Pisa tadqiqotining tabiiy-ilmiy savodxonlik kompetensiyalari

Topshiriq 5ta savoldan iborat
Biologiya
Oliy nerv faoliyati, shartli va shartsiz reflekslar
2-topshiriq: Miya qanday ishlaydi?
Saidbek “miya faoliyatini 100% faollashtirish” haqidagi trening reklamasini ko‘rib qoldi. Bu g‘oya Saidbek uchun qiziqarli tuyuldi, ammo buning uchun u avvalo normal rejimda miya qanday ishlashini treninglarsiz aniqlashga qaror qildi.
Miya qanday ishlaydi: hayot faoliyatini ta’minlash
Miya – bu biz o‘ylaganimiz va tasavvur qilganimizdan boshqacharoqdir. Miya bajaradigan ko‘p muhim funksiyalar bizга sezilmaydi, ular bizning ongli nazoratimizsiz sodir bo‘ladi. Masalan, miya qismlarining eng qadimiysi – uzunchoq miya. U orqa miyani bosh miyaning boshqa qismlari bilan bog'lab turadi. Uning zararlanishi hayot uchun juda xavfli, chunki aynan shu bo‘lim organizmning hayotiy funksiyalarini ta‘minlash uchun zarur bo‘lgan ko‘plab tug'ma reflekslar uchun javobgardir.
2-topshiriq: Miya qanday ishlaydi?
parietal lob
korpus kallosum
Lateral oshqozon
frontal lob
Oldingi komissura
Vizual talamus
Voronka
Gipofiz
Gipotalamus
Ko’prik
Medulla
oksipital lob
pineal bez
xoroid pleksus
Serebellum
Bosh miyaning tuzilishi
2-topshiriq: Miya qanday ishlaydi?
Bu funкsiyalar to‘rt turga bo‘linadi:
1) Himoyalash – zaharli moddalar yoki organizm uchun yot moddalar kirib kelishining oldini olish va ulardan xalos qilish.
2) Oziqlanish – oziq moddalarining so‘rilishi va hazm qilish jarayonini ta’minlash.
3) Vazomotor - qon tomirlari tonusini tartibga solish va qon aylanishini ta’minlash.
4) Nafas olish - nafas olish jarayonini ta’minlash uchun zarur (nafas olish va chiqarish)
Saidbek miya u o‘ylaganidan ko‘ra ko‘proq vazifa bajarishi va bir qancha tug'ma reflekslarni avtomatik ravishda boshqarishini tushundi.