Qarshilik- har qanday tashqi ta’sirga emirilmasdan qarshilik ko’rsatish qobiliyati. Bikrlik
Download 461.5 Kb.
|
GLOSSARIY
|
GLOSSARIY Material- Mexaniq va plastiklik xossasiga, ishlov berish xususiyatiga ega bo’lgan konstruksiya va inshoat qisimlari tayyorash mumkin bo’lgan narsa. Qarshilik- Har qanday tashqi ta’sirga emirilmasdan qarshilik ko’rsatish qobiliyati. Bikrlik- Jismning o’lchamli va shaklini o’zgarishiga qarshilik ko’rsatish qobiliyati. Bir o’lcham va shaklni o’zgartirishga moyilmas degani. Ustuvorlik- Loyiha asosida berilgan to’g’richiziqli muvozanatlashgan shaklni saqlash qobiliyati. Kuch- Ikkita jisimning mexaniq tasiri Jamlanma kuch- Ikkita jisimni o’zaro tasirlashuvi yuza nuqta vositasida amalgam oshiriladi, ya’ni yukni qo’yilish yuzasining o’lchami konstruksiya elementlarining o’lchamlaridan juda kichik. Taqsimlangan kuch- Ikkita jisimni o’zaro ta’sirlashuvi yuza yoki uzunlik bo’yicha amalga oshiriladi. Kesish usuli- Jisimni m-n tekislik bilan fikran ikki qisimga ajratish Tashqi kuch-tinch, harakatsiz holatda bo’lgan jismni ta’siri Ichki kuch- Tashqi kuch ta’sirida materiali zarrachalarining o’zaro tortishish kuchlarini aktivlashishi Deformatsiya- Tashqi kuch ta’siridan jisimda o’lcham yoki shakl o’zgarishi. Oddiy deformatsiya- Tashqi kuch yo’nalishida jismning o’lcham yoki shakli o’zgarishi Murakkab deformatsiya- Bir vaqtda ikkita va undan ko’proq oddiy deformatsiyalarni hosil bo’lishi Elastik deformatsiya – Tashqi kuch ta’siri yo’qotilgandan keyin jisimning boshlang’ich o’lcham shaklini tiklanishi Plastik deformatsiya- Qoldiq deformatsiya ya’ni tashqi kuch ta’siri yo’qotilgandan keyin jismning boshlang’ich o’lcham va shaklini tiklanmasligi. Kuchlanish- Ichki kuchni kesim yuzaga tarqalish qonuniyatini ifodalaydi, ya’ni birlik birlik yuzaga to’g’ri keluvchi kuch. Normal kuchlanish- Kesim yuzaga tik yo’naladigan kuchlanish Urinma kuchlanish- Kesim yuzaga urinma yo’naladigan kuchlanish To’liq kuchlanish- Normar va urinma kuchlanishlarning geometrik yig’indisi Kontakt kuchlanish- Ikkiita jismning tegishish (kontaktlanish yuzasidagi kuchlanish) Kuchlanish konsentratsiyasi – Kuchlanishlar to’plami Qattiqlik- Sirtiga sindirilgan detallga qarshilik ko’rsata olish qobiliyati Konstruksiya- Detal mexanizm, mashina, qurilma, inshoot Inshoot- Bino ko’prik, rezervuar va h.k Brus- Uzunligi qolgan o’lchamlardan katta bo’gan jism Sterjen- Ingichka brus Balka- Egilishga qarshilik ko’rsatadigan brus Geometrik tavsif- Geometrik bog’lanish nazariyasi Plastinka- Qalinligi qolgan o’lchamlardan ikkinchi bo’lgan jism Qobiq- Egri shakli plastinka Statik moment- Kesim yuza bilan o’q orasidagi masofa ko’paytirmasining integrali Og'irlik markazi- Kesim yuzasidan hisoblab topilgan shunday nuqtaki bu nuqta atrofida aylangan kesim yuza nuqtalarining chizgan trayektoriyasi aylana bo’ladi Inertsiya momenti- Kesim yuza bilan o’q orasidagi masofa kvadratining ko’paytmasi O’qlarga nisbatan inertsiya momenti- Kesim yuzasi biror o’qga nisbatan inertsiya moment Markazdan qochma inertsiya momenti- Kesim yuza bilan qutub nuqtasi orasidagi masofa ko’paytmasining integrali Qutb inertsiya momenti- Kesim yuza bilan qutb nuqtasi orasidagi masofa kvadratining ko’paytmasi Qarshilik momenti- Kesim o’lchamlarining bog’lanishi bo’lib, mustaxkamlikni ifodalaydigan geometrik tavsif Cho’zilish- Tashqi kuch ta’sirida brus uzunligini ortishi (uzayishi) va ko’ndalang o’lchamini qisqarishi Siqilish – Tashqi kuch ta’sirida brus uzunligini qisqarishi va ko’ndalang o’lchmini ortishi Bo’ylama deformatsiya- Tashqi kuch ta’siridan brus uzunligi o’q bo’ylab chiziqli uzayishini nisbiy (apsolyut) miqdori Elastiklik moduli- Fizika konstanta, materialni turiga bog’liq Puasson koeffitsiyenti- Brus ko’ndalang kesim yuzasining qisqarishini tavsiflaydi Xususiy og’irlik – Jismning og’irligi Teng qarshilik ko’rsatuvchi brus- Uzunligi bo’ylab o’zgaruvchan kesim yuzalarida normal kuchlanish bir xil qiymatga ega Xavfli kesim- Eng katta kuchlanish ta’siridan kesim yuzasida yemirilish sodir bo’lishi mumkin Mustahkamlik sharti- Xavfli kesimdagi yemirilishni cheklaydigan matematik ifoda Ruxsat etilgan kuchlanish- Elastik deformatsiya va mustahkamlikni ta’minlash uchun materialga xos bo’lgan cheklangan kuchlanish Harorat kuchlanishi- Temperatura (qizdirish) ta’sirida hosil bo’lgan kuchlanish Harorat deformatsiyasi- Metallarning issiqlikdan kengayishi Diagramma – Kuch bilan deformatsiya bog’lanishini koordinata o’qlarida grafikaviy usulda ifodalanishi Proporsionallik chegarasi- Taxminan o’zgarmas kuchlanish ta’sirida brusni uzayishi tez o’sadi Mustahkamlik chegarasi- Eng katta kuchga to’g’ri keluvchi kuchlanish Absolyut deformatsiya- Bir birlik uzunlikka to’g’ri keluvchi uzayish Nisbiy deformatsiya- Bir birlik uzunlikka to’g’ri keluvchi apsalyut uzayish Plastiklik – Brusni co’zilish (siqilish)ga egilishga va hk. larga moyilligi, katta qoldiq deformatsiya hosil qilish xususiyati Mo’rtlik – Materiallik plastikligiga teskari xossasi Guk qonuni- Kuch bilan deformatisya bog’lashining grafikasi to’g’ri chiziq qonuniyatga bo’y sunishini tavsiflovchi nazariya Statik noaniq masala – Noma’lum kishilarning soni muvozanat teglamalari sonidan ko’p bo’lgan masala Statik noaniqlik darajasi- Statik noaniq masala necha marotaba noaniq ekanligini ifodalaydi. Kuchlanganlik рolat- Kubikni tomonlarida va qiya kesim yuzalarida kuchlanishlarni xilm-xiligi va o’zgarishini taрlili Chiziqli kuchlangalik holati- Chiqiq bo’ylab kubikni ko’ndalang va qiya kesim yuzalarida kuchlanishlarni tahlili Hajmiy kuchlangalik holat- 1. kubikning hajmi bo’yicha kuchlanishlarni tahlili 2. kubikning deformatsiyalanishida shakl yoki hajm o’zgarishining tahlili Bosh yuza- Urinma kuchlanishlar ta’siri noolga teng bo’lgan yuzalar Bosh kuchlanishlar – Bosh yuzalariga qo’yilgan kuchlanishlar Bosh kuchlanishlarni yo’nalishi- Cho’zuvchi va siquvchi kuchlanishlar yo’nalishini aniqlash Mor doirasi- 1. Kuchlanishlar doirasi 2. Ko’ndalang va qiya kesimlardagi kuchlanishlar o’zgarishini ifodalovchi grafikaviy usuli Hajmiy deformatsiya- kubikni o’zaro perpendikulyar uchta qirrallarining bir vaqtda cho’zilishishi va siqilishi tahlili Hajm o’zgarishi – Kubikni deformatsiyalanishida barcha qirralarini bir xir miqdorda uzayishi yoki qisqarishi, ya’ni kubik kubikligicha qoladi Shakl o’zgarishi- Kubikni deformatsiyalanishidan uning qiralarining o’lchamlari bir xil o’zgarmaydi, kubik parallelogram shaklini egallaydi Mustaxkamlik nazariyasi- Konstruksiyalarning mustaxkamligi to’g’risidagi turli nazariy va tajribaviy mulohaza va g’oyalarni mujasamlashgan holatini matematik ifodasi. Siljish- tashqi kuch ta’siridan brus kesim yuzalarini bir biriga nisbatan ko’chishi (harakati) Absolyut siljish- Bir birlik o’lchamga to’g’ri keluvchi siljish Nisbiy siljish- bir birlik o’lchamga to’g’ri keluvchi absalyut siljish Qirqilish- Xavfli siljish kesimida kesilishga qarshilik ko’rsatish qobiliyati Siljish moduli- siljish deformatsiyasidagi fizik konstanta Burovchi moment- Tashqi aylantiruvchi momentlarning algebraik yigindisiga teng bo’lib, vallning kesim yuzasidagi material zarrachalarini buralishga qarshilik ko’rsatuvchi kuchlarining kesim markaziga nisbatan kuch momentlarining teng ta’sir qiluvchisi Buralish burchagi- Vallarning ko’ndalang kesim yuzasini o’q atrofida aylanish vaziyatini burchagini belgilaydi Epyura- Ichki kuch faktorlarini brusning o’qi bo’ylab o’zgarishini ifodalovchi ma’lum qonuniyat asosida qurilgan grafikasi. Bikrlik sharti – Brus deformatsiyasini cheklangan qiymatini belgilovchi matematek ifoda Eguvchi moment- Balkalarning kesim yuzasidagi cho’zuvchi va siquvchi ichki bo’ylama kuchlarini neytral o’qga nisbatan kuch momentlarini teng ta’sirqiluvchi bo’lib, balkaning tanlangan kesim markaziga nisbatan bir tomondan joylangan tashqi kuchlarning shu kesim markaziga nisbatan kuch momentlarining algebraic yig’indisi Neytral qatlam- Balkaning eg’ilishida qatnashib cho’zilmaydigan va siqilmaydigan material qatlami Ko’chish- Nuqtaning tashqi kuch yo’nalishida bir chiziq bo’ylab ko’chishi Differentsial bog’lanish- Balka kesimning aylanish burchagi bilan salqilik orasidagi bog’lanish Differentsial tenglama- balka egiilgan o’qini tashqi kuch va bikrlik bilan bog’lanishning matematik ifodasi Unevirsal tenglamalar - Balka ixtiyoriy kesimning aylanish burchagi va salqiligini aniqlash formulalari Grafoanalitik usul- Balka tanlangan kesimning aylanish burchagi va salqiligini aniqlashni analitik va garafikaviy usullarni mujassamlangan ko’rinishi Egri sterjen- Bo’ylama o‘qi tekis egri chiziq bo’lgan sterjen Murakkab qarshilik- Konstruksiyani ikkita va undan ortiq oddiy deformatsiyalar ta’sirida bo’lishi Keltirilgan moment- Turli mustahkamlik nazariyalari asosida hisoblangan burovchi va eguvchi momentlarning yig’indisi Noustuvorlik- Siquvchi kuch ta’sirida sterjening to’g’ri chiziqli shaklni saqlab qola olmasligi Kritik kuch- Sterjen ustuvorligini yo’qolishiga sabab bo’luvchi kuch Egiluvchanlik- Turli uzunlik va o’lchamdagi sterjenlarni to’g’ri chiziqli shaklni elastik o’zgartirish xususiyatini ifodalovchi konstanta Dinamik kuch- Birlik vaqt oraligida qiymatimi va yo’nalishi o’zgarturuvchi kuch zatishda qatnashadigan doiraviy kesimli brus A
Download 461.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|
.
– P1 
– Р1 kuch yunalishida Р2 kuch ta’sirida ko’chish;
– Р2 kuch yunalishida Р1 kuch ta’sirida ko’chish;
– Р2 kuch yunalishida Р2 kuch ta’sirida ko’chish;
– ikkinchi holatdagi P2 kuch ta’siridagi Р1 kuchning o’z yunalishi bo’yicha ko’chishda bajargan ishi.
– ikkinchi holatdagi P1 kuch ta’siridagi Р2 kuchning o’z yunalishi bo’yicha ko’chishda bajargan ishi.