Qarshi davlat universiteti kafedra: informatika o’qitish metodikasi
Download 0.54 Mb. Pdf ko'rish
|
Laboratoriya №23 Flash dasturida boshqaruvchi obyektlar yaratish
|
QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI KAFEDRA: INFORMATIKA O’QITISH METODIKASI
“Kompyuter ta’minoti” fanidan Mavzu: Flash dasturida boshqaruvchi obyektlar yaratish va turli xil animasiyalar hosil qilish
Guruh: _______________ Bajardi: ______________ Qabul qildi: ___________
Laboratoriya ishi №23 Flash dasturida boshqaruvchi obyektlar yaratish va turli xil animasiyalar hosil qilish
turli xil animatsiyalar yaratishni o’rgatish.
[F7] yoki Vstavka menyusida Vstavit pustoy klyuchevoy kadr (Insert blank keyfrme) - aktiv qatlamda yangi bo’sh boshqaruv kadr yaratish. [F6] yoki Vstavka menyusida Klyuchevoy kadr (Insert keyframe) - aktiv qatlamda keyingi boshqaruv kadrini yaratish. [Shift]+[F6] yoki Vstavka menyusida Ochistit klyuchevoy kadr (Clear keyframe) - aktiv qatlamda tanlangan boshqaruv kadrini tozalash. [F5] yoki Vstavka menyusida Kadr (Insert frame) - aktiv qatlamda bush kadrini yaratish. [Shift]+[F5] yoki Vstavka menyusida Udalit kadr (Remove frames) - aktiv qatlamda tanlangan kadrini tozalash.
Ko’chish tweened-animatsiyasi uchun asosiy kadrlar (ключевые кадры) strelkali chiziq bilan birlashtirilgan kora nuqtalar bilan belgilanadi, nuqtalar orasidagi masofa och-kuk fonda bo’ladi (strelkali chiziq barcha oralik kadrlarni almashtiradi). Transformasiya tweened-animatsiyasi uchun asosiy kadrlar strelkali chiziq bilan birlashtirilgan kora nuqtalar bilan belgilanadi, nuqtalar orasidagi masofa och- zangor fonda bo’ladi (strelkali chiziq barcha oralik kadrlarni almashtiradi). Punktirli chiziq oxirgi (yakunlovchi) kadr yukligini bildiradi. Qora nuqta va undan keyin kulrang kadrlar ketma-ketligi bo’lgan yakka asosiy kadr ushbu asosiy kadrni o’zgarmsiligini bildiradi va bu holda yakunlovchi kadr bush to’rtburchak bilan belgilanadi. Kichik «a» harfi bu kadrga Actions (Deystviya) paneli yordamida biror- bir amal berilganligini bildiradi. Qizil bayroqcha bu kadr belgi (metka) yoki izox berilganligini bildiradi. Qora nuqtalar bilan tasvirlangan Asosiy kadrlarning o’zilmas ketma-ketligi kadrma-kadr animatsiyani bildiradi. Sariq belgicha bu kadr film kadrlari o’rtasida navigasiya qilish uchun ishlatiladigan nomlangan belgini o’z ichiga olishini bildiradi, agar diagrammada joy yetarli bo’lsa u holda sariq belgicha yonida uning nomi ko’rinib turadi. Vaqt diagrammasini ko’rinishi kadrlarni tanlangan formatiga ham bog’liq bo’ladi. Bu formatlarni tanlash Frame View menyusi yordamida amalga oshiriladi. Bu menyu buyruqlari vaqt diagrammasining barcha qator (qavat) lariga taaluqlidir. Menyu punktlari to’rtta guruhga bo’lingan (1-rasm)
Birinchi guruhdagi buyruqlar kadr yacheykasi o’lchamini gorizontal yunalishda o’rnatilishini bildiradi, quyidagi variantlar mavjud:
Small (Mayda);
Large formatini tovush parametrlarini kurish uchun ishlatish maqsadga muvofiq. Ikkinchi guruhga yagona buyruq kiradi- Short (Qisqa). Bu buyruq kadr yacheykasi o’lchamini vertikal yunalish bo’yicha kichiklashtirishni bildiradi. Bunday o’zgarish vaqt diagrammasining chap qismi formatiga taysi qiladi (bu qismda kaatlar ta’rifi joylashgan). Uchinchi guruhga ham yagona buyruq kiritilgan- Tinted Frames (Buyalgan kadrlar). Ushbu punkt tanlanganda animatsiyani turli xillari uchun kadrlarning rangli indikasiyasi ishlatiladi.
