Q. X. Mah kamov, M. Abduvohidov tribotexnikadan amaliy mashgulotlar

6
qabul qiladi. Umumiy chiziqli yeyi­
lish (qisqich 
8
va 11 larni yaqinlashishi) induktiv datchik 7 bilan 
o'lchanadi. Temperaturani o'lchash uchun termoparalar namuna 9 ga 
yelimlanadi.
MFT-1 mashinasi fundamentga o ‘rnatiladi va suyuq muhitlarda 
sinovni o ‘tkazish uchun kamera bilan jihozlanadi.
Sinov jarayonida ishqalanish momentini, haroratni, umumiy chi­
ziqli yeyilishni, namunaning aylanish tezligini o'lcham va diagramma 
tarzda yozib olish mumkin.
3. 
MAST-1 mashinasi materiallami antifriksion xossalarini moyli 
va moysiz sharoitlarda aniqlash uchun qo'llaniladi. Unda normal va 
yuqori haroratlarda ishqalanish koeffitsiyenti, moy pardani kichik 
harorati, yeyilish miqdorlari aniqlanadi (4.7-rasm).
4

---

Ustki nam una 
8
(diametri yoki 12 mm sharik) shpindel 9 ning 
olinuvchi ushlagichiga mahkamlanadi. Shpindel 1/16 s
_1
burchakli 
tezlikda motor 10 dan tasmali uzatma orqali harakat oladi. Pastdagi 
uchta namuna (soqqa yoki shayba) metall qozoncha tubiga mahkam­
lanadi va moyga to ‘ldiriladi. Ostki namunalar yuqoridagi namunaga 
yukli dastak 1 orqali siqiladi. Maksimal siqish kuchi 110 N. Yuklash 
mexanizmining sezgirligini oshirish uchun sharikli maxsus yo'naltir- 
gichlar 
2
qo‘ilanilgan.
Shpindel aylanganda ustki namuna ishqalanish kuchi hisobiga 
qozonchani aylantirishga harakat qilganda uni ushlab turuvchi torsion 
3 buriladi.
Korroziyaga mahkamlangan strelka 11 perosi 12 bilan motor 14 
yordamida aylantirilganda barabandagi tasma qog'ozga natijani yozib 
boradi. Elektroo'choq 5 sinovni 20-400°C oraliqda o ‘tkazish imkoni- 
ni beradi. Haroratni o'lchash va avtomatik sozlash elektron potensio­
metr vositasida amalga oshiriladi.
Ishqalanadigan yuza 9 (metall disk va shu kabilar) disk 10 ga 
mahkamlanadi. Disk 10 aylanma xarakatni, bir tekisda rostlanuvchi 
doimiy tokli elektrodvigatel 14 dan, ponasimon uzatma 13 va ikki 
ponali tezlik quttisi 16 orqali oladi. Dastak 15 yordamida mufta 11 
ulanib, kerakli ishchi tezlik o ‘rnatiladi. Bunda chervakli ilashuv 12 ga 
kirishmagan to ‘g‘ri uzatishi minimal ishqalanish m om enti diapozo- 
niga mos tushadi. U chta barmoqsimon n a’muna