Qarshi davlat universiteti

Bitiruv malakaviy ishimning ilmiyligi. 

 

    Ushbu bitiruv malaka ishini amalgam oshira borib, zevorda tuzi koni eritmasi va 

sho’rlangan tuproqlar tarkibbidan magniyning xlorli hamda sulfatli tuzlarini miqdorini 

aniqlash va ularni ajratib olishni yo’laga qo’yishdan iborat.Ma’lumki, qishloq xo’jaligini 

rivojlantirishda NH3 birikmalariga bo’lgan talab hozirgi vaqtda ortib bormoqda NH3 ishlab 

chiqarishda ishlatiladigan MgO ham chetdan keltiriladi. Ushbu keltiriladigan mahsulotlarnni 

mahalliy xomashyolar asosida ishlab chiqarish bugungi kunning asosiy masalalaridan biri 

hisoblanadi. Qashqadaryo viloyati Nishon, G’uzor, Muborak va Mirishkor tumanlarida bir 

qancha tabiiy gazni qayta ishlaydigan kimyoviy zavodlar mavjudligi sababli ushbu 

tumanlarning tuproqlari tarkibida Na, Ca hamda Mg ning xlorli sulfatli tuzlarining miqdori 

ko’pligi aniqlandi. Shu tumanlardagi o’ta sho’rlangan tuproq tarkibidagi tuzlarni yuvish 

jarayonida hosil bo’ladigan MgO dan NH3 ishlab chiqarishda foydalanishdan iborat.  

---

 

6 

Shuningdek, ushbu tumanlarda foydalanib bo’lmaydigan o’ta sho’rlangan tuproqlarini 

tuzlardan tozalash orqali qishloq xo’jaligi ekinlarini ekish uchun foydalanib kelinayotgan 

yerlarning umumiy hajmini kengaytirish va ekologiyani yaxshilashdan iborat.