Qo'lda elektr boshq manbai bilan ishlashda siz doimo elektrodlar bilan ishlaysiz. Payvandlash jarayonining bu elementi ko'rinadigan darajada oddiy emas va o'zining keng tasnifiga EGA

Joylashuvni belgilash
1 - barchasi
2 - vertikal pastga qarab hamma narsa;
3 - pastki, ortiqcha vertikal (pastdan yuqoriga harakat);
4 - faqat pastki.

Payvandlash oqimining turi va aloqa
- to'g'ridan -to'g'ri oqim va teskari ulanish uchun indeks 0 elektrodlari;
- indeks 1,4, 7 - har qanday kuchlanish va har qanday ulanish uchun mahsulotlarni ko'rsatadi;
- ko'rsatkichlar - 2,5,8 - har qanday oqim, lekin ulanish to'g'ridan -to'g'ri bo'lishi kerak;
- har qanday oqim va teskari ulanish uchun indekslar - 3,6,9.

Eritish yo‘li bilan mexanizatsiyalashgan usulida payvandlashda payvandlash simidanko‘pincha maxsus  kassetalarga o‘ralgan uzluksiz eruvchan elektrod ko‘rinishida foydalaniladi; dastaki yoyli payvandlashda ma’lum uzunlikdagi (300-500 mm) xivich (sim) ko‘rinishida, ya’ni eruvchi yakka elektrodlar ko‘rinishida foydalaniladi. Erimaydigan elektrodlar (volframli, ko‘mirli) dastaki eritib payvandlashdapayvandlashhududiga avtonom qo‘shimcha sim (xivchin) yoki 1000 mm gacha uzunlikdagi sterjen kiritiladi, bu sterjen sozlovchi sim deyiladi. Hozirgi vaqtda kukunsimon moddalar (legirlovchi, achituvchi va boshqa) bilan to‘ldirilgan metall qobiqdan iborat kukunli payvandlash simi keng qo‘llaniladi. Elektroshlakli payvandlash va eritish uchun simli elektrodlar bilan bir qatorda plastinkali elektrodlar va metall tasmalardan foydalaniladi. Metall prisadka materiallari sifatida, asosan, payvandlash simi (po‘lat yoki rangli metallar va qotishmalardan) qo‘llaniladi. 

