Pog’onali arxitektura Kirish
Download 264.34 Kb.
|
Pog’onali arxitektura Kirish
|
Pog’onali arxitektura Kirish Pog‘onali arxitektura tushunchasi, pog‘onali arxitektura protokollari. OSI modeli. OSI pog‘onalarning o‘zaro ishlashi jarayonlari va xizmatlari. OSI pog‘onasi, vazifalari, asosiy protokollari. TCP/IPprotokollar steki haqida umumiy tushuncha. TCP/IP pog‘onasi, vazifalari, qo‘llaniladigan asosiy protokollari. Tarmoq arxitekturasi deganda - bu kompyuter tarmog’ini loyihalash va ishlab chiqish jarayoni tushunialadi. Arxitektura tushunchasi tarmoqning fizik tarkibiy qismlarini, ularning funktsional ob’ektlari, konfiguratsiyasini, printsiplari va ishlash tartiblarini va foydalaniladigan aloqa protokollarini aniqlashni ifodalaydi. Shuningdek, tarmoq arxitekturasi aloqa tarmog’i orqali taqdim etiladigan xizmatlar va ularning batafsil tavsiflarini, taqdim etiladigan xizmatlarni hisob-kitob qilish va hisob-kitob tuzilmalarini o'z ichiga oladi. Kompyuter tarmoqlari arxitekturasi deganda kompyuterlarni o’zaro bog’lanishi, bog’lanish jarayonida qo’llaniladigan texnologiyalar, ularning xususiyalatlari, standartlari, kompyuterlar o'rtasida vazifalar qanday taqsimlanganligi va boshqa ko’plab jarayonlar tushuniladi. Tarmoq arxitekturasining eng ko'p ishlatiladigan ikki turi mavjud: peer-to-peer va mijoz-server. Global miqyosidagi kompyuter tarmoqlarining o’zaro bog’lanishi natijasida Internet tarmog’i tashkil topadi. Internet tarmog'ining arxitekturasi, avvalambor, tarmoqdagi tugunlarni yoki tugunlarni ulash uchun ma'lum bir modelda yoki apparat ulanishlarining ma'lum turlarida foydalanishda emas, balki Internet protokollari (TCP/IP) arxitekturasidan foydalanishni ifodalaydi. Shunday qilib har bir texnologiya orqali loyihalashtiriladigan tarmoq o’zining arxitekturasiga ega bo’ladi, masalan, OSI, TCP/IP, umumfoydalanish telefon tarmog’i, mobil aloqa tarmoqlari va boshqalari. Ushbu ma’ruzada kompyuter tarmoqlarining arxitekturalari muhokama etiladi. Tarmoq so’zining ma’nosi narsalarning, qurilmalarning yoki odamlarning o’zaro bog’langan tizimi yoki guruhini anglatadi. Kompyuter tarmoqlari esa eng kamida o’zaro ulangan ikkita kompyuterlar tizimi tushuniladi. Tarmoq shartini bajarilishi faqatgina o’zaro bog’lanish emas, balki o’zaro ma’lumot almashish jarayoni amalga oshirilishi shart. Tarmoq arxitektura esa yuqorida ta’kidlanganidek, kompyuterlarni bog’lanishi orqali hosil qilingan tarmoqni qanday asosda qurilganini, qanday qurilmalardan foydalanilgani, qaysi protokollar ishlatilgani, tizimda qanday muhitlardan foydalanib ma’lumotlar uzatilishi yoki har bir jarayonni fizik va mantiqiy holatlarni bajarilishini pog’onalarga ajratib bajarilishi tushuniladi. Har bir tarmoq arxitekturasi belgilangan standartlar asosida yoki xech qanday standartga asoslanmagan holatda ishlab chiqilishi mumkin. Masalan, kompyuter tarmoqlarini OSI etalon modeli asosida qurish bilan global miqyosida ma’lumot almashishni ta’minlash mumkin. Sababi dunyoda ko’plab mamlakatlarning kompyuter tarmoqlari ushbu etalon asosida ishlaydi. Agar OSI modeliga asoslanmagan qandaydir belgilanmagan standartga asosan kompyuter tarmoqlari loyihalansa, o’sha tizim ichidagi qurilmalar o’zaro ma’lumot almasha oladi, OSI asosidagi tarmoq bilan esa ma’lumot almasha olmaydi, sababi uning standarti boshqacha. Quyida 1-rasmda kompyuter tarmoqlari OSI modeli asosida qurilgan arxitekturasi keltirilgan. 1-rasm. a) Internet, b) kompyuter va c) telefon tarmoqlarining arxitekturalari Boshqacha qilib aytadigan bo’lsa, turli xil tarmoq arxitekturalari ko’plab standartlar asosida ishlab chiqiladi, masalan, matnni formati, matni raqamli ko’rinishga o’zgartirish, raqamli matnni signal ko’rinishiga o’zgartirish yoki aksincha, signalli axborotlarni simsiz muhitda uzatish, qabul qilish jarayonlari ma’lum standartlar asosida ishlab chiqiladi. Tasavvur qiling ikki standart asosida ishlab chiqilgan tizim orasida ma’lumot almashish qanchalar murakkab bo’ladi. Shuning uchun ham global tarmoqlarni loyihalash va qurish uchun yagona standartdan foydalanish har doim afzal hisoblanadi. Bu xuddi ko’plab millatlarni bitta zalda ingliz tilida gaplashishi qanchalik osonligini ko’rsatadi. Agar har bir millat o’zining tilada gaplashsa, ularni tushunish uchun qancha tarjimon kerak bo’ladi yoki ba’zi tillar uchun tarjimon topilmasligi ham mumki. Shuning uchun ham tarmoqlarni qurishda yagona arxitekturaga asoslanish tarmoqni sodda va kam xarajatlar asosida qurish imkoniyatini beradi. Tarmoq elementlari va pog’onali arxitektura. Bugungi kunda, tushunchasi tarmoq ulanishi hech ham ajablanarli emas. Biroq, ularning zikriga Ko'pchiligimiz ham tarmoq va xizmat ishlari kabi ulanishini tashkil nima haqida ko'p o'yladim. ning tarmoqlari va zamonaviy dunyoda o'z salohiyatini butun monografiya yozish mumkin, chunki, Xulosa bu masalani ko'rib chiqish uchun harakat qilaylik. TARMOQ ARXITEKTURA: ASOSIY TURLARI muddatga asosiy tafsir Shunday qilib, kompyuter tarmoqlari terminallari muayyan soni (kompyuterlari, noutbuklar, mobil qurilmalar) aslida, bir tarmog'i tashkil, deb bir-biriga. Bunday Wi-Fi-router kabi yo'riqnoma orqali ulanish yordamida Simli va simsiz: Bugungi ikki asosiy ulanish turlari bor. Lekin, bu buzdağının faqat uchi hisoblanadi. Aslida, tarmoq arxitektura boshqacha tasnif bo'lishi mumkin, shuning uchun bir necha komponentlar foydalanishni o'z ichiga oladi, va. Bu vaqtda tarmoqlari uch turi mavjud deb hisoblanadi: tarmoqlari kasbdoshlari; ajratilgan serverlarni bilan tarmog'i; tugunlari barcha turlarini o'z ichiga oladi gibrid tarmoqlari. Bundan tashqari, alohida kategoriya, global, mahalliy, shahar, xususiy tarmoqlar va boshqa navlarini namoyish etiladi. AQSh asosiy tushunchalar to'xtalib qilaylik. TA'RIFI THE TURLARI TARMOQLARI hamkorlik asosida tarmog'i bilan yarataylik "mijoz tarmog'iga uy egasi." aniq bo'lgani kabi, bir dominant joy tarmoq boshqarish va uning barcha komponentlarini amalga markaziy terminali, qamrab bor. ma'lumot olish uchun - mijoz terminallari faqat kelajakda ulanishlar uchun so'rovlarini yuborishingiz mumkin. tarmog'ida asosiy terminal mijoz mashina rolini o'ynay olmaydi. Peer tarmoqlari, deb resurslarni birinchi turi farq ko'pincha piring deb nomlangan, bir xil, barcha ulangan terminallar orasidagi taqsimlanadi. Oddiy misol torrent yordamida fayllarni yuklab olish jarayonidir, deb atash mumkin. to'liq yoki qisman turli terminallari ustida bo'lishi mumkin, deb o'rnatilgan final tasvir. Foydalanuvchi tizimi, u faylning qismini yuklab tarmoq ustida Barcha mavjud resurslaridan foydalanish, kompyuteringizga yuklab qo'yiladi. The ko'proq, The oliy The darajasi qarshi. murojaat, bu tarmog'ida muhim emas. The asosiy sharti ekanligini The mijoz mashina bor qilingan o'rnatilgan The tegishli dasturiy ta'minot. Bu mijoz so'rovlarini qilish irodasi ekan. "Mijoz-server" arxitekturasi oddiy hisoblanadi. oson tushunish uchun kompyuter terminallari o'rtasida aloqa (u ishlab chiqarilgan qaysi yo'l baribir) mehmon javonlarda olingan moddiy nazorat mumkin do'kon yoki raflardan (markaziy server) va jadvallar ega bo'lgan kutubxona zalida, deb vakili mumkin. Bu ochiq-oydin munosabatlar bor, deb ochiq-oydin emas: mehmon kutubxona yoziladi yoki allaqachon (tayinlangan IP-manzillar asosida tarmoq identifikatsiya) shaxsiy ma'lumotlarni ro'yxatdan keyin, keladi nihoyat kitob oladi va uni o'qiydi zarur adabiyoti (tarmoq so'rov) izlaydi. zamonaviy tarmoqlar ancha murakkab, chunki Tabiiyki, taqqoslash, eng ibtidoiy hisoblanadi. Biroq, bu misol tarkibida oson tushunish uchun mukammal mos keladi. SAVOLLAR IDENTIFIKATSIYA TERMINALLAR Endi har qanday turdagi kompyuterlar tan tarmog'ini ishlab chiqarish haqida bir necha og'iz so'z. ichki va tashqi: Agar ikki turi IP-manzil yoki, yana oddiy, noyob identifikator bilan tayinlanadi ulanganda kimdir har qanday terminali bilmasa. Ichki manzil yagona emas. Lekin tashqi IP - Ha. In The World yo'q, ikki mashinalari bilan The Shu IP. Bu bizga bu eng yaxshi kompyuter terminali yoki mobil qurilma bo'lsin, har qanday gadget aniqlash imkonini beradi, nima bo'ladi. bu hamma uchun tegishli protokoli mos keladi. Ayni paytda, ishlatiladigan eng keng tarqalgan va eng keng IPv4 hisoblanadi. Biroq, amaliyot shuni ko'rsatmoqdaki, u allaqachon mijoz qurilmalar sonining ortishiga munosabati bilan noyob manzilini ta'minlash olmadi aylandi, deb, o'zini nafari qildi. Faqat gadjetlarni ishlatilgan, chunki so'nggi o'n yil mobaynida, mobil uskunalar qarash juda ko'p, deyarli dunyoning har bir ikkinchi shaxs, uning ixtiyorida shu mobil telefon da mavjud. IPV6 PROTOKOLI Shunday qilib, tarmoq, ayniqsa Internet arxitektura, ham o'zgartirishga boshladi. Va o'rniga The to'rtinchi versiyasi kelgan oltinchi (IPv6). u hali olmagan ilovalar juda keng bo'lsa-da, biroq, go'yoki, bo'lg'usi uzoq emas, va telekommunikatsiya xizmatlarini ko'rsatuvchi tez orada deyarli barcha xizmat ko'rsatuvchi provayderlar, u protokoli (oltinchi versiyasi faol DHCP server mavjudligiga bog'liq) ko'chib o'tadi. 128-bit manzil kitobini ta'minlash, bu protkola bilan to'rtinchi versiyasini foydalanib ko'ra sizga ko'proq manzillar beradi, chunki, o'zingiz uchun hukm. BAG'ISHLANGAN SERVERLAR Endi bir bag'ishlangan server ko'rib. Ko'rsatish, o'zi uchun gapiradi: ular muayyan vazifalar uchun mo'ljallangan. Taxminan aytganda, bu to'liq amalga oladi foydalanuvchi, egalik virtual internet server haqiqiy turi hisoblanadi. Bu podcast'lerin asosiy manba egasi har qanday ma'lumot bilan atalgan makon joylashtiriladi mumkin veb hosting ma'nosi hisoblanadi. Bundan tashqari, toshli xavfsizligi uchun, ijaraga server oraliq ijaraga ya'ni bir mas'ul emas. Bunday serverlar misollar juda ko'p sabab bo'lishi mumkin. Keyin siz va pochta, va o'yinlar, fayl almashish va shaxsiy sahifalar, va yana (ularning ijtimoiy tarmoqlarda hisob va bu turdagi xizmatlar bilan adashtirmaslik kerak emas). Bu tez-tez, deyiladi kabi mahalliy tarmoq yoki "lokalku", terminallar cheklangan soni biriga birlashtirib uchun tuzilgan. LAN Arxitektura shartlari Ulanish, deb allaqachon tushunib, va may simli aloqa va VPN Kirish turi. Bu va boshqa hollarda esa, bu master server boshqaruvchisiga bir ulanishini talab qiladi. avtomatik aniqlash (manzil belgilash, har bir mashina) yoki qo'lda kiritish: Tarmoq xizmatlari Ushbu holatda, dual rejimida ishlashi mumkin. Mahalliy olgan tarmoqlari, asosan, faqat (masalan, talab qilinmaydi har qanday terminal ro'yxatdan deb aslida iborat bo'lgan maxsus xususiyatga ega do'st tarmoqlari) , va markaziy server (plyus ADMIN). Bundan tashqari, "rassharennye" ma'lumotlariga kirish to'liq yoki cheklangan bo'lishi mumkin. Bu barcha parametrlariga bog'liq. Agar hatto deb atalmish bulut xizmatlar qarash bo'lsa, ular, aslida, ham, shu bir virtual tarmoq, shunday qilib, kim tasdiqlangan va muayyan axborot, yuklab olish yoki tahrir fayllar kirish huquqiga olish, va foydalanuvchilar. D. bo'ladi ba'zan hatto real vaqtda fayllarining mazmunini bir vaqtning o'zida o'zgarish beradi. Nihoyat, biz dunyoda eng yirik bugun tarmog'i, o'ting. Albatta, bu internet yoki World Wide Web-ku. 1969 yilda Qo'shma Shtatlarda harbiy maqsadlar uchun ishlab chiqilgan aloqa - Jahon keng veb ARPANET'in prototipi hisoblanadi. So'ngra, shu bilan birga, faqat ikki tugun o'rtasidagi aloqani sinovdan qilingan, lekin vaqt, hatto Buyuk Britaniyada terminallar bilan topilgan bir simi orqali tarmoqqa ulanish uchun. bor TCP / IP protokoli va domen nomlari tizimi topshirig'iga asoslangan identifikatsiya edi, va qachon Faqat ancha keyin, biz internet ataydigan bugun bor edi. Umuman, barcha axborot saqlanishi mumkin, hech bitta markaziy server bor Internetda bo'lishi ishoniladi. Ha, bugun, va disk disklar kabi imkoniyatlar mavjud emas. Barcha ma'lumot tarqatildi orasida yuzlab, minglab individual serverlar turli turlari. Boshqa so'zlar bilan aytganda, Internet teng peer tegishli va gibrid tarmog'iga mumkin. bitta mashina bu barcha bilan, tarmoq sozlamalarini boshqarish yoki sizga kerakli ma'lumotlarni saqlab, balki boshqa foydalanuvchilar bu mavjud qilish nafaqat o'z veb-server, yaratishingiz mumkin. Taqsimlash Wi-Fi - dan emas, balki oddiy misol? As uchun The parametrlari va sozlash, har bir narsa oddiy. qoida tariqasida, uzoq vaqt davomida IP tarmoq, DNS yoki proksi serverlar qo'llanma kirish ishlatilgan emas. Buning o'rniga, har qanday ISP beradi Avtomatik aniqlash kompyuter yoki mobil qurilma bilan The tarmoq. Yilda (ishlayotgan bo'lsa, yoki, IPv6) bir IPv4 parametrlari tanlash bilan tarmoq xususiyatlari orqali amalga oshiriladi, bu ri kirish uchun tizimlarini Windows asoslangan. qoida tariqasida, juda sozlamalarida qo'llanma ma'lumotlarni kiritishni bartaraf avtomatik qabul manzillar, o'z ichiga oladi. Biroq, ba'zi hollarda, ayniqsa, RDP-mijoz (masofaviy erkin foydalanish) tashkil etish yoki muayyan xizmatlardan foydalanish imkonini beradi qachon, qo'lda ma'lumot kiritish talab qilinadi. Model aloqa tizimidagi ma'lumotlar oqimini ettitaga ajratadi abstraktsiya qatlamlari, uzatishning jismoniy bajarilishidan bitlar bo'ylab a aloqa vositasi ma'lumotlarning eng yuqori darajadagi namoyishiga tarqatilgan dastur. Har bir oraliq qatlam yuqoridagi qatlamga funktsionallik sinfini xizmat qiladi va uning ostidagi qatlam xizmat qiladi. Funktsionallik sinflari dasturiy ta'minotda standartlashtirilgan holda amalga oshiriladi aloqa protokollari. OSI modeli 1970-yillarning oxiridan boshlab Frantsiya, Buyuk Britaniya va Qo'shma Shtatlardagi ulkan milliy tarmoq harakatlarida raqobatlashadigan turli xil kompyuter tarmoqlari usullarining paydo bo'lishini qo'llab-quvvatlash uchun ishlab chiqilgan. 1980-yillarda ushbu model "Open Systems Interconnection" guruhining ishchi mahsulotiga aylandi Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (ISO). Tarmoqning to'liq tavsifini berishga harakat qilayotganda, model dasturiy ta'minot me'morlarining dastlabki dizayndagi ishonchiga ega bo'lmadi Internet, bu kamroq ko'rsatmalarda aks etadi Internet Protocol Suitehomiyligida asosan homiylik qilingan Internet muhandisligi bo'yicha maxsus guruh (IETF). OSI-Modeldagi aloqa (3-5 qatlamlari bilan misol) Mundarija 1 Tarix 2 Ta'riflar 2.1 Standart hujjatlar 3 Qatlam me'morchiligi 3.1 1-qatlam: jismoniy qatlam 3.2 2-qatlam: Ma'lumotlar havolasi qatlami 3.3 3-qatlam: Tarmoq qatlami 3.4 4-qavat: transport qatlami 3.5 5-qatlam: sessiya qatlami 3.6 6-qavat: Taqdimot qatlami 3.7 7-qavat: dastur qatlami 4 Qatlamlararo funktsiyalar 5 Interfeyslarni dasturlash 6 Boshqa tarmoq to'plamlari bilan taqqoslash 7 TCP / IP modeli bilan taqqoslash 8 Shuningdek qarang 9 Qo'shimcha o'qish 10 Adabiyotlar 11 Tashqi havolalar Tarix 1970-yillarning boshlarida va o'rtalarida tarmoqlar asosan hukumat tomonidan homiylik qilingan (NPL tarmog'i Buyuk Britaniyada, ARPANET AQShda, SIKLADLAR kabi Frantsiyada) yoki sotuvchi tomonidan ishlab chiqilgan, masalan, mulkiy standartlar bilan IBM"s Tizimlarning arxitekturasi va Raqamli uskunalar korporatsiyasi"s DECnet. Umumiy ma'lumot tarmoqlari endigina paydo bo'lishni boshlaganlar va ular ishlatila boshladilar X.25 1970-yillarning oxirida standart. The Paketni eksperimental almashtirish tizimi 1973-5 yillarda Buyuk Britaniyada yuqori darajadagi protokollarni aniqlash zarurligini aniqladi.[1] Buyuk Britaniya Milliy hisoblash markazi kompyuter tizimlari uchun kelajakdagi konfiguratsiyalar bo'yicha katta tadqiqotlar natijasida olingan "Nega tarqatilgan hisoblash" nashri, Natijada Buyuk Britaniya 1977 yil mart oyida Sidneyda bo'lib o'tgan ISO yig'ilishida ushbu sohani qamrab olish uchun xalqaro standartlar bo'yicha qo'mitaga murojaat qildi. 1977 yildan boshlab Xalqaro standartlashtirish tashkiloti (ISO) tarmoqning umumiy standartlari va usullarini ishlab chiqish dasturini o'tkazdi. Xuddi shunday jarayon ham rivojlandi Xalqaro telegraf va telefon bo'yicha maslahat qo'mitasi (CCITT, frantsuz tilidan: Comité Consultatif International Téléphonique et Télégraphique). Ikkala organ ham o'xshash tarmoq modellarini aniqlaydigan hujjatlarni ishlab chiqdi. OSI modeli birinchi marta xom shaklda aniqlangan Vashington, DC 1978 yil fevral oyida Hubert Zimmermann Frantsiya va tozalangan, ammo hali ham standart loyihasi ISO tomonidan 1980 yilda nashr etilgan. Yo'naltiruvchi modelni