So’nggi, to’rtinchi guruh ikki buyruqdan iborat: Preview (Avvaldan ko’rish-Предварителный просмотр)-bu buyruq qo’llanilganda vaqt diagrammasida animatsiyani asosiy kadrlarni kichik ko’rinishiin namoyon bo’ladi;
Preview In Context (Predvaritelnыy prosmotr v kontekste)- bu buyruqni agar har bir asosiy kadrda ikki va undan ortik obyektlar o’zgarib tursa ishlatilishi maksadga muvofik, negaki bu buyruq vaqt diagrammasida kadr yacheykasiga sahnani barcha joyini topshiriladi, lekin bu holda kadr tasviri Preview buyrug’i ishlatilgandagindan ham kichikroq bo’ladi. Xususiyatlar inspektori Ish sohasidan pastki qismda xususiyatlar inspektori paneli joylashgan. Agar ish sohasida biror-bir obyekt tanlanmagan bo’lsa yoki obyektlar umuman bo’lmasa, u holda xususiyatlar inmpektori faqat filmning umumiy xosslarini ko’rsatadi. Biror-bir obyektni tanlanganda xususiyatlar inspektori formati avtomatik ravishda o’zgaradai. Bu holda xususiyatlar inspektori paneli quyidagi elementlardan tashkil topgan bo’ladi:
Document (Hujjat) matn maydoni, bu maydonda tahrirlanayotgan fayl nomi aks ettiriladi; 3-rasm. Preview (yuqorida) va Preview In Context (pastda) buyruqlarini qo’llanilgandagi natija
kurishuchun «ekran» o’lchami) joriy o’lchamini ko’rsatadi. Bu tugma bosilganda qo’shimcha Document Properties (Hujjat xossalari) dialog oynasi ochiladi, uning yordamida ish stoli o’lchamini o’zgartirish va boshqa qo’shimcha parametrlarni o’rnatish mumkin (7- rasm); Publish (Publikasiya) tugmasi, bu tugma bosilganda filmni avval o’rnatilgan parametrlari bilan birga publikasiyasi (namoyishi) amalga oshiriladi. Filmni publikasiyasi Flash-filmini FLA-formatidan SWF-formatiga konvertasiya qilishdan iboratdir, bundan tashqari avtomatik ravishda filmdan iborat Web-sahifa (HTML-fayl) yaratiladi. Tugmada publikasiyani asosiy parametrlaridan biri- Flash- pleyer versiyasi aks ettiriladi;
Background (Fon) tugmasi, bu tugma bosilganda film foni (ya’ni, ish stoli rangi)ni tanash uchun rang palitrasi oynasi ochiladi;
Frame Rate (Kadrlar tezligi) matn maydoni. Bu maydon yordamida animatsiyani kadrlari almashish chastotasini o’rnatilishi mumkin(chastota sekund/kadr- frame per second, fps bilan ulchanadi);;
So’roq belgisi (?) tasviri tushirilgan tugma, HTML-hujjat formatidagi kontekst ma’lumotnomani (spravka) chaqirish uun xizmat qiladi;
yulduzcha tasviri tushirilgan tugma, bu tugma bosilganda Accessibility (Dostupnost) paneli ochiladi, bu panel filmning barcha elementlariga qo’shimcha parametrlar (jismoniy imkoniyatlari chegaralangan insonlar uchun qo’layliklar yaratishni)ni o’rnatish uchun xizmat qiladi. Shuni ham aytib o’tish lozimki, xususiyatlar inspektori ham boshqa panellar ham kontekst-bog’langandir. Ya’ni ular yordamida boshqa obyekt haqida ma’lumot olish uchun ularni yangidan ochish shart emas- muharrir oynasida sizga kerakli obyektni tanlasangiz bas.
Flash MX oynasinig boshqa elementlari, shuningdek menyuning turli bo’limalirga kiruchi buyruqlar bilan siz film yaratishning etaplarini o’rganish mobaynida tanishasiz.
1-topshiriq. Vaqt shkalasi yordamida Kadrlar animatsiyasi «Soat» 1. Macromedia Flash dasturini ishga tushiring. 2. Document Properties dialog oynasini ishga tushiring. Size buyrug’i yordamida
hujjatning o’lchamini: 200 Х200 pikselda deb olamiz. Shu holatni o’zingizning papkangizga *.fla formatida saqlang. 3. Vaqt diagrammasida Insert Layer uskunasi yordamida ikkita sloy qo’shing va ularni tsiferblat, katta strelka va kichik strelka deb nomlang:
4. Brinchi sloyda bo’lg’usi soatning asosini yasang:
bosing va Insert Keyframe (kalit kadrini joylang) buyrug’ni bosing:
7. Ikkinchi kadrda katta strelkani tanlab Tools panelidan Free transform (Q) uskunasining Rotate and Skew buyrugi yordamida 30 0 ga buring. 8. Xuddi shu buyruqlar yordamida ikkinchi kadrda kichik strelkani 10 soniga qarab 2,5° ga burib qo’ying:
yoli bilan katta strelkaning to’liq aylanishiga erishamiz. Bu holatga 13 ta kadrda erishish lozim:
qo’ying.
2-topshiriq. Harakat animatsiyasi «Harakatlanuvchi shar» 1. Macromedia Flash dasturini ishga tushiring. 2. File ► New (Ctrl+N) buyrug’i yordamida yangi hujjat yarating. 3. Ish maydoninig yqorgi chap qismida shar tasvirini yasang:
Vaqt diagrammasida birinchi kadr kalit kadri (qora nuqta yordamida) deb belgilanadi.
4. Arrow yordamida sharni ajratib bosh menyudagi Modify ►Group (Ctrl+G) buyrug’i yordamida guruhlang. Shar ko’kimtir ajratilgan ramka olingan ko’rinishga o’tadi:
uchun 36- kadr tanlanib Insert Keyframe buyrug’ini tanlang:
Natijada birinchi va oxirgi kadr oralig’i rangi bir xil, och kulrang tusidagi oddiy kadrlar ko’rinishiga o’zgaradi:
6. 36- kadrda Shift knopkasi yordamida sharni ish maydonining o’ng tomoniga suring:
holatga keladi va format holat inspektori panelida 1- kadr parametrini tanlash imkonini beruvchi Frame Label paneli paydo bo’ladi.
Agar panel o’zgaradi unda animatsiya parametrlarini tanlash intrfeysi elementlari paydo bo’ladi va birinchi va oxirgi kadrlar o’rtasida kul rangda strelka paydo bo’lsa, demak animatsiya muvofaqiyatli yakunlangan bo’ladi:
3-topshiriq.
«Harakatlanuvchi matn» 1. Macromedia Flash dasturini ishga tushiring. 2. File ► New (Ctrl+N) buyrug’i yordamida yangi hujjat yarating. 3. Text Tool (T) yordamida Ishchi maydonning pastki chap qismiga matn yozing:
Motion Tween buyrug’ini kiriting:
5. Vaqt diagrammasining 10- shkalasida o’ng tugmani bosamiz kontekst menyudan Insert Frame buyrug’ini tanlang:
7. Tools panelidan Free transform (Q) uskunasining Rotate and Skew buyrugi yordamida 180 0 ga buring:
9. Tayyor bo’lgan rolikni o’zingizning papkangizga *.fla formatida saqlang.
guruhlang:
4. Add Moution Guide buyrug’i yordamida obyektga yo’naltiruvchi harakat qatlamini yasang:
uskunasi yordamida harakat yo’nalishini ixtiyoriy harakat yo’nalishini chizing.
6. Ajratilgan obyektga Contekst menyudan► Create Motion Tween buyrug’ini bering. Natijada obyekt avtomatik ravishda yo’naltirgichning boshlang’ich nuqtasiga o’tadi:
kadrini qo’ying:
8. Oxirgi kadrda obyektni ajrtilgan qismdan chiqarib Yonaltirgich oxiriga suring:
(Symbol -Simvol) - Flash dasturning asosiy elementlaridan biri. U oddiy grafik yoki bir nechta qatlamdan iborat murakab grafik tasvir (graphic), animatsiyalashgan klip (movie clip) yoki aktiv tugma (button) ko’rinishida bo’lishi mumkin.
Yangi simvol yaratish Har bitta belgi o’z ichiga bir nechta boshqa belgilarni olishi mumkin bo’lganligi sababli Flash dasturida ishlash juda qulay. Yangi belgi yaratish uchun [Ctrl]+[F8] yoki Vstavka menyusida Novыy simvol (New symbol) buyrug’ini tanlaymiz. Natijada yangi belgining yaratish muloqot oynasi chiqadi, ushbu oynada biz belgi turini (grafik tasvir - graphic, yoki aktiv tugma - button) tanlaymiz va [OK] tugmasini bosamiz. Yangi belgini boshqa yo’l bilan ham yaratish mumkin. Agar biror bir tasvir qismini sichqoncha bilan tanlab [F8] yoki Vstavka menyusida Preobrazovat v simvol (Convert to Symbol) buyrug’ini tanlasangiz, u holda Flash shu tasvir asosida siz tanlagan turiga mansub yangi belgi yaratadi Belgining turlari Grafik tasvir (graphic) - bitta kadrdar va bitta yoki bir nechta qatlamlardan iborat belgi. Aktiv tugma (button) - to’rtta kadrdan (Up, Over, Down, Hit) va bitta yoki bir nechta qatlamlardan iborat belgi. Up - tugma oddiy ko’rinishi, Over - sichqoncha kursori tugmaga ko’rsatib turgan ko’rinishi, Down - sichqoncha kursori tugmaga ko’rsatib bosilib tugran ko’rinishi, Hit - tugma aktivlashish sohaning ko’rinishi. Animatsiyalashgan klip (movie clip) - cheklanmagan kadrdar va qatlamlardan iborat belgi. Ushbu belgi o’z ichiga bir nechta boshqa belgilarni (grafik tasvirlar, aktiv tugmalar va boshqa animasion kliplarni) olishi mumkin.
ning maxsus oynasi. Uni ekranga chiqarish uchun [Ctrl]+[L] yoki [F11] yoki Okno menyusining Biblioteka (Window Library) buyrug’ini tanlashimiz kerak. Ushbu oyna orqali biz barcha belgilarni ko’rishimiz, ularni tahrirlashimiz, yangi yaratishimiz va o’chirishimiz, hamda ularni kadrlar qo’shishimiz mumkin.
2 xil bo’ladi: kadrli (Покадровое создание); avtomatik(автоматическое создание промежуточных кадров). Kadrli animatsiya faqat boshqaruv kadrlardan iborat bo’ladi. Avtomatik animatsiya (tweening) boshqaruv hamda avtomatik ravishda yaratilgan oddiy kadrlardan iborat bo’ladi. Flash dasturda ikki xil avtomatik animatsiya turi mavjud: shakllar geometriyasini o’zgarishi (shape tweening) yoki boshqaruv kadrlar o’zgarishi (motion tweening) asosidagi animatsiya. Har xil animatsiya turlarini yaratish va ularni tahrirlash asoslari bilan keyinroq shug’ullanamiz. Flash MX tugmalarni belgilash Grafik foydalanuvchi interfeyslari keng tarqalishi bilan dasturlardagi amalga oshiriladigan funksiyalarni ko’pi «sichqoncha»li bajarilishga o’tib borilmoqda. Lekin amaliyot shuni ko’rsatmokdaki, ba’zi bir ko’p ishlatiladigan buyruqlarni bajarish uchun «qaynoq tugma («горячие клавиши» (Shortcut keys yoki Hotkeys))»larni ishlatish qo’layroqdir. Flash MX da foydalanuvchiga shaxsiy Hotkeys lar kombinasiyalarini belgilash imkoniyati yaratilgan. Bunday belgilash maxsus dialog oyna orqali amalga oshiriladi, bu oyna Edit menyusi tarkibiga kiritilgan Keyboard Shortcuts... buyrug’i orqali chaqiriladi. Bu oyna interfeysni quyidagi elementlaridan tashkil topgan (20-rasm).
Current Set (joriy to’plam) ro’yxati oldindan belgilangan Shortcuts lar kombinasiyasidan birini tanlash imkonini beradi, bu kombinasiyalar quyidagi grafik muharrirlarda ishlovchilar uchun tanishdir:
Macromedia Fireworks 4; Macromedia FreeHand 10;
Adobe Illustrator 10; Adobe Photoshop 6. Bundan tashqari Macromedia Standard va Flash 5 raskladkasi variantlari nazarda tutilgan. Commands (Buyruqlar) ro’yxati belgilash qaysi bir buyruqlar to’plami uchun bajariladi, bunday to’plamlar to’rtta:
Tanlangan variantdan quyida joylashgan ro’yxatda namoyon bo’ladigan buyruqlar to’plami bog’liqdir. Agar Drawing Menu Commands varianti tanlangan bo’lsa, u holda ro’yxatda Flash asosiy oynasi menyusini barcha buyruqlari (File, Edit va boshqa) keltirilgan. Biror- bor menyuga o’tish uchun, menyuning chap qismida joylashgan «x» belgisini tanlash kerak. Buyruqlar ro’yxati tanlangan kategoriyaning buyruqlar to’plami va joriy «qaynoq» tugmalardan iborat. Description (описание) matn maydoni ro’yxatda tanlangan buyruq uchun izohni ekranga chiqarish uchun ishlatiladi. «+» va «-» simvollar bilan belgilangan Shortcuts tugmalari ro’yxatdan tanlangan buyruq uchun «qaynoq» tugmachalar kombinasiyasini o’rnatish yoki o’chirish uchun mo’ljallangan. O’rnatilayotgan tugmachalar kombinasiyasi klaviaturadan kiritilishi va Press Key (Tugmani bosing) matn maydonida chiqarilishi kerak. O’zgartirishlar kuchga kirishi uchun o’ngroqda joylashgan Change (O’zgartirish) tugmasini bosish kerak. Bu yerda muhim bir gapni aytib o’tish kerak. Keyboard Shortcuts oynasida
«Qaynoq» tugmalarni joriy taqsimlanishiga o’zgartirishlar kiritish uchun ta’rif fayli(fayl opisaniya)ning nusxasini yaratish kerak. Bu faylni nusxani olish
(To’plamni nusxasini olish) tugmachasi yordamida amalga oshiriladi (21-rasm). Bu tugmachani bosib siz qo’shimcha dialog oynasini ko’rasiz, bu oynaga ta’rif fayli nusxasi nomini kiritish kerak. Bunday fayl yaratilgandan so’ng Keyboard Shortcuts oynasi endi unga tegishli bo’ladi va bu oyna yuqorida aytib o’tilgan «qaynoq» tugmalar belgilash elementlari va Duplicate Set tugmachasi yonida joylashgan ikkita qo’shimcha tugmachadan iborat.
Shunday qilib, yangi «qaynoq» tugmalar o’rnatish uchun quyidagi amallarni bajarish kerak: 1. Current Set ro’yxatidan oldindan o’rnatilgan «qaynoq» tugmalar to’plamidan biror- birini tanlash. 2. Duplicate Set tugmachasi yordamida uni yangi faylga ko’chirish. 3. Buyruqlar ro’yxatidan siz yangi «qaynoq» tugmalar belgilamoqchi bo’lgan buyruqni tanlang. 4. «+» simvoli bor tugmachani bosing, bunda pastroqda joylashgan maydonda
5. Klaviaturadan buyruqga belgilanadigan tugmachalar kombinasiyasini bosish. Agar kiritilgan kombinasiya mavjudlari bilan konflikt qilmasa, u holda Press Key maydonidagi holda o’zgartirishlar kuchga kirishi uchun Change tugmachasini bosish kerak, agar siz kiritgan kombinasiya mavjud bo’lsa u holda Press Key maydonidan pastroqda
ogohlantiruvchi ma’lumot chiqadi, bu vaziyatda siz boshqa kombinasiyani o’rnatishingiz mumkin. Topshiriqlar: 1. Flash dasturida ism, familiyangizni va guruhingizni yozib, ishchi soha bo’ylab harakatlantiring? 2. Matnni shaklga aylantiring (masalan: ishchi maydon boshiga ismingizni yozasiz, u harakatlanib, maydon oxiriga aylana yoki uchburchak shaklga kirsin)? 3. O’zaro ikki sharni to’qnashtiring? 4. Ixtiyoriy tasvirni berilgan chiziq bo’ylab harakatlantiring (yuqoridagi kapalak misolida). 5. Mustaqil ravishda web-sahifalarga mo’ljallangan animatsiya effektlarini yarating. Download 0.54 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|