Q. X. Mah kamov, M. Abduvohidov tribotexnikadan amaliy mashgulotlar


Download 0.61 Mb.
Pdf ko'rish
bet17/121
Sana14.11.2023
Hajmi0.61 Mb.
#1771972
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   121
Bog'liq
Tribotexnikadan amaliy mashg\'ulotlar. Ahmedxo\'jaev X

rn -rs 
1 5 0 -7 5 0  
r

-2— 2- 

——
= 125 
M K M  
rk -r6 
1 5 0 -7 5 0
1. Proflllarning um umiy o 'rtach a arifmetik chetga chiqishi
К = K \
+
К г
= OH + 0,1 =
Q , 2
m k m
2. Sirtlarning keltirilgan clastiklik doimiyligi
0 •  
+ i l t L  =
2 (1.r ° ’3 > =
9
i . i o - ьм м 2 1 Н
E { 
E 2 
 
2 10
3. Tutash sirtlaridagi haqiqiy bosim
= 0,6 i f - \ )
• Л0,14 = 0^6 i f --------0,2 
— )
■ 2 0 0 ’4 = 3 4 4 0  / м м 2
\ r - e 2 )
125(9,1 -
10
- 5) 2 J
4-misol. Ikki p o ‘lat sirtlarning kontur tutash yuzasining quyidagi 
ko‘rsatkichlari m a’lum:
R al = R a2 = 1,5mkm- 
H T i = \0M K M ; 
H T 2 = 2 0 m k m ;
RTl -  ЮОлш; 
RT2- 1 5 0
m m
',
E x = E 2 = 2 - 1 0 5# / л ш 2; 
A
n
 = 2 5 0 0
m m
2;
/ г , = / / 2 = 0 ,3 ; 
# , = # , = 1 0 0 0 # / л ш 2;
P H = \ 0 H / м м 2.
P H = \ 0 H / м м 2.
Sirtlarning kontur tutash yuzasi hisoblansin.
1. Deformatsiyalanayotgan sirtlarning keltirilgan elastiklik doimiysi:
 = 2(1 - / / _) = 2(1 - 0 ,3 ) = 
. j q - 6 ^ 2 /
h
 
2-10

106
U holda — = — —-----= 110
в Н  
9,1-1000
2. T o'lqinlarning keltirilgan egrilik radiusi
R T, R r2 
100-150 
^
r

П ..T2_ _ -------------- _ 6Q
m m
100 + 150


3. Tutash sirtdagi norm al yuklama
N = PH • AH = 1 0 •2 50 0 = 25000 
H
4. Sirtlarning kontur tutash yuzasi
AK=2,2 A0
/
\ H T j
0,43 
ffioY1,43
(6fV)
o .*6
^ 2>2.2500° 
14l 

(9,1 -10-6 ■
 25000)"86 = 248
мм2
.
5-misol. Bir hil p o ‘lat m aterialli ikki tutash sirtlarning quyidagi 
ko ‘rsatkichlari m a’lum:
Rz] = Rz2 = 0,3мкм; 
г
 
= 300мкм; 
E = 2 - \ 0 5 H / mm2; 
/1 = 0,3. 
Sirtlarning bosim ostida qanchalik yaqinlashishi aniqlansin.
1. Sirtlarning notekisliklari balandliklarining um um iy qiymati:
Rz = Rzl + Rz2 = 0,3 + 0,3 = 0,6
m km
2. C hiqiqlar c h o ‘qqilarining keltirilgan egrilik radiusi:
rx • r2 
300 • 300 
, сл 
= —— — =
= \ 50 м км
rxr2 
300 + 300
3. Sirtlarning keltirilgan elastiklik doimiysi:

2(1 — / / 2) 
2 ( 1 -0 ,3 )
n t ,„ _ 6 
2 / r r
и  = ---------------1------------— = 9,1 10 м м H
E l 
2 -1 0
4. Ra = 0,2, 
Rz = 0,2 0,6 = 0,12 m km deb qabul qilib sirt­
dagi haqiqiy bosim ni aniqlaymiz:
ч 0 43 
/
n \ 0 ,4 3
0,12

1012
P x 
= 0,6 lj 

' Р Г =  0,61
^ 150-9,l 2
•Ю014 = 8 4 ,8 Я / л ш 2
5. G ‘adir-budirli sirtlarning yaqinlashish kattaligi:
I 
^
f p
 V
^ io
=3,4-0,12 -----
P 
1 84,8
h ~ 3,4Ra
\  *
= 0,20 мкм
6-misol. Miss m aterialli ikkita yassi sirtlarning quyidagi k o ‘rsat- 
kichlari m a’lum:
Rai = 6
mkm

Ra2 = 0,3
мкм; 
H BX = H B2 = 1 ООН I 
м м г ;
AH = ЮОлш2; 
N = \ 0 0 0 H .