ishlab chiquvchilar ko'plab raqobatdosh ustuvorliklar va manfaatlar bilan kurashishlari kerak edi. Texnologik o'zgarishlarning tezligi haqiqatdan keyin standartlashtirish tartib-qoidalariga emas, balki yangi tizimlar birlashishi mumkin bo'lgan standartlarni belgilashni talab qildi; standartlarni ishlab chiqishda an'anaviy yondashuvning teskari tomoni. Garchi standart o'zi bo'lmasa-da, kelajakdagi standartlarni aniqlash mumkin bo'lgan ramka edi. 1983 yilda CCITT va ISO hujjatlari birlashtirilib shakllantirildi Ochiq tizimlarning o'zaro aloqasi uchun asosiy mos yozuvlar modeli, odatda Ochiq tizimlarning o'zaro bog'liqligi uchun mos yozuvlar modeli, OSI ma'lumotnoma modeliyoki oddiygina OSI modeli. U 1984 yilda har ikkala ISO tomonidan standart sifatida nashr etilgan ISO 7498va CCITT (endi telekommunikatsiya standartlashtirish sektori deb nomlangan) Xalqaro elektraloqa ittifoqi yoki ITU-T) standart X.200 sifatida. OSI ikkita asosiy tarkibiy qismga ega edi, bu tarmoqning abstrakt modeli bo'lib, uni "Reference Model" yoki "etti qavatli model" deb nomlangan va a muayyan protokollar to'plami. OSI mos yozuvlar modeli tarmoq kontseptsiyalarini o'qitishda katta yutuq bo'ldi. U tarmoq qurilmalari va dasturiy ta'minot o'rtasidagi o'zaro muvofiqlikni belgilaydigan protokol qatlamlarining izchil modeli g'oyasini ilgari surdi. Etti qatlamli model kontseptsiyasi tomonidan taqdim etilgan Charlz Baxman da Honeywell Axborot tizimlari.[8] OSI dizaynining turli jihatlari NPL tarmog'i, ARPANET, CYCLADES, EIN, va Xalqaro tarmoq ishchi guruhi (IFIP WG6.1). Ushbu modelda tarmoq tizimi qatlamlarga bo'lingan. Har bir qatlam ichida bir yoki bir nechta sub'ektlar uning funksiyalarini amalga oshiradilar. Har bir sub'ekt to'g'ridan-to'g'ri uning ostidagi qatlam bilan to'g'ridan-to'g'ri ta'sir o'tkazdi va yuqoridagi qatlam tomonidan foydalanish uchun qulayliklar yaratdi. OSI standartlari bo'yicha hujjatlar X.200 seriyali tavsiyalar sifatida ITU-T-da mavjud. Ba'zi protokol spetsifikatsiyalari ITU-T X seriyasining bir qismi sifatida ham mavjud edi. OSI modeli uchun teng ISO va ISO / IEC standartlari ISO tomonidan mavjud edi. Hammasi ham bepul emas. OSI sanoat ishtirokchilari bo'lib, ko'plab ishtirokchilarning o'zaro ishlashini ta'minlash uchun tarmoq ishtirokchilarini umumiy tarmoq standartlari bo'yicha kelishib olishga harakat qilishdi.[11] Katta tarmoqlarda bir nechta tarmoq protokoli to'plamlarini qo'llab-quvvatlash odatiy hol edi, chunki ko'plab qurilmalar umumiy protokollarning etishmasligi sababli boshqa qurilmalar bilan ishlashga qodir emaslar. 1980-yillarning oxiri va 1990-yillarning boshlarida bir muddat muhandislar, tashkilotlar va davlatlar paydo bo'ldi qaysi standart masalasida qutblangan, OSI modeli yoki Internet protokoli to'plami, eng yaxshi va mustahkam kompyuter tarmoqlariga olib keladi. Biroq, OSI 1980-yillarning oxirida tarmoq standartlarini ishlab chiqqanida, TCP / IP uchun ko'p sotuvchili tarmoqlarda keng qo'llanila boshlandi Internetda ishlash. OSI modeli hanuzgacha o'quv va hujjatlar uchun ma'lumotnoma sifatida ishlatiladi; ammo OSI protokollari dastlab model uchun o'ylab topilganligi mashhurlikka erishmadi. Ba'zi muhandislar OSI mos yozuvlar modeli hali ham dolzarbligini ta'kidlaydilar bulutli hisoblash. Boshqalarning ta'kidlashicha, OSI-ning asl modeli bugungi tarmoq protokollariga to'g'ri kelmaydi va buning o'rniga soddalashtirilgan yondashuvni taklif qilishgan. Muloqot protokollari bitta xostdagi ob'ektni boshqa xostdagi bir xil qatlamdagi mos keladigan ob'ekt bilan o'zaro aloqada bo'lishini ta'minlash. Xizmat ta'riflari, xuddi OSI modeli singari, (N-1) qatlami tomonidan (N) qatlamiga taqdim etilgan funktsiyalarni mavhum ravishda tavsiflaydi, bu erda N mahalliy xostda ishlaydigan protokollarning etti qavatidan biridir. Internetda ko‘plab turli xil paketlardan foydalaniladi, lekin asosiylaridan biri bu — IP-paketdir (RFC-791). IP-protokol ishonchli bo‘lmagan transport muhitini taklif etadi. Mazkur protokolning ma’lumotlarni uzatish algoritmi juda ham oddiy: xato hollarda deytagramma tashlab yuboriladi, jo‘natuvchiga esa tegishli ICMP-xabar yuboriladi (yoki hech narsa yuborilmaydi). IP-protokolida tarmoqlararo xizmatlarni ta’minlash uchun to‘rtta asosiy mexanizm qo‘llaniladi: xizmat ko‘rsatish turi, paket yashash vaqti, sarlavhaning nazorat yig‘indisi, qo‘shimcha imkoniyat(opsiya)lar . Xizmat ko‘rsatish turi tarmoqlararo deytagrammaning tarmoqlararo tizim orqali uzatilishida talab etiladigan sifatni ko‘rsatishi uchun foydalaniladi. Paketning yashash vaqti tarmoqdagi deytagramma mavjud bo‘lish vaqtining yuqori chegarasini ko‘rsatadi. Ushbu ko‘rsatkich jo‘natuvchi tomonidan beriladi va tarmoqlararo deytagrammaning marshrut nuqtalari bo‘ylab harakatlanishiga ko‘ra kamayib boradi. Tarmoqlararo deytagramma vaqti qabul qilib oluvchiga yetib borguniga qadar nol bo‘lsa, u holda ushbu deytagramma yo‘q qilinadi. Sarlavhaning nazorat yig‘indisi undagi ma’lumotlar himoyasini ta’minlaydi. Agarda modul sarlavhada xatolikni aniqlasa, u holda ushbu tarmoqlararo deytagramma uni aniqlagan modul tomonidan yo‘q qilinadi. Qo‘shimcha imkoniyatlar ayrim qo‘shimcha xizmatlar bajarilishini ta’minlaydi, masalan, ma’lumotlarni himoyalash va maxsus marshrutlashtirish usullari. Asosiy protokollarning tahlili: U har qanday o‘lchamdagi mahalliy tarmolarda ishlaydi. Undan tashqari protokollardan Internet global tarmog‘ida ishlash imkonini beruvchi yagona protokoldir.TCP/IP protokollar stekiga turli bosqichlarda ishlovchi ko‘p protokollar kiradi, lekin o‘z nomini u ikkita TCP va IP protokollar nomidan olgan.TCP (Transmission Control Protocol) – transport protokoli, TCP/IP protokollar stekidan foydalanib tarmoqda axborotlarni uzatishni boshqarish uchun xizmat qiladi. IP (Internet Protocol) – tarmoq bosqich protokoli, turli tarmoqdan iborat bo‘lgan tarmoqlarda axborotlarni yetkazish uchun transport protokollarining biridan foydalanadi, masalan, TCP yoki UDP. TCP/IP stekning quyi bosqichi axborot uzatishning standart protokollaridan foydalangani uchun uni har qanday tarmoq texnologiyasi qullanganda va har qanday operatsion tizimli komp’yuterlarda ishlatish mumkin bo‘ladi. Azaldan TCP/IP protokoli global tarmoqlarda foydalanish uchun loyihalashtirilgan, aynan shuning uchun u maksimal ravishda moslashuvchandir. Xususan paketlarni qism- larga ajratish imkoni bo‘lgani uchun ham aloqa kanalining sifati e’tiborga olinmasa ham, axborot albatta o‘z manziliga yetkaziladi. IP – protokolining mavjudligi uchun ham turli segmentli tarmoqlar o‘rtasida ham axborot uzatish mumkin bo‘ladi.TCP/IP – protokolining kamchiligi shundan iboratki, tarmoqda ma’murlashtirish murakkablashadi. IPX/SPS (Internetwork Packet Exchange/Seguenced Packet Exchange) protokollar steki Novell kompaniyasining loyihasi va mulkidir. U Novell Net Ware operatsion tizimi uchun mo‘ljallab yaratilgan, u tizim yaqin kungacha server operatsion tizimlari o‘rtasida etakchi o‘rinlardan birida edi.IPX/SPS protokollari ISO/OSI modelining tarmoq va transport bosqichlarida ishlaydilar, shuning uchun a’lo darajada bir-birini kamchiligini to‘ldiradi. Afsuski IPX/SPS protokoli steklari azaldan uncha kata bo‘lmagan tarmoqlarga xizmat ko‘rsatish uchun mo‘ljallangan, shu tufayli uni katta tarmoqlarda ishlatish kam samara beradi. Net BIOS/SMB Yetarli darajada taniqli protokol steki bo‘lib, uni IBM va Microsoft kompaniyalari loyihalashtirgan va shu kompaniyalar mahsulotida foydalanish ko‘zda tutilgan. TCP/IP kabi Net-BIOS/SMB stek protokollari fizik kanal bosqichida Ethernet, Token-Ring kabi va boshqa standart protokollar ishlaydi. Bu esa har qanday aktiv tarmoq qurilmasi bilan juftlikda ishlash imkonini beradi. Yuqori bosqichlarda esa NetBIOS (Network Basic Input/Output System) va SMB (Server Message Blick) protokollari ishlaydi. NetBIOS o‘tgan asrning 80-yillarida yaratilgan bo‘lib lekin tez orada ancha yaxshilangan NetBEUI (NetBIOS Extended User Interface) protokol bilan almashtiriladi, u 200 tagacha komp’yuteri bo‘lgan tarmoqlarda juda samarali axborot al-mashinuvini tashkil qilish imkonini yaratildi.Komp’yuterlar o‘rtasida axborot almashinuvini hosil qilish uchun, ulardan har biri mantiqiy nomga bog‘lanishi zarur. Komp’yuterlarni tarmoqqa ulashda dinamik ravishda har bir komp’yuterga mantiqiy nom beriladi. Nomlar jadvali tarmoqdagi har bir komp’yuterga tarqatiladi. Shuningdek, guruhli nomlar bilan ham ishlash qo‘llaniladi, bu esa axborotlarni birdaniga bir necha manzilga uzatish imkonini yaratadi.Net BEUI protokolining asosiy afzalligi ishlash tezligi va resurslarga bo‘lgan kam talabidir. Agarda katta bo‘lmagan bir segmentdan iborat tarmoqlarda axborot almashinuvini tez tashkil qilish talab etilsa, u holda bu protokoldan yaxshisitopilmaydi. Undan tashqari xabarlarni yetkazish uchuno‘rnatilgan bog‘lanishlar zarur talab emas: protokolda bog‘lanish bo‘lmagan holda datagramma usuli qo‘llanilib, xabar jo‘natuvchining va qabul qmluvchining manzili bilan ta’minlanadi va «yo‘lga jo‘natiladi».Lekin NetBEUI ning asosiy kamchiligi ham mavjud bo‘lib, u paketni yo‘naltirish tushunchasidan to‘liq mahrumdir, shuning uchun uni murakkab tarmoqlarda foydalanish maqsadga muvofiq emas.SMB (Server Message Block) protokoli yordamida esa tar-moqning ishini uchta eng yuqori bosqichlarda tashkil etish mumkinyu Bular aloqa vaqti, prezentatsiya va amaliy faqat undan foydalanish orqaligina fayllarga bog‘lanish mumkin, ya’ni printer vatarmoqning boshqa resurslariga. Bu protokol bir necha marotaba rivojlantirilgan, shuning uchun uni Microsoft Vista va Windows 7 zamonaviy operatsion tizimlarda tadbiq qilish mumkin. Bu protokol protokollar orasida eng ko‘p ishlatiladigani bo‘lib, u bilan millionlab foydalanuvchilar Internetda dunyo bo‘yicha har kuni ishlaydilar. HTTP (Hyper Text Transfer Protocol) protokoli maxsus Internet uchun loyihalashtirilgan. U «mijoz – server» texnologiyada ishlaydi, ya’ni axborotni so‘rovchi mijoz mavjud va bu so‘rovlarga ishlov berib uni jo‘natuvchi server qismi ham mavjud deb bilinadi.HTTP ilovalar bosqichida ishlaydi. Bu shuni bildiradiki, ko‘rilayotgan protokol transport protokolining xizmatidan foydalanishi darkor, ya’ni TCP protokolidan.O‘z ishida protokol URI (Uniform Resource Identifier) resursni noyob identifikatori tushunchasi ishlatiladi. URI parametrlar bilan ishlashni quvvatlaydi, bu hol esa protokolning vazifasini kengaytiradi. Parametrlardan foydalanib serverdan javobni qanday formatda va kodirovkada olishni ta’kidlash mumkin. Bu esa o‘z navbatida HTTP yordamida nafaqat matn li hujjatlarni, har qanday ikkilik tizimidagi ma’lumotlarni ham uzatish imkonini beradi.HTTP protokolining asosiy kamchiligi matnli axborotni ortiqcha hajmdaligi bo‘lib, mijoz serverdan olingan javoblarni to‘g‘ri ifodalay olishi uchun zarurdir. Veb – sahifalarning hajmi katta bo‘lganda, ortiqcha katta trafik hosil qilishi mumkin. Undan tashqari protokol holatini saqlashning mexanizmidan to‘liq mahrum, bu esa Veb – sahifalar bo‘yicha bitta HTTP yordamida harakat qilishga imkon bermaydi. Shu sababli HTTP protokol bilan birgalikda foydalanuvchi brauzerlar bilan ishlash zarur. FTP – protokoli (File Transfer Protocol) HTTP protokolidan farqli fayllar bilan ishlaydi. Bu protokol amaliy bosqichda ishlaydi vatransport protokoli sifatida TCP – protokolini ishlatadi. Uning asosiy vazifasi fayllarni FTP – serverga uzatish hamda undan olishdir. FTP – protokoli buyruqlar to‘plamidan iborat bo‘lib, axborotlarni uzatish va ulash tartiblarini bayon qiladi. Bu holda buyruqlar va axborotlar turli portlardan foydalanib uzatiladi. Standart portlar sifatida 21 va 20 – port- lar ishlatiladi: birinchisi – axborotlarni uzatadi, ikkinchisi buyruqlarni uzatadi. Undan tashqari portlar dinamik bo‘lishi mumkin. FTP – protokolining asosiy kamchiligi, axborotlarni shifrlash mexanizmi yo‘qligidir. Bu esa bosh trafikka ega bo‘lib, uning yordamida foydalanuvchining nomini va shuningdek, uning FTP – serverga ulanish parolini aniqlash imkonini beradi. Bu holni bartaraf etish uchun parallel ravishda SSL protokolidan foydalaniladi, bu esa axborotlarni shifrlashni amalga oshiradi. Ma’lumotlar bilan almashishning elektron pochta usulidan foydalanish anchadan