Презентация без названия
Download 415.59 Kb. Pdf ko'rish
|
Презентация без названия
|
Mavzu:Kasb hunar kollejlarida fizikani o’qitishda Talabalar kasbi xususiyatini xissobga olish Shodmonxonov Orifxon Reja 1.Kasb hunar kolijlarida fizikani o’qitish tushunchasi. 2.Kasb hunar kolijlarida fizikani o’qitishda talabalar kasbi xususiyatini xissobga olish. 3.Fizika fanini talabalar kasbiy xususiyatidan kelibchiqib o’rgatish usullarini aniqlash. 4.Fizika fanini talabalarga misollar orqali tushuntirishni korib chiqish. Kurs ishining dolzarbligi Ijtimoiy hayotimizni isloh qilish va yangilash boshlanib ketganligi bois ma`naviy madaniyatning qudratli qatlamlarini ochdi.Ularxalqruhiyatini vatanparvarlik,milliyiftixor, butun dunyo uchunbag’rikenglik tomon keskino`zgartiribyubordi.Bu esa xalq ruhiyat iqudratining birinchi belgisi”-degan edi O’zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.Karimov.Darhaqiqat,xalqimizning milliy istiqlolni qo`lgakiritishi katta bir tarixiy hodisasifatida,engavvalo,uningruhiybarkamollikkaerishuvi,dunyoqarashi,tafakkuriva ma`naviy olamida o`zigaxos o`zgarishlarning vujudgakelishi uchun keng imkoniyat yaratdi.Darvoqe borliq olam ijtimoiy muhit doimo insonruhiyati va tafakkuriga o`z ta`sirini o`tkazib kelgan.Kasb hunarkollejlarida fizika ta`limi mazmunini qishloqxo`jaligiga oid tajribalar asosida takomillashtirishmumkin. Jahonning taraqqiyetgan mamlakatlari qatoridan o`rin egallash va unimustahkam saqlabturish uchun fizikata`limi taraqqiyoti jahon standarti talabi darajasiga javob berishi kerak. Demak Kasb hunar kollejlarida fizikata`limi mazmunini takomillashtirish haqida fikr yuritilganda, dastavval bunda talabalarning darslarda erkin va mustaqilfikrlashlari mantiqiy mushohada qilishlari faollik va ijodkorlikkabi qobiliyatlarini rivojlantirish nazariy bilimi amaliy ko`nikma va malakalarini shakllantirish zarurligi nazarda tutilishitabiiy. Kursishiningmaqsadi 1.Kasb hunar kolijlarida fizikani o’qitish tushunchasini talabalarga singdirish. 2.Kasb hunar kolijlarida fizikani oqitishda talabalar kasbi xususiyatini xissobga olish va ularga to’g’ri yo’nalish berish. 3.Fizika fanini talabalar kasbiy xususiyatidan kelib chiqib o’rgatish usullarini aniqlash va tushuntirish. 4.Fizikia fanini talabalarga misollar orqali tushuntirishni ko’ribchiqish Kursishinig vazifasi Kasb hunar kolejlarida talabalarga fizikafanini ularni kasbiy xususiyatini yaxshiroq ochib berish va ularni shu fanni to’liqroq organishlarini ossonlashtirish uchun yangitexnalogiyalar bilan eskitizimni boyitib yangilangan tizimda ularga fizika fanini tushuntrish bu tuzgandasturimiz albatta kasbhunar kollejlari uchun asqotadi shuning uchun yurtboshimiz Sh.Miziyoyev maktablar tizimi 11 yillikqilgani va kasbhunar kollejlarini va litseylarni isloxqilganligi kollejlar tizimiga kata yollar ochilib uyerdagi axvol yaxshilanishiga sabab boladi chunki kollejlar tizimida talabalar ortamavqeydan xam tushibketganligi (saviya borasida)bunga yaqqol misol. Albatta bu ishlarni bilganxolatta muxtaram prizdentimiz bu axvolga chekqoydilar. Kasb hunar kolijlarida fizikani