"полимерлар кимёсига" кириш

Laboratoriya ishi

Polielektrolitni suvli va tuzli eritmalarining gidrodinamik xossalari

222
Ishning maqsadi: Qisman neytrallangan poliakril kislotasining eritmasini izoion suyultirish sharoitini topish va makroionlar tomonidan qarama-qarshi ionlarni bog'lanish darajasini aniqlash.

Reaktivlar: neytrallanish darajasi 0,5 ga teng konsentrasiyasi 0,1 dl/g bo'lgan poliakril kislotasining suvli eritmasi; NaCl ning 0,005 М; 0,0025 М; 0,00125 М; 0,000625 М eritmalari.
Jihozlar: termostat, viskozimetr, sekundomer, rezinali nok, 10 mlli silindr, 10 mlli pipetka.
Ishning bajarilishi: ish Ubbelode viskozimetrida 25°C da bajariladi.
Toza termostatga quyilgan viskozimetrga 7 ml distillangan suv solinadi va suvning oqish vaqti o'lchanadi. Suvni to'kib, polielektrolit eritmasidan 7 ml solinadi va oqish vaqti o'lchanadi. So'ng eritmani ketma-ket 7 ml, 7 ml, 14 ml suv bilan bevosita viskozimetr ichida suyultirilib har bir hosil bo'lgan yangi konsentrasiyali eritmani oqish vaqti o'lchanadi. Hap bir o'lchash to bir-biridan 0.2 s farq qiladigan uchta natija olingunga qadar bajariladi. O'lchashlar tugaganidan so'ng viskozimetr yaxshilab toza suvda yuviladi.
Izoion suyultirishning sharoitini topish uchun polielektrolit eritmasi olinadi va ikki qator suyultirishlar olib boriladi. Suyultirish o'qituvchi ko'rsatgan С₁ va С₂ konsentrasiyalarga ega bo'lgan NaCl ning suvli eritmasi bilan olib boriladi. 7 ml poliakril kislotaningning eritmasi toza viskozimetrga solinadi, oqish vaqti o'lchanadi, keyin C₁ konsentrasiyali NaCl eritmasi bilan suyultiriladi. Suyultirish 3,5 ml; 7 ml; 7 ml eritma miqdori bilan olib boriladi va yuqorida aytib o'tilganidek, hosil bo'lgan yangi polielektrolit eritmalarining oqish vaqti o'lchanadi. O'lchashlarni tugatib viskozimetr yuviladi.
Yana 7 ml poliakril kislotaning ning dastlabki eritmasi olinadi, toza viskozimetrga solinadi va yuqorida ko'rsatilgan o'lchashlar olib boriladi. Faqat suyultirish uchun osh tuzining C₂ konsentrasiyali eritmasidan foydalaniladi.

Olingan natijalar quyidagi jadvalga yoziladi:

223

S-PAK eritasining konsentrasiyasi, g/da	τ – eritmaning oqish vaqti, sekund	nisb. ^=	sol. ^=^-^1	kel. ^=^ol C

s

Олинган натижаларни hисоблаш учун полиэлектролит эритмасини сув ва тузли эритмалар билан суголтириш жараѐнида келтирилган qовушqоqликнинг концентрацияга боg’лиq бo’лган учтла эгри чизиq битта расмга чизилади. Тo’g’ри чизиq кo’ринишидаги боg’ланишни полиэлектролитнинг нолга тенг бo’лган концентрациясига экстрополяция qилиб берилган ион кучидаги полиэлектролитни hарактеристик қовушқоqлиги топилади. Полиэлектролитни дастлабки концентрациясидаги боg’ланмаган қарама-қарши ионларнинг улуши (υ) ва қарама-қарши ионларнинг боg’ланиш даражаси (1-υ) топилади. Шуни hам эслатмоq зарурки, кo’рилаѐтган ҳолатда полиэлектролитнинг дастлабки концентрацияси сифатида, тo’ла сувли эритмада ионларга ажрай оладиган туз гуруhларнинг концентрациясини hисобга олиш зарурдир.

Olingan natijalar quyidagi jadvalga yoziladi:

PAK ning dastlabki konsentrasiyasi (mol/l)	[ ]	^IKME	υ	1-υ