Psixologik maslahat fanining predeneti, maqsad va vazifalari. Javob

Psixologik maslahat va psixoterapiya haqida tushuncha.

Javob.
Psixologik maslahat va psixoterapiya ikki turdagi murojaat xizmatlari hisoblanadi. Bu xizmatlar shaxslarning ruhiy holatlariga qarab turli ko'rinishlarda o'tiladi.
Psixologik maslahat, shaxslarning muammolarini hal qilishda kichik yordam beradi. Bu turlari xizmatlar qisqa muddatli, ko'proq ko'rsatkichli va kunduzgi shaklda bo'lishi mumkin. Shaxslar, psixologik maslahatchilar bilan uchrashish orqali o'z muammolariga yechim topishlari mumkin, ammo umuman o'zlarining o'zini boshqarish va o'z-ozini taraqqiyotini oshirishlariga yordam beradi.
Psixoterapiya esa, shaxslarning muammolari va ruhiy holatlarini yuqori darajada shug'ullanadi. Bu turlari xizmatlar uzun muddatli, bajarilishi ko'p qiyin va ba'zi holatlarda yatkinlik va sabr talab qiladi. Psixoterapiya shaxslar o'zlarining muammolari va shaxsiy taraqqiyotlari bo'yicha o'zlarini o'zlashtirish, o'zlarini tushunish, o'zlarini boshqarish, aloqalarni yaxshilash va turli ko'rinishlarda o'tiladi. Bu turlari xizmatlar ko'pincha ilmiy nazariyalar va texnikalardan foydalanadi va shaxslarning fikr va his-tuyg'ularini aniqlab chiqarish uchun eng birgalikda ishlaydi.
Ayni vaqtda, psixoterapiya va psixologik maslahatning o'zaro farqlari mavjud. Psixoterapiya ko'proq ko'rsatkichli va uzun muddatli bo'lib, shaxsning o'zlarini o'zlashtirishiga yordam beradi. Psixologik maslahat esa ko'proq qisqa muddatli va yordam berishga qaratilgan holda bajariladi. Shuningdek, psixoterapiya umuman o'zgartirishni talab qiladigan holatlarda tavsiya etiladi, psixologik maslahat esa, yordam kerak bo'lgan holatlarda yordam berish uchun tavsiya etiladi.

141. 
     Shaxs nazariyasi va konsultatsiya amaliyoti.
     

Javob. Shaxs nazariyasi (personality theory) va konsultatsiya amaliyoti o'rtasida qatnashuvchi aloqalar taniqlik va yaxshi natija olish uchun juda muhimdir.
Shaxs nazariyasi psixologiyada shaxslarning o'zaro aloqalarini tushunishda va tahlil qilishda foydalaniladigan ilmiy modeldir. Shaxs nazariyalarining ko'p turlari mavjud va har biri shaxslarning xususiyatlari va xarakteristikalarini tushunish uchun unikaliklarga ega. Masalan, Freudning psixoanalitik nazariyasi, yoshlarda oqibat vaqtida o'tkazilgan tajribalardan oqibatlandirilgan psixolojik muammolarni yechishda o'z muhimligini qondiradi, va Carl Rogersning insoncentrik nazariyasi, shaxslarning o'zlarini o'zlashtirishda qanday bo'lishlarini aniqlashda hamda qadriyat va huquqga ega bo'lishlarida muhim ahamiyatga ega.
Konsultatsiya amaliyoti esa, psixologik maslahatga olib kelgan narsalarni amaliyotga tatbiq qilishga asoslangan texnikalar va usullardir. Bu amaliyot shaxslarning muammolari va xususiyatlari bo'yicha yuzaga kelgan muammolarni aniqlash uchun har xil ko'rinishlarda o'tiladi. Konsultatsiya amaliyoti quyidagi bosqichlarga bo'linadi:

1. 
   Aniqlovchi bosqich: Muammo haqida to'liq tushunish va uni aniqlash.
   
2. 
   Ta'limli bosqich: Muammoga qarab tayyorlangan ko'rsatkichlar va yechimlar.
   
3. 
   Amaliyotli bosqich: Ko'rsatkichlarni amaliyotda tatbiq qilish va yechimlarni yuborish.
   
4. 
   Baholovchi bosqich: Ko'rsatkichlarning nataijalarini baholash va natijalarni ko'rib chiqish.
   

Shaxs nazariyasi va konsultatsiya amaliyoti bir-biriga qo'shimcha yordam beradi, chunki shaxsning xususiyatlari va muammolari o'zaro aloqalarda bo'ladi. Shaxs nazariyasi, konsultatsiya amaliyotida yaratilgan ko'rsatkichlarning muhim qismlariga ega bo'lishga yordam beradi va konsultatsiya amaliyoti shaxslarning xususiyatlari va muammolari bo'yicha aniqlangan ma'lumotlarni o'rganish uchun kerakli modelni yaratishga yordam beradi.

142.