Qayta tiklanadigan energiya

Shamol energiyasi. Zamonaviy shamol elektr stansiyalari 600 kVt dan 9 MVtgacha nominal quvvatga yaqin energiya ishlab chiqaradi. Shamoldan foydalanish mumkin boʻlgan quvvat shamol tezligi kubining funksiyasidir, shuning uchun shamol tezligi oshgani sayin, quvvat chiqishi maʼlum bir stansiyadagi energiya ishlab chiqarishing maksimal darajasigacha oshadi. Shamol kuchliroq va doimiy esadigan hududlar, masalan, dengiz va baland togʻlar, shamol fermalari bunday turdagi energiya ishlab chiqarish uchun eng qulay joylar hisoblanadi.
Shamol yordamida ishlab chiqarilgan elektr energiyasi 2015-yilda global elektr energiyasiga boʻlgan talabning qariyb 4 foizini qondirdi.. Shamol energiyasi Yevropa, AQSh va Kanadada yangi quvvatlarning yetakchi manbai hisoblanadi. Xitoyda esa ikkinchi oʻrinda turadi. Daniyada shamol energiyasi elektr energiyasiga boʻlgan talabning 40 % dan ortigʻini, Irlandiya, Portugaliya va Ispaniya esa deyarli 20 % ni qondirdi.
Vodorod energiyasi. Muqobil energiya manbai sifatida vodorod energiyasi 1970-yillarga borib taqaladi. O'sha paytda Yaqin Sharqdagi urush global neft inqirozini keltirib chiqardi. AQSH import qilinadigan neftga qaramlikdan xalos boʻlish uchun kelajakda global transport uchun asosiy energiya manbai sifatida neft oʻrnini vodorod egallashi mumkinligiga ishonib, birinchi marta “vodorod iqtisodiyoti” konsepsiyasini taklif qildi. 1960 yildan 2000 yilgacha vodorod energiyasidan foydalanishning muhim vositasi bo'lgan yoqilg'i xujayralari jadal rivojlandi. Aerokosmik, energiya ishlab chiqarish va transport sohalarida qo'llash amaliyoti vodorod energiyasining ikkilamchi energiya manbai sifatida maqsadga muvofiqligini to'liq isbotladi. Vodorod energetikasi sanoati 2010-yilda pasayish davriga kirdi. Biroq 2014-yilda Toyota-ning "kelajakdagi" yonilg'i xujayrasi avtomobili haqida e'lon qilinishi yana bir vodorod g'alayonini keltirib chiqardi. Keyinchalik, ko'plab mamlakatlar vodorod energetikasini rivojlantirish uchun strategik yo'nalishlarni ketma-ket e'lon qildilar, asosan vodorod energetikasi va yoqilg'i xujayralari sanoatini rivojlantirish uchun energiya ishlab chiqarish va transportga e'tibor qaratdilar; Energiya ishlab chiqarish kabi barcha sohalarda ilovalar; 2020 yilda Qo'shma Shtatlar "Vodorod energetikasi rejasini ishlab chiqish rejasini" chiqaradi, bir qator asosiy texnik va iqtisodiy ko'rsatkichlarni shakllantiradi va vodorod energetikasi sanoati zanjirida bozor yetakchisi bo'lishni kutadi. Hozirgacha jahon iqtisodiyotining 75 foizini tashkil etuvchi davlatlar vodorod energetikasini rivojlantirishni faol ravishda rivojlantirish uchun vodorod energetikasini rivojlantirish siyosatini boshladilar.

Xulosa
Qayta tiklanadigan energiya doimiy ravishda sodir bo'ladigan tabiiy jarayonlardan olinadi. Turli xil shakllarda u to'g'ridan-to'g'ri quyoshdan yoki yerning chuqurligida hosil bo'lgan issiqlikdan kelib chiqadi. Qayta tiklanadigan energiyaga quyosh, shamol, okean, gidroenergetika, biomassa, geotermal resurslar va qayta tiklanadigan manbalardan olinadigan bioyoqilg'i va vodoroddan ishlab chiqariladigan elektr va issiqlik energiyalari kiradi.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Egamerdiyev R. Ekologiya. T. 1993 y. Ergashev A. Ergashev T. Ekologiya, biosfеra va tabiatni muxofaza qilish. Toshkеnt “yangi asr avlodi” 2005 y.
   
2. 
   To’xtaеv A. Ekologiya. T., “O`qituvchi” 1998 y.
   
3. 
   Usmonov M.B., Rustamboеv M.X., Xolmuminov J.T. va boshk. Ekologiya xuquqi. T.: “Uzbеkiston yozuvchilar uyushmasi” 2001 y.
   
4. 
   Yormatov D. Norqulov A. Avazov Sh. Sultonov N. Sanoat ekologiyasi «O`zbеkiston faylasuflari milliy jamiyati» nashriyoti. Toshkеnt 2007 y.
   
5. 
   http://fayllar.org