Qaraqalpaqstan awil xojaligi ham agrotexnologiyalar insituti Agroximiya ham agrotopiraqtaniw qanigeligi 3a kurs studenti

Qaraqalpaqstan awil xojaligi ham agrotexnologiyalar insituti
Agroximiya ham agrotopiraqtaniw qanigeligi 3a kurs studenti
Kaniyazov Amirdin Agrobiotexnologiya paninen tayarlagan Oz betinshe jumisi
Tema:Mikroorganizmler genetikasi
Reje:
1 Nasillik ham ozgeriwshenlik
2 Mikroorganizmlerdin genetik qasiyetleri
3 Plazmidler, transformatsiya, transdukciya,rekombinatsiya haqqinda magliwmat
Genetika-nasillik ham ozgeriwshenlik haqqindagi pan.
Bir belgi yaki peptidi basqaratugin DNK molekulasinin gen bolimi.
Genotip-bul belgili bir shaxstin barshe genlerinin toplami.
Alleler-gomolog xromosomlardin belgili bir orninda jaylasqan ham bir belginin rawajlaniwin belgileytugin bir gennin har turli halati.
Bakteriyalardin genetik obekt sipatinda qasiyetleri
-Mikroorganizmler kolemi kishi, kobeyiw tezligi joqari
-lekgo jasalma sharayatda jetistiriledi
-gaploid, dominantliq hadiysesi joq
-jinsiy pariqlaniwdin barligi-donor ham qabil qiliwshi kletkalar
-izolyatsiya qilingan DNK fragmentleri(hareketleniwshi genetik elementlar) barligi.
Bakterial xromosomanin eki ese kobeyiwi kletka boliniwi menen birge keledi.
DNK replikatsiyasi basqishlari
3-basqish: baslaw,sozili ham tawsiliw.
Replikatsiya belgili bir noqatdan baslanadi(ingliz tilinen kelip shigiw-baslaniw) ham bir waqitin ozinde eki antipotensial joneliste juzege keledi.
Shablon qatinasadi: xelikaz ham topoizmoreza. Jana DNK shinjirinin sintezi DNK polimeraza tarepinen basqariladi.*Replikatsiya vilkasi* dep atalgan narse juzege keledi.
DNK nin strukturaliq ham funksional birligi.
-DNK nin strukturaliq ham funksional birligi operonlar.
-Opren quramina bir-biri menen baylanisqan strukturlaiq genler(tsitronlar) gruppasi kiredi.
-Operator geni strukturlaliq genlerdin putkil gruppasin basqaradi, olar arasinda belgili bir promotor orni (RNK polimeraza oz ara tasir qilatugin quramga saliwshi element)bar.
Plazmidler.
-Jabiq DNK menen sipatlangan hareketleniwshi genetik elementler .
Olar bakterial xromosoma menen baylanisli bolmagan (avtonom) yaki onin quramina qosiliwi mumkin.
Plazmid atamasi 1952 jilda kiritilgen Lederberg F-faktorin oylap tapqannan keyin tabilgan.
Plazmidler mikroorganizmlerde ken tarqalgan. Olar tur ishinde, turler arasinda ham hatte awladlar arasindada jugiwi mumkin. Plazmidler bir bakteriya kletkasinda bir neshe nusxada boliwi mumkin, biraq nusxalar sani kritik darejege jetkende, kletka plazmidlerdi jogaltiw mumkin.
Transpozonlar.
-2000 ham 20 000 ga shekem tayanish jupliq nukleotidleri izbe-izligi, qosimsha genetik magliwmat ham bir xromosomadan ekinshisine yaki xromosoma ham palazmid ortasinda otkiziw (transpozitsiya) yshin zarur bolgan magliwmatlardi oz ishine aladi.
Genetik rekombinatsiya
Kletka populyatsiyasinda shaxlsar ortasinda genetik material almasiliwi Genetik tarnsfer protsessin qabil qiliwshi bakteriya ham donor bakteriyani oz ishine aladi
Genetik tavsiya mexanizmerli
-Transformatsiya
-Transduktsiya
-Konyugatsiya
Transformatsiya
Genetik materialdi donor kletkadan otkiziw, bunda qabil qiliwshi sirtqi ortaliqdan baylanisli emes DNK parchalarin uslaydi.
Transformatsiya protsessinde bakteriyalar DNK si bir-birine tiyisli bolsa rekombinatsiya hadiysesi birinshi marte Griffits(1928) tarepinen suwretlengen.
Transdukciya
Baktreiofag qatnasinda DNK ni bakteriya donoridan retsipientga otkeriw. Arnawli nonospesifik ham abortiv transduksiyani pariqlaw.
Kanyugatsiya
Tuwridan-tuwri oz ara tasirde genetik materiladin kletkadan kletkaga otiwi. Donorlar F-plazmidin tasiwshi kletkalar, plazmidler bolmagani bolsa qabil qiliwshilar.
Bakteriyalardagi konyugatsiya protsesin birinshi marte Joshua ham Edvard Tatum tarepinen 1946 jilda oylap tabilgan.
Paydalangan adebiyatlar:
Internet materiallari
Ziyonet.uz
Q. Davronov
WWW.referat.uz