beri oddiy pochta xizmatiga alternativ bo‘lib xizmat qiladi. Elektron pochta ancha samarali va tezdir. Bu xizmatni amalga oshirish POP3 (Post Office Protocol Ver-sion3) va SMTP(Simple Mail Transfer Protocol) sharofati evaziga amalga oshiriladi.POP3 protokoli amaliy bosqichda ishlaydi va pochta serve-ridagi pochta qutisidan elektron ma’lumotlarni olish uchunishlatiladi. POP3 protokoli faqat elektron xabarlarni qabul qilishi mumkin, ularni jo‘natish uchun esa boshqa protokoldan foydalanishga to‘g‘ri keladi, ko‘pincha bu vazifa uchun SMTP qo‘llaniladi. Aniqrog‘i u protokolning takomillashtirilgan ver- siyasi – ESMTP(Extended SMTP)/POP3 kabi SMTP protokoli ham amaliy bosqichda ishlaydi, shuning uchun transport protokol xizmati zarurdir, bu vazifani esa TCP protokoli bajaradi25-port. IMAP (Interactive Mail Access Protocol) – yana bita pochta protokoli bo‘lib, u POP3 asosida yaratilgandir. Nati-jada POP3 protokolidagi hamma kamchiliklar hisobga olinib va yangi ko‘p sonli kerakli vazifalar qo‘shilgan. SLIP
PPP PPP (Point – to – Point Protocol) protokoli yuqorida bayon etilgan SLIP protokolining bajaradigan vazifasining biridir. Lekin u bu vazifalarni yaxshi bajaradi, chunki qo‘shimcha imkoniyatlari mavjuddir. Undan tashqari, SLIP farqli o‘laroq PPP nafaqat TCP/IP bilan bog‘lana oladi, balki IPX/SPX, NetBIOS,DHCP mahalliy tarmoqlarda ko‘p ishlatiladigan protokollar bilan ham birgalikda ishlay oladi. PPPning ko‘p tarqalishiga yana bir sabab u Windows NT oilasiga mansub operatsion tizim o‘rnatilgan Internet – serverlarda foydalanilgani tufaylidir. X.25 X.25 protokoli 1976-yili yaratilgan va 1984-yili mukammallashtirilgan, u jismoniy, kanal va tarmoq bosqichlarida ISO/OSI modeli bilan bog‘lanishda ishlaydi. Bu protokolni mavjud telefon tarmog‘ida foydalanish uchun loyihalashtirilgan. X.25 protokolini loyihalashtirilayotgan davrda raqamli telefon tarmog‘i noyob edi, u analog kanallarda ishlatilar edi. Shu sabab u protokolda xatoliklarni topish va tuzatish tizimi mavjud, bu esa aloqani ishonchliligini sezilarli darajada oshiradi. Ayni vaqtda bu tizim axborot uzatishni sekinlashtiradi (64 Kbit/s). Frame Relay – yana bitta telefon tarmog‘i orqali axborotlarni uzatishga mo‘ljallangan protokol. X.25 kabi yuqori ishon chliligidan tashqari yangi qo‘shimcha imkoniyatlarga ham egadir. Uzatiladigan axborotlar video, audio formatda yoki elektron axborot ko‘rinishida bo‘lishi mumkin bo‘lgani s babli uzatilayotgan axborotga qarab uzatish imkonini tan-lashi mumkin. Apple Talk protokoli Apple Computer kompaniyasining mulki bo‘lib, u Makintosh komp’yuterlari bilan aloqa o‘rnatish uchun yaratilgan. TCP/IP kabi Apple Talk ham protokollar to‘plamidan iborat bo‘lib, ulardan har biri ISO/OSI modelining har birining ishi uchun javobgardir. TCP/IP va IPX/SPX protokollaridan farqli Apple Talk protokoli jismoniy va kanal bosqichlarini o‘zi ijro etadi. Xulosa
TCP/IP haqida ko'proq ma'lumot berilishi mumkin, ammo uchta asosiy kalitlar bor: TCP / IP-jismoniy tarmoqlar Internet-ta'lim uchun bir joyga to'planishiga imkon beruvchi protokollar to'plami. TCP / IP shaxsiy tarmoqlarni virtual kompyuter tarmog'ini shakllantirish uchun bog'laydi, unda alohida asosiy kompyuterlar tarmoqlarning jismoniy manzillari bilan emas, balki IP-manzillar bilan aniqlanadi. TCP / IP har bir protokolning javob berishini aniq belgilaydigan ko'p darajali arxitekturadan foydalanadi. TCP va UDP tarmoq dasturlari uchun yuqori darajadagi xizmat ma'lumotlarini taqdim etadi va har ikkisi ham ma'lumotlar paketlarini uzatishda IP-ga tayanadi. Ip paketlarni o'z manziliga yo'naltirish uchun javobgardir. Internetning asosiy kompyuterlarida ishlaydigan ikkita dastur dasturlari orasidagi ma'lumotlar ushbu kompyuterlardagi TCP/IP stakanlarini yuqoriga va pastga "sayohat" qiladi. Yuboruvchi tomonidagi TCP/IP modullari tomonidan qo'shilgan ma'lumotlar qabul qiluvchi uchida tegishli TCP/IP modullari tomonidan" kesiladi " va manba ma'lumotlarini qayta yaratish uchun ishlatiladi. Download 264.34 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|