Sirtlarning tutashish oralig'idagi bo'shliq hajmi aniqlansin.
1. Birinchi sirt g'adir-budirligi Ra ikkinchi sirt g'adir-budirligi 
ancha katta boig an lig i R a i/R a 2= 6 /0 ,3 = 2 0 uchun ikkinchi sirtni silliq 
deb qabul qilinganligi sababli haqiqiy bosim m aterial qattiqligiga teng 
deb olinadi:
P, •  / / - HB  = 7 0 0 / / / м м 2
2. Sirtdn tn'lqinligi notekisliklar yo'qligi uchun kontur yuza 
normal yu/aga leng bo'ladi:
AK = A H —100 м м 2
3. Tutash sirtdagi kontur bosim:

 
1000 
2
P „ = ---- = ------- = 1 OH / мм

AK 
100
4. R p= 2,5R a862 ,5R ai= 2,6 6=15 m km =0,015 m m ekanligini 
e ’tiborga olib sirtlarning tutashish oralig‘idagi bo'shliq hajm ini 
aniqlaymiz:
Vf, =
1 - 3 ,6
y P x
A К

P p ~
1
-
3
,бГ—
1 700
100- 0,015 = 0,855лш
7-misol. 
Bir 
xil 
p o ia t 
m aterialli 
sirtlarning 
quyidagi 
ko‘rsatkichlari m a’lum: R a=10 mkm; r=100 m km ; A K=:200 m m 2; 
N =2000 H ; N V =3000 N /m m
2- Tutash sirtlardagi tegishgan joylar 
soni va bu joylam ing o ‘rtacha yuzasini aniqlang.
1. K ontur bosim:
 
2000 
лптт, 
2
PK -  — = -------= 10 H I мм

A K 
200
K ontur bosim qiym ati P K~ H B  b o is a haqiqiy bosim qiymati 
Px ~ H B  olinadi. Bu holda
— HB = —3000 = 1000 » 1 0

3


Dem ak, tutashishda plastik deform atsiya sodir b o ‘lib haqiqiy 
bosim Px = H B  = 30 0 0  / м м 2 ga teng.
2. 
G 'ad ir-bud irlik ikki sirt tutashib plastik deform atsiyalangan hoi 
uchun tegishgan joylar soni:
nT = ■
з д - Л
f P 1
r K
0 ,66
3,1 • 200
f 10 1
K r r R a p
\ X J
2 M 0 0 1 0 \3 0 0
J
= 684
3. Tegishli joylar yuzasining o ‘rtacha qiymati:
AAK =0,33 K , r R a
( 10 V'33
= 0,33 21 0,1 0,01 ——
= 0,001055лш2 = 1055.wcw2
UoooJ
4. Tutashgan joylar orasidagi o ‘rtacha masofa: 
S = 0,57 ( K r ■
 r ■ Ra )os
( Px ')
0,33
A
= 0,57 (21 0,1 0,0 1 )°5
>

10 
J
5. Tegishgan joyning o ‘rtacha diam etric:
 = y[M. = VT055 = 32,48
m k m
 .
1.5. TASHQI ISHQALANISH KOEFFITSIYENTI VA UNGA 
TA’SIR ETUVCHI OMILLAR
Tashqi ishqalanishda qattiq jism larning o ‘zaro ta ’siri amaliv tu ta- 
shish zonasidagi deform atsiyalar turi (elastik, elastoplastik, plastik)ga 
va tutashishning to'yinganligiga bog‘liq. Tutashishning to'yinganligi 
kontur bosim , ishqalanish sirtlarining fizik-m exanik xususiyatiari va 
m ikrogeometriyasiga bog‘liq bo'ladi.
Elastik tutashishning mavjud bo'lish sharti
h i r < 2,4(1 - Ц у { H B E )
(1.35)
bu yerda, h - tutash sirtlam i yaqinlashishi; r - cho'qqilam in g 
keltirilgan egrilik radiusi; NV, Ye - bikrligi kam bo'lgan m aterial 
ko'rsatkichlari.
Agarda kontur yuzada tutashgan g'adir-budirliklar soni nr shu 
yuzadagi barcha g'adir-budirliklar sonidan kam , ya’ni n r< nc bo'lsa 
tutashish to'yinm agan, agar teng bo'lsa (n r-qn<;) to'yingan bo'ladi.


T o ‘yinm agan elastik tutashish sharti:
Пк/Пк

Download 0.61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   121




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling