Предмет физической химии

Qaytar jarayonlar

• Agar jarayon davomida sistema va atrof-muhit avvalgi holatiga qaytarilishi mumkin bo'lsa, u holda jarayon qaytar jarayon deb nomlanadi.
• Misol: gazning idishda ishqalanishsiz kengayishi.
• Ishqalanish sharoitida, avvalgi holatga o'tish uchun ish sarflash kerak, bu esa atrof-muhit energiyasining o'zgarishiga olib keladi va jarayon orqaga qaytarilmaydi.

• Qaytar jarayonda bajarilgan ishlar maksimal hisoblanadi.

• ish

• issiqlik

• issiqlik

Qaytmas jarayonlar

• Agar jarayon davomida sistemalar va atrof-muhit o'zgarishsiz avvalgi holatiga qaytarilmasa, bunday jarayonlar qaytmas jarayonlar deb nomlanadi.
• Qaytmaydigan barcha jarayonlarda ish issiqqa aylanadi.
• Qaytmaydigan barcha jarayonlarda termodinamik parametrlar (T, P) tenglashtiriladi. Sistema muvozanat holatiga keladi.

• Masalan: energiyaning muhitga
• issiqlik harakati shaklidagi tarqalishi
• (energiyaning xaotik tarqalishi)

Termodinamik sistemalar turlari

• Sistema energiyasi – bu uning ish bajara olish qobiliyati

• sistema

• modda

• yopiq

• izolyatsiyalangan

• modda

• energiya

• Tashqi muhit

• energiya

• ochiq

• modda

• energiya

Asosiy tushunchalar: o’z-o’zidan boradigan va o’z-o’zidan bormaydigan jarayonlar, qaytar va qaytmas jarayonlar, nomuvozanat va muvozanat jarayonlar.

• Kimyoviy reaktsiyalar va fizik-kimyoviy jarayonlarni ikki guruhga bo'lish mumkin.
• 1. O'z-o'zidan boradigan (sponton)
• 2. O'z-o'zidan bormaydigan
• (nosponton)

O’z-o’zicha boruvchi jarayonlar

• Sistemada atrof-muhit aralashuvisiz sodir bo'ladigan jarayonlar o'z-o'zidan boruvchi jarayonlar deyiladi.
• Ushbu jarayonlarda hamma vaqt sistemaning ichki energiyasi kamayadi.
• Energiya atrof-muhitga issiqlik yoki ish shaklida beriladi.
• O'z-o'zidan paydo bo'lgan jarayonda, ish issiqlikka aylanadi

• Endotermik jarayonlar ham o'z-o'zidan
• borishi mumkin. Ular bunda ish bajarish
• uchun kerakli issiqlikni atrof-muhitdan
• oladi