Презентация по химии на тему Соли

«DUZLAR. OLARDIN’ QA’SIYETLERI, ALINIWI HA’M QOLLANILIWI» Tayarlag’an: I.Yusupov atindag’i do’retiwshilik mektebinin’ ximiya pa’ni mug’allimi Tanirbergenova Zaripa

DUZLAR dep metal atominan ha’m kislota qaldig’inan turatug’in quramali zatlar.

Olardin’ uliwma formulasi:

MenAm

Duzlarg’a missal retinde to’mendegilerdi keltiriw mu’mkin:
NaCl – natriy xlorid
Na2SO4 – natriy sulfat
СаSO4 – kalciy sulfat
СаCl2 – kalciy xlorid
(NH4)2SO4 – ammoniy sulfat
Duzlardin’ atlari olardi qurawshi metal ati ha’m kislota qaldig’i atinan du’ziledi. Ataliwda kislota qaldig’i u’lken rol oynaydi.

Qaysi kislotanin’ duzi	Kislota qaldig’i	Kislota qaldig’inin’ valentligi	Duzdin’ ati	misallar
azot kislota HNO3	NO3-	I	Nitratlar	Ca(NO3)2 kalciy nitrati
Kremniyli H2SiO3	SiO32-	II	Silikatlar	Na2SiO3 natriy silikati
Ku’kirt H2SO4	SO42-	II	Sulfatlar	PbSO4 qorg’asin sulfati
Ko’mir H2CO3	CO32-	II	Karbonatlar	Na2CO3 natriy karbonati
Fosfor H3PO4	PO43-	III	Fosfatlar	AlPO4 alyuminiy fosfat

Duzlardin’ klassifikaciyalaniwi

1. Orta – kislotadag’i vodorod penen metalldin’ toliq almasiw o’nimi

2KOH + H2CO3 = K2CO3 + 2H2O

2. Ashshi - kislotadag’i vodorod penen metalldin’ toliq emes almasiw o’nimi

NaOH + H2CO3 = NaHCO3 + H2O

Duzlardin’ klassifikaciyalaniwi

3. Tiykarli – tiykardag’I OH- gruppasinin’ kislota qaldig’ina toliq emes almasiw o’nimi

Mg(OH)2 + HCl = MgOHCl + H2O

magniy gidroksoxloridi

4. Qos – ha’r qiyli atom metallarinan turatug’in biraq bir uliwma kislota qaldig’ina iye bolg’an duzlar K2SO4 + Al2(SO4)3 = 2KAl(SO4)2

alyuminiy-kaliy sulfati

Duzlardin’ aliniwi

1. Neytralizaciya reakciyasi :

Ca(OH)2 + H2CO3 =

= CaCO3 + 2H2O

Kalciy karbonat

Duzlardin’ aliniwi

2. Metall ha’m metal emeslerdin’ ta’sirlesiwi:

2Al + 3S = Al2S3

alyuminiy sulfidi

Duzlardin’ aliniwi

3. Metallardin’ kislotalar menen ta’sirlesiwi:

Zn + 2HCl = ZnCl2 + H2

cink xloridi

Duzlardin’ fizikaliq qa’siyetleri

Duzlar ko’p hallarda qatti kristall zatlar bolip esaplanadi. Olar ha’r tu’rli ren’de boladi. Suwda eriwshen’ligi boyinsha olar bo’linedi:

• eriwshi
• Az eriwshi
• Erimeytug’in

Duzlardin’ ximiyaliq qa’siyetleri

1. Metallar menen:

CuSO4 + Fe = FeSO4 + Cu

2. Metall emesler menen:

2KI + Br2 = 2KBr + I2

3. Kislotalar menen:

2NaCl + H2SO4 =

Na2SO4 + 2HCl

Химические свойства солей

3. С кислотами:

2NaCl + H2SO4 =

хлорид натрия

= Na2SO4 + 2HCl

сульфат натрия

Duzlardin’ qollaniliwi

Ko’pshilik duzlar ku’ndelikli turmista (as duzi, soda), mineral to’ginler sipatinda, shiyshe, juwiwshi zatlar, jarilg’ish zatlar tayarlawda qollaniladi.