DSt 2246–70 kam uglerodli, legirlangan va yuqori legirlangan po‘latlardan tayyorlangan payvand simlariga tegishli va uning  kimyoviy tarkibi va o‘lchamlarini tartibga soladi, chunki chok metalining mexanik xossalari undagi asosiy metallningulushiga,tus markasiga, payvandlash rejimiga 
va boshqa omillarga bog‘liq. 
Po‘latdan tayyorlangan payvand simi quyidagi diametrlarda ishlab chiqariladi: 0,3; 0,5; 0,8; 1,0; 1,2; 1,4; 1,6; 2,0; 2,5; 3,0; 4,0; 5,0; 6,0; 8,0; 10,0; 12,0 mm. Diametri 1,6-8,0 mm bo‘lgan simlar payvandlash va elektrodlar tayyorlash uchun,
qolganlari esa faqat payvandlashga yoki eritishda qo‘llaniladi. Simning markasi 
belgisida uning vazifasi «Св» (payvandlash) va elementlarning taxminiy 
mazmuni umum qabul qilingan belgilashlar bo‘yicha ko‘rsatiladi: 
Б – niobiy, В – volfram, Г – marganes, Д – mis, M – molibden, Н – nikel, С – kremniy, T – titan, Ф – vanadiy, X – xrom, Ц – sirkoniy, Ю – aluminiy. Mavjud uglerod miqdorining o‘rtacha foizi «Св» belgisidan so‘ng hary belgilarsiz foizning yuzdan bir ulushlarida raqam bilan ko‘rsatiladi. Boshqa elementlar miqdori 2% dan kam bo‘lganida raqam qo‘yilmaydi. Masalan, Св–08Г2С marka 
belgisi bunday tushuniladi: Св – payvandlanuvchi, 08 – uglerod miqdori 0,08%,
marganes miqdori 2% gacha, kremniy 1% gacha. 
Elementlarning yanada aniq miqdori standartda ko‘rsatilgan. 
Po‘latlarni payvandlash, asosan GOST 2246-70 ga muvofiq po‘latdan sovuqlayin Cho‘zib tayyorlangan payvandlash simidan foydalaniladi. Bu standarta etish besh xil rusumdagi sim tayyorlash nazarda tutiladi. GOST 2246-70 ga muvofiq tayyorlangan payvandlash simi legirlanganlik darajasiga qarab kam uglerodli, legirlangan va yuqori darajada legirlangan xillarga ajratiladi. Kam uglerodli sim olti rusumdagi ishlab Chiqariladi: Sv-08, Sv-08A, Sv08AA, Sv-08GA, Sv-10GA va Sv-10G2. Legirlangan simning o‘ttiz xil rusumi ishlab Chiqariladi: Sv-08GS, Sv-12GS, Sv-08G2S, Sv-10GN, Sv-08GSMT, Sv-15GSTYUSA va hokazolar. YUqori darajada legirlangan sim o‘ttiz to‘qqiz xil markada tayyorlanadi: Sv12X11NMF, Sv-10X11HBMF, Sv-12X13, Sv-20X13, Sv-06X14, Sv-08X14GNT, Sv-10X17T, Cv-13X25T, Cv-01X19H9, Cv-04X19H9, Cv-08X16H8M2, Cv08X18H8G2B va hokazolar. Po‘latdan tayyorlangan payvandlash simi vazifasiga qarab payvandlash (eritib qoplash)ga mo‘ljallangan simga va elektrodlar tayyorlash uChun mo‘ljallangan simga (shartli belgisi E) ajratiladi. Simning vazifasiga qarab xillarga ajratilishi elektrodlar tayyorlash uChun ishlatiladigan simning diametri bo‘yiCha Chekli Chetlanishlarining qattiqroqligi, shuningdek vaqtli qarshiligiga turli talablar qo‘yilishi bilan bog‘liq. Simning vazifasi buyurtmada shartlashib olinmog‘i darkor. Kam uglerodli va legirlangan sim sirtining turiga ko‘ra mislanmagan hamda mislangan (O) simga bo‘linadi. Sim sirtini mislashga qo‘yiladigan maxsus talablar (shu jumladan misning umumiy miqdori) texnik shartlar bilan belgilangan. Sirti mislangan sim etkazib berish zarurligi buyurtmada kelishib olingan. Iste’molChining talabiga muvofiq sim elektrshlak (SH) yoki vakuum-yoy (VD) usulida, yohud vakuumli-induksion (VI) peChlarda eritilgan po‘latdan tayyorlanishi kerak. Bunda simning metalliga qo‘yiladigan qo‘shimCha talablar (zararli va Chet aralashmalar miqdoriga oid me’yorlarning jiddiyligi, gazlar, nometall qo‘shilmalar miqdoriga doir Cheklashlar va boshqalar) tomonlarning kelishuviga binoan belgilanadi.
Payvandlash simining shartli belgisida simning diametri va markasi, po‘latni eritish usulini ifodalovChi yuqorida keltirilgan indekslar, simning vazifasi hamda sirtining turi, shuningdek standarti ko‘rsatiladi. Quyidagi shartli belgilarga misollar keltirilgan. Payvandlash (eritib qoplash) uChun mo‘ljallangan, sirti mislanmagan, 3mm diametrli Sv-08A markadagi payvandlash simi: 3Sv-08A GOST 2246-70 simi. Elektrodlar tayyorlashga mo‘ljallangan 4mm diametrli Sv-04X19H9 markadagi payvandlash simi: 4Sv-04X19N-E GOST 2246-70. Elektrshlak usulida qayta eritish yo‘li bilan eritilgan po‘latdan tayyorlangan, po‘latni payvandlash (eritib qoplash) uChun mo‘ljallangan 2mm diametrli Sv30X25N16G7 markadagi payvandlash simi: 2Sv-30X25H16G7-SH GOST 2246-70 simi. Payvandlash (eritib qoplash) ga mo‘ljallangan sirti mislangan 1,6mm diametrli Sv-08G2S markadagi payvandlash simi: 1,6Cv-082GS-O GOST 2246-70 simi. Vakuumli-induksion pechda eritilgan po‘latdan tayyorlangan, elektrodlar tayyorlash uchun mo‘ljallangan sirti mislagan 2,5mm diametrli Sv-08XGSMFA markadgi payvandlash simi: 2,5Sv-08XGSMFA-VI-E-O GOST 2246-70 simi. 1. Sim markalarining shartli belgilari Sv (payvandlash) indekisdan va undan keyin keluvChi raqamlar va harflaridan iborat. 2. Sv indekisidan keyin keluvChi uglerodning foizning yuzdan bir ulushidagi miqdorini ko‘rsatadi. 3. Sim metalli tarkibidagi kimyoviy elementlar ushbu harflar bilan belgilangan: A - azot (faqat yuqori darajada legirlangan simlarda); B - niobiy; V - volfram; G - marganets; D - mis; M - molibden; N - nikel; S - kremniy; T - titan; F - vanadiy; X - xrom; S - sirkoniy; YU - alyuminiy. 4. Kimyoviy elementlarning harfli belgilaridan keyin keluvChi raqamlar elementlarning foizdagi o‘rtaCha miqdorini ko‘rsatadi. 5. Kam uglerodli va legirlangan simning shartli belgilari oxiridagi A harfi metallning oltingugurt va fosfor miqdori jihatidan yuqori darajada tozaligini ko‘rsatadi. Sv-08AA markali simdagi ikkita A harfi oltingugurt va fosfor miqdori ularning Sv-08A markali simdagi miqdoriga nisbatan kamligini ko‘rsatadi.



REJA:
1.Qoplamali elektrodlarni markalashni o’rganish.
2.Po’latdan tayyorlangan payvandlash simlari.