"полимерлар кимёсига" кириш

Jadval.

Ba'zi moddalarning polimerlanish issiqligi (Q) va yuqori harorati

Monomer	Q=-∆H, kJ/mol	^Тp.yu., 0С	Modda	Q=-∆H, kJ/mol	^Тp.yu., 0С
Etilen	94.3	351	formaldegid	21.0	120
Stirol	75.8	397	asetaldegid	~0	-31
Metilakrilat	78.0	-	Aseton	~0	-173
Metilmetakrilat	55.3	197	asetonitril	-15.5	-

Ko`rinib turibdiki, vinil guruhli monomerlarning Tp.yu. baland, oddiy haroratda polimer mustahkam, chunki nM->Mn da ancha issiqlik ajralib chiqadi. Ammo karbonil C=0 guruhi tutgan moddalarning polimerlanishi esa issiqlik yutilishi bilan sodir bo`ladi va polimerlari chidamsiz. Formaldegidning polimerlari undan

14

istisno, chunki u +120°С gacha mustahkam.
Har qanday moddalar (monomerlar) uchun H, S ma'lum bo`lsa T<sub>p.yu.</sub> ni hisoblab topish mumkin. Shuni esda tutish kerakki, polimerlanishda monomerning erkinlik darajasi (ayniqsa, ilgarilanma harakat erkinligi) sezilarli kamayadi. Shu sababdan, polimer hosil bo`lishida sistemaning entropiyasi pasayadi. Odatda, S⁰ =
-100 -120 J/mol*K oralig`ida bo`ladi. Polimerlanishning borishi va elementar bosqichlari quyidagicha:
Polimerlanish monomerlarning qo`shbog`larini yoki yopiq zanjirini ochilishi va zanjirli birikishi natijasida sodir bo`ladi

nCH₂ CH
CH₂ CH
^nH₂^{N ( CH}₂⁾₅ CO
NH CO

^{R R n R} n

Polikondensatlanishdan farhli o`laroq polimerlanish- zanjirli reaksiya va u bir necha bosqichdan iborat.

Monomerni inisiirlash- faollashtirish: uni boshlanishi uchun monomerni faollash zarur. Bu birinchi jarayon monomerga alohida qo`shilgan inisiator yoki katalizatorlarni beradigan faol zarrachalari (radikal yoki ion) yoki monomer moddasini nurlantirganda hosil bo`ladigan radikal yoki ion kabi faol zarrachalarni (R* bilan belgilaylik) monomer molekulasiga birikishidan iborat:

J→2R* yoki katalizator →R* R*+M→RM*

Bu yerda J- inisiator. Bu jarayon monomerni inisiirlash deyiladi..