Qattiq jismning murakkab xarakati


Download 1.88 Mb.
bet7/16
Sana06.05.2020
Hajmi1.88 Mb.
#103636
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   16
Bog'liq
QATTIQ JISMNING MURAKKAB XARAKATI.



(78)

shaklda tasvirlash mumkin. (78) formula xam Koriolis teoremasi yoki tezlanishlarni qo`shish teoremasi deb ataladi. Bu formuladan nuqtaning absalyut tezlanishi vektori nisbiy, ko`chma va Koriolis tezlanishlarining yigindisiga teng ekan degan xulosa chiqadi. Endi nisbiy ko`chma tezliklar va tezlanishlarning xamda Koriolis tezlanishining fizikaviy ma`nosini ko`raylik.



(5) dan topiladigan tezlik

(79)

ko`rinishida tasvirlanadi. Bu tezlik A nuqtaning qo`zgaluvchan OXYZ sistemaga nisbatan xarakat qilishi sababli xosil bo`ladi.



Ko`chma tezlikni ifodalaydigan (77) ni Puasson formulalaridan foydalanib

(80)

shaklda yozamiz.

Bunda v=ωr aylanma transversal tezlikni xarakterlaydi. Ya`ni A nuqta o nuktaning atrofida aylangan vaqtidagi tezligidir. vt -tezlik yo`nalishini parma qoiasiga asosan topiladi (48-rasm).

48-rasm


Bu erdagi v0-ni (O nuqtani tezligini) A nuqtaga ko`chirib, aylanma tezlik ωxr ni xam parma qoidasiga asosan topib, A nuqtaga qo`yib (v0 +ωr) ni ya`ni yigindisi ko`chma tezlikni paralelogram qoidasiga asosan topamiz. vk xam A nuqtaga qo`yilgan. Agar A nuqtaning nisbiy tezligi bilan ko`chma tezlik yana paralelogramm qoidasiga asosan topilsa, absolyut tezlik (2-rasm)da tasvirlangan ga teng bo`ladi. Ya`ni tezlik , v0 , ωxr va vn tezliklarning vektorial yigindisiga teng v=v0 +ωr+vn

Ko`chma tezlik qutb 0 nuqtaning tezligi bilan nuqtaning aylanma tezligi

vт = ω ×ρ ning geometrik yigindisiga teng ekan. Ya`ni v0 +ωρ orqali topiladi.

Agar OXYZ sistemaning xamma nuqtalari ilgarlanma xarakat qilsa bu xolda va (71) ga muvoffiq vk =v0 ga teng bo`ladi. Bu xolda absolyut tezlik vektori (66) formula orqali topiladi. Bu vektorning moduli vn va vk vektordan tuzilgan paralelogramm diagnoliga teng bo`lib kosinuslar teoremasiga asosan xisoblanadi.



(81)

Download 1.88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling