Psixologiya-1-amaliy-zafar pdf

5. Shaxsni tarbiyalash va rivojlantirish:
Pedagogik nazariyalar kontekstida ta'lim
va shaxs rivojlanishi tushunchalarini
o'rganing.
Talabalarda shaxsiy fazilatlarni 
rivojlantirishga qaratilgan usullar va 
strategiyalarni ko'rib chiqing.
Pedagogik nazariyalar ta'lim va shaxsning 
rivojlanishi bilan bog'liq muhim 
tushunchalarni o'z ichiga oladi. Bu 
tushunchalar shu jumladan "ta'lim", 
"o'qitish", "o'rganish", "rivojlanish" va 
"shaxs" kabi kategoriyalarga oid.
1. 
Ta'lim: Ta'lim, o'quvchilarning 
ma'lumotlarni olish, tushunish, tahlil qilish va
amal qilish jarayonidagi o'zgarishlarni 
ifodalaydi. Bu tushuncha ta'limning asosiy 
maqsadini bildiradi va o'quvchilar o'z 
bilimlarini rivojlantirish va o'rganish 
jarayonlarida o'zlashtirishga oid.
2. 
O'qitish: O'qitish, o'qituvchilar tomonidan 
ma'lumotlarni o'quvchilarga yetkazish 
jarayonini ifodalaydi. Bu jarayon 
o'quvchilarning o'zlashtirish qobiliyatlarini 
rivojlantirish va o'quv materiallarini 
tushunishlari va o'rganishlari uchun mos 
muhit yaratishni o'z ichiga oladi.
3. 
O'rganish: O'rganish, o'quvchilarning ta'lim
jarayonida aktiv rol o'ynashini va bilimlarni 
o'zlashtirishini ifodalaydi. Bu tushuncha 
o'quvchilarning o'z fikrlarini bildirish, savollar
berish, muammolarni hal qilish va ijodiy 
fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishga imkon 
beradi.
4. 
Rivojlanish: Rivojlanish, o'quvchilarning 
o'zlarini o'zlashtirish, shaxsiy va jamiyat 
bilan muvofiqlashtirish, o'zining 
potentsiallarini rivojlantirish va o'zlashtirish 
jarayonini ifodalaydi. Bu tushuncha 
o'quvchilarning muhim ma'naviy, 
intellektual, ijtimoiy va jismoniy 
ko'nikmalarini oshirishga imkon beradi.
5. 
Shaxs: Shaxs, o'quvchining shaxsiylik, 
kishiyligi, xarakteri va o'zini o'rganish 
jarayonida o'z bilimlarini oshirish, 
rivojlantirish va o'zlashtirish jarayonlarida 
rivojlanishini ifodalaydi. Bu tushuncha 
o'quvchining o'zining o'ziga xos 
xususiyatlari, talablari va o'z-o'zini 
o'rganishga oid qiziqishlari bilan bog'liqdir.
Talabalarda shaxsiy fazilatlarni rivojlantirishga 
qaratilgan usullar va strategiyalar ko'pliq bilan 
mavjud. Quyidagi bir nechta usul va strategiyalar
talabalarning shaxsiy fazilatlarni rivojlantirish 
uchun o'rganish jarayonida qo'llaniladi:
1. 
Birlashtirilgan ta'lim (Kooperativ o'rganish): Bu 
usulda talabalar guruhlar halida ishlash va 
o'rganish jarayonida hamkorlik qilishadi. Guruh 
a'zolari bir-biriga ko'maklashadi, ma'lumot 
almashishadi va o'zlarining tushuntirishlari bilan 
boshqalarga yordam berishadi. Bu usul 
talabalarning iste'dodlarini oshirish, 
ishbilarmonlik, ijodiy fikrlash va ijtimoiy 
qo'llanmalar bilan ishlash ko'nikmalarini 
rivojlantirishga yordam beradi.
2. 
Bireysel o'rganish (Shaxsiy o'rganish): Bu 
strategiyada talabalar o'zlarini o'rganish 
jarayonida o'z-o'ziga mos keladigan usullarni 
tanlashadi. Bu usul talabalarning o'z-o'zini baho 
qilish, o'z-o'zini tashkil etish, o'zini menejment 
qilish qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam 
beradi. Talabalar o'z o'rganish maqsadlarini 
belgilayish, o'z bilimlarini oshirish va o'zlashtirish
uchun o'zlariga mos keladigan o'rganish 
usullarini qo'llashadi.
3. 
Amaliyotga asoslangan o'rganish: Bu 
strategiya talabalar uchun amaliyotni muhim 
ahamiyatga ega bo'lgan o'rganish jarayonlarini 
o'z ichiga oladi. Talabalar o'qituvchi yoki 
o'quvchilar bilan birgalikda vazifalar bajarish, 
loyihalar tayyorlash, masalalar yechish va 
amaliyotlar ustida ishlash orqali amaliyot 
bilimlarini rivojlantirishadi. Bu usul talabalarning 
samaradorlik, ishbilarmonlik, jismoniy ko'nikma 
va jismoniy salomatlikni rivojlantirishga yordam 
beradi.
4. 
Muhokama va taqqoslash: Muhokama va 
taqqoslash usullari talabalarning kritik fikrlash, 
tahlil qilish va boshqalar bilan fikr almashish 
qobiliyatlarini rivojlantirish uchun qo'llaniladi. 
Talabalar o'z fikrlarini bildirish, savollar berish va 
boshqalar bilan muzokaralarni o'rganish orqali 
o'zlarini rivojlantirishadi. Bu usul talabalarning 
tushunishlari va analitik qobiliyatlarini oshirishga 
yordam beradi.
5. 
O'qituvchi / Mentorlik ko'rsatish: O'qituvchilar 
yoki mentors talabalarga shaxsiy fazilatlarni 
rivojlantirishda yo'l-yo'riq berishadi. Ular 
talabalarni yo'l-yo'riqlashadi, qo'llab-quvvatlaydi,
maslahat beradi va ularga o'zlarining yangi 
ko'nikma va qobiliyatlarini rivojlantirishda 

---

yordam beradi. Bu usul talabalarning o'ziga 
ishonish, o'zlashtirish va o'zini rivojlantirishda 
yordam beradi.