o’qitish tushunchasi. Kasb hunar kollejlarida fizikani o’qitishda talabalarning fizika bilimlariga qiziqishlari unga doir materiallarni analitik ravishda uning tizimidagi elementlarni turli guruhlarga ajratib ularni turlicha baholab sintetik holda majmualarga birlashtirib fizik munosabatlar va funktsional bog’lanishlarni topib qabul qiladilar. Shuma`noda aytishmumkinki fizikabilimlariga qiziqish talabalarning yakka-yakka elementlarniginaemas balki o`zigaxos «fikriyfiziktuzilishlarni»o`zarobog’langan fizikkattaliklar va kategoriyalar majmualariniham idrokqilaoladilar. Xususan,quyidagilar: a)namunaviy masalalar qishloq xo`jaligiga oid tajribalar uchun zarur bo`lgan kattalik majmualariga; b)namunaviy masalalar qishloqxo`jaligiga oid tajribalar uchun muhim bo`lmasada ammo berilgan aniqmasala echish qishloq xo`jaligiga oid tajribalar bajarish uchun muhim bo`lgan kattaliklarga; v)masalaniechish qishloq xo`jaligiga oid tajribalar bajarish uchun keraksiz ortiqcha ma`lumotlarga ajratishlar shular jumlasidandir. Masalalar shartlarining qishloqxo`jaligiga oid tajribalar bajarishning bu dastlabki tahlili va sintezi idrok qilish momentibilan «o`sibboradi» yig’ma xarakterga ega bo`ladi. Kasb hunar kolijlarida fizikani o’qitishda talabalar kasbi xususiyatini xissobga olish So`nggi yillarda mamlakatimiz kasb-hunar kollejlarida talabalarning fizika faniga bo`lgan qiziqishlari sezilarli darajada o`sganligi kuzatilmoqda.Kasb-hunar kollejlari uchun fizika fanidan kontseptsiya ishlabchiqilib Davlat ta`lim standarti yangi dastur o`quv rejasi va darslik o`quv hamda metodik qo`llanmalar yaratildi va yaratilmoqda.Kasb-hunar kollejlarida fizikafanini hozirgi zamon talablariga muvofiq o`qitish qaytako`rib chiqilmoqda.Bu esa o`z navbatida kishilik jamiyati hayotida fizika fani ahamiyatining muttasiloshib borilayotganligi bilan uzviy bog’liqligidir.Hozirgi paytda fizika fanining o`rni bo`lmagan birorta umum ta`lim fanlarini uchratish mushkul.Hatto keyingi paytlarda nafaqatta biiy fanlar balki ijtimoiy-gumanitar turkumdagi fanlar ham bevosita fizika bilan o`zaro integratsiyalashib borayotganligi o`z-o`zid anayon.Nafaqat kimyo,biologiya,astronomiya fanlariga taalluqli bo`lmasdan balki fizikafanidan ancha uzoq deb hisoblanadigan tarix,iqtisod,hatto lingvistika kabifanlarga ham bevositategishlidir. Injener va texniklarning amaliy faoliyati uchun qolaversa malakali ishchi kadrlar uchun fizika fanining naqadar ko`pchiligi uchun zarur ekanligi shubhasiz. Ayniqsa hozirgi Kasb hunar kollejlarida talabalari 10-15yil keyin mustaqil hayotga qadam qo`yganlarida o`zkasblarini fizika bilan bog’lashlari hechkimga sir emas. Fizika fanini talabalar kasbiy xususiyatidan kelibchiqib o’rgatish usullarinianiqlash Biz talabalarka ularning kasbiy xuxusiyatlaridan kelib chiqqan xolatda fizikani tushuntramiz masalan Qishloq xo’jaligi kasb hunar kolejini ko’radigan bo’lsak u joyda turlixil texnikalar extiyot qisimlari ishlashi xammasi fizika xonunlari asosida ishlaydigan qurulmalar xissoblanadi masalan slayt davomida biz dvigitel orqali tushuntrganmiz Fizika fanini talabalarga misollar orqali tushuntirishni ko’rib chiqish. Stirling dvigateli-bu gaz yoki suyuqlik shaklidagi ishchi suyuqlik yopiq hajmda harakatlanadigan tashqi yonish dvigatelining birturi bo'lgan issiqlik dvigatelidir. Natijada paydo bo'ladigan bosim o'zgarishi natijasida energiya chiqarib ishchi suyuqlikni davriy isitish va sovutishga asoslanadi.Unafaqat yoqilg'ining yonishidan balki harqanday issiqlik manbasi danham ishlashi mumkin. Stirling dvigatelining ishlashining asosiy printsipi yopiq silindrda ishlaydigan suyuqlikni doimiy ravishda isitish va sovutishdir. Odatda havo ishlaydigan vosita vazifasini bajaradi ammo vodorod va geliy ham ishlatiladi.Birqator prototiplarda freonlar,azotdioksidi,suyultirilgan propan-butan va suvsinovdan o'tkazildi. Ikkinchiholda suvtermodinamik tsiklning barchaqismlarida suyuqholatda qoladi. Suyuq ishlaydigan suyuqlik bilan"stirling"ning o'zigaxos xususiyatlari kichik o'lchamlar, yuqori quvvat zichligi va yuqori ishbosimidir.Ikkifazali ishlaydigan suyuqlik bilan “sterlingi" ham mavjud. Bundan tashqari u yuqoriquvvat zichligi va yuqori ish bosimi bilan ajralib turadi. Termodinamikadan ma'lumki, ideal gazning bosimi harorati va hajmi bir-biriga bog'liq bo'lib, pV=nRT qonuniga amalqiladi buerda: p-gazbosimi; V-gazhajmi; n-gazmiqdori; R-universalgazdoimiysi; T-Kelvindagigazharorati. . Bu shunianglatadiki gaz qizdirilganda uning hajmi ortadi va soviganida u kamayadi. Isitganda gazishlaydi (masalan,pistonniitaradi) va soviydi. Sovutilgan gazni siqish kengayib borayotgan issiqgazni saqlashdan osonroq (sovuqgaznisiqish xuddi shu gazni isitish va kengaytirish orqali ishni ajralib chiqishidan kam ish"sarflaydi"). Stirling dvigatelining ishida aynan gazlarning shu xususiyati yotadi. Stirling dvigatelida termodinamik samaradorlik jihatidan Karnot siklidan kam bo'lmagan va hatto ustunlikka ega bo'lgan Stirling tsikli ishlatiladi. Gap shundaki, Karno tsiklibir-biridan unchalik katta bo'lmagan izotermalar va adiabatlardan iborat. Ushbu tsiklni amaliy amalga oshirish unchalik istiqbolli emas. Stirling tsikli amaliyd vigatelni maqbul hajmda olishga imkon berdi. Stirling tsikli to'rtfazadan iborat va ikkita o'tishbosqichi bilan ajralib turadi: isitish, kengaytirish, sovuqmanbagao'tish,sovutish,siqishvaissiqlik manbasiga o'tish.Shundayqilib iliqmanbadan sovuqmanbaga o'tish paytida silindrdagi gazkengayadi va qisqaradi. Shubilanbirga bosimo'zgaradi, buning natijasida foydali ishni olish mumkin. Ishchi suyuqlikni isitish vas ovutish egenerator tomonidan amalgaoshiriladi. Ideal holda regenerator tomonidan chiqarilgan va olingan issiqlik miqdori birxil. Foydali ish faqat izotermalar tufayli amalga oshiriladi ya'ni bu Karno tsiklida bo'lgani kabi isitgich va sovutgich o'rtasidagi harorat farqiga bog'liq. Xulosa Kasb xunar kollejlarida ularni kasbiy xususiyatini hissobga olish va ularga fizika fanidan tushunnchalar berish uchun o’qtuvchi shu talabalarni kasbidan qanchadir miqdorda xabardor bolishi kerak chunki bu talabalarga talim berishni osonlshtradi Download 415.59 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|