Qoraqalpog’iston davlat universiