Psixologik tadqiqot metodlarining klafikatsiyasi tayanch tushunchalar


Download 132.78 Kb.
bet2/9
Sana24.04.2023
Hajmi132.78 Kb.
#1394977
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
PSIXOLOGIK TADQIQOT METODLARINING KLAFIKATSIYASI

Kvazi-eksperiment. «Oraliq» tabiiy metodlar orqali kuzatuv o`tkazish bilan qattiq nazoratli kuzatuvlar o`zgarishiga aytiladi. Kvazi-eksperiment metodi yordamida to`liq sxemani yaratish mumkin emas. Ammo bu kamchilikka qaramay kvazi-eksperimental regionlardan foydalanish imkonini beradi. Eksperimental kuzatuvlarning barcha noeksperimental metodlarga ziddir.
Xuddi shuni F.Sh.Mak Giksen quyidagilarda ko`rsatadi:

  • Klassik klinik metod.

  • Tabiiy kuzatish.

  • So`rovnoma

  • Arxiv tekshirish

  • Korrelyatsion aloqani o`rnatish.

  • Kvazi-eksperiment.

M.V.Metlin esa quyidagilarda ko`rsatadi.

  • Tabiiy kuzatish

  • So`rovnoma

  • Korrelyatsion kuzatuv

  • Arxiv tekshirish

  • Alohida hollarni o`rganish.

A.K.Kobzi eksperimentga korrelyatsion metodini va eksperimentgacha metodini qarama-qarshi qo`yadi. Ularga: so`rovnoma, umumiy kuzatish va umumiy eksperiment. Xulq atvorni o`rganishga arxiv metodi, o`z-o`ziga baho berish va testni ko`rib o`tadi.
Formal ko`rinishlarga esa bir necha eksperimental kuztuvlarni tiplari ajratiladi. Bularni qidiruv (izlanish) va tasdiqlash eksperimentlarda ko`rish mumkin. Ularning farqi ishlab chiqarish muammosini darajasiga qarab ajratiladi. Qidiruv eksperimenti mustaqil yoki tobe o`zgarishlarga o`tishda o`zaro aloqa davrida olib boriladi.
Algoritm kuzatuv quyidagi ko`rinishda bo`ladi.

  • A va B orasidagi bog‘lanish farazi sababi.

  • Qidiruv eksperimentini o`tkazilishi.

  • Faraz tasdiqlanmasa yangi qidiruv eksperimenti yordamida faraz ko`rib chiqiladi. Agarda faraz tasdiqlansa, miqdor funktsional faraz ilgari so`riladi

  • Tasdiqlov eksperimenti o`tkaziladi.

  • O‘zgarish aloqalari haqida faraz qabul (yoki rad) qilinadi va aniqlik kiritiladi.

Psixologik eksperimentlarda «Kritik eksperiment», «pilotaj kuzatuv», «pilotaj eksperiment», «yopiq eksperiment», «tabiiy eksperiment» laridan foydalaniladi.

  • Pilotaj kuzatuv termini eksperiment jarayonida sinov holatida ko`riladi.

Bu usul asosan eksperimentga kirish vaqtida qo`llaniladi. U qat’iy kuzatuvga muxtoj emas. Bu usul orqali olingan ma’lumotlar ishonchli emas. Bu narsa ko`pgina xatolarni oldini olishga yordam beradi.

  • «Dala sharoitida kuzatish» real xayotdagi o`zgarish holatlarini kundalik xayotda olib boriladi. O‘z holiga ko`ra bu usul kvazi-eksperimentiga taalluqli deyishimiz mumkin. Chunki uni eksperiment jarayonida nazoratga olib bo`lmaydi. Tabiiy va dala sharoitidagi eksperiment ilmiy ma’lumotlarni olishni yagona usuli hisoblanadi.

  • Eksperimental kuzatuvlarni psixologiyada boshqa fanlar singari bir necha bosqich orqali amalga oshiriladi.


Download 132.78 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling