. Kubalik baliqchi, keksa Santyagoning hayotidagi eng katta o‘ljaga aylangan ulkan marlin bilan ochiq dengizdagi jangi haqida hikoya qiladi. Oldin o‘zi yolg‘iz qolganida u kuylardi; u ba’zan hatto tunda, katta yelkanli qayiqlarda suzganda yoki toshbaqalarni ov qilganda ham qo‘shiq aytgan.
Chol okeanning turli jonzotlarini biladi va ularga juda yumshoq munosabatda bo‘ladi.

Asarning lingvistik tahlili:

Iboralar: Odamzodni yanchib tashlash mumkin, lekin hech qachon uni yengib bo’lmaydi.
Qo’y og’zidan cho’p olmagan.
Mukkasidan ketgan.

Asardagi milliy kolorit

Ernest Xeminguey “Chol va dengiz” asarini yozganida 51 yoshda edi. Quyma so’z oqimi, hech qanday g’alizliklarsiz, tahrir talab qilmas asari ikki oy ichida yakuniga yetdi.
Asarning tuguni sifatida asardagi befahm insonlarning mehrsizligi, beshafqat va farosatsizliklarini ko'rsatish mumkin.Chunki,insonlar hayvonlardan o'zining ongli mavjudot ekanligi bilan ajralib turadi. Ammo jamiyatda "menlik"xislatlari sababli tugunlar hosil qilishadi. Bolani ot onasi baliqchi Santyago bilan birga ovga chiqganda baliq ovlab kelsa ham kelmasa uni chol bilan birga ov qilishini cheklab qo’ymasligi kerak edi, chunki chol unga 5 yoshligidan ana shu dengizni ko’rsatgan va uning qalbida umid va ishonch hissini uyg’otgan edi.
Asar tuguni

Asardagi yechim:

Butun hikoya davomida doimiy muvaffaqiyatsizlikka uchragan chol Santyago haqida. Uning qayig‘ining yelkanlari eski va qobiliyatsiz, qahramonning o‘zi esa hayotdan charchagan, quvnoq ko‘zlari bor chol. Taslim bo'lmagan odamning ko'zi bilan. Bu hikoyaning falsafiy ramzidir. O‘quvchi cholning baliq bilan qanday urishayotganini kuzatsa, qahramonning harakatlari va so‘zlarida ko‘radi. insonning abadiy kurashining fatalizmi... Santyago bor kuchini ishga soladi va hech narsaga qaramay kurashni davom ettiradi, yakunda u g'alaba qozonadi. Aynan shu pallada asardagi asosiy falsafiy g‘oyalardan biri “Insonni yo‘q qilish mumkin, lekin uni yengib bo‘lmaydi” degan g‘oya namoyon bo‘ladi.