Прогноз юнонча сўзидан олинган бўлиб, олдиндан кўра билиш, башорат этиш маъноларни англатиб, келажакни илмий усуллар орқали истиқболлаш тушунилади. Прогноз - бу истиқболдаги воқеа, ҳодисаларнинг илмий модели ҳисобланади, яъни келажакда объектнинг эҳтимолий ҳолати ҳақида ёки бу ҳолатга эришишнинг муддатлари ва альтернатив йўллари ҳақида илмий асосланган фикрлар, мулоҳазалар. «Ижтимоий иктисодий жараёнларни моделлаштириш ва прогнозлаш» - Ижтимоий – иктисодий жараёнларни ривожланишини, унинг босқич ва қонуниятларини умумий тамойил ва усуллари асосида прогнозини, уни ишлаб чиқилишини ўрганади.
- Ижтимоий ва иқтисодий жараёнларни шаклланиши ва ривожланишининг жиҳатларини, ўзгариш тенденцияларини тушунтиради.
- мутахассисга рўй бераётган воқеа-ҳодисаларни ўрганишга абстракциялашган ҳолда ва асосли равишда ёндашиш, прогнозлаш жараёнида юзага келадиган ҳолатларни тушунтириш ва аҳамиятини баҳолаш имконини беради.
- Мақсадга йўналтирил-
- ганлилик
- Прогноз тадқиқотнинг мақсади – муаммони ечишнинг моделидир. Дастурда қўйилган мақсадга мўлжал олиш қилинган назарий, услубий ва ташкилий процедураларни самарадорлигининг зарурий мезони бўлиб хизмат қилади. Мақсадни аниқ шакллантириш – тадқиқот дастурига қўйиладиган энг муҳим услубий талаблардан биридир.
-
- Прогноз тадқиқотининг вазифалари – бу шакллантирилган муаммони ҳал қилиш ва ишлаш чиқишга қўйиладиган конкрет талаблар тизимидир. Вазифаларнинг жамланмаси тадқиқот тузилмасини шакллантиради (прогноздан олдин мўлжал олиш, бошланғич модел ва прогноз фонини шакллантириш, қидирув ва меъёрий прогнозларни ишлаб чиқиш, уларни верификациялаш, бошқарув самарадорлигини ошириш учун тавсияларни ишлаб чиқишдир.
- Экстрапо-
- ляция ва интерполя-
- ция
-
- Прогнозлаш методологияси – прогнозлашнинг усуллари, йўллари, тизимлари ҳақидаги билимлар соҳасидир. Прогнозлаш услуби – прогнозни ишлаб чиқишнинг бир хил усуллари асосида келажак ҳақидаги маълумотларни олиш ва қайта ишлаш.
- Прогнозлаш тизими (“прогнозловчи тизим”) – мураккаб ҳодисалар ёки жараёнларни прогнозлаш учун мўлжалланган услубиётлар, техник воситаларнинг тартибга солинган жамланмасидир.
- Қидирув прогноз – ҳодисанинг истиқболдаги кутилаётган ҳолатларини аниқлашдир. Бундай прогноз қуйидаги саволга жавоб беради: мавжуд тенденциялар сақланиб қолиши шартларида нима амалга ошиш эҳтимоли бор?
- Меъёрий прогноз – мақсад сифатида қабул қилинаётган ҳодисанинг кутилаётган ҳолатига эришиш йўллари ва муддатларини аниқлаш. Бундай прогноз қуйидаги саволга жавоб беради: исталган нарсага қайси йўллар билан эришиш керак?
Do'stlaringiz bilan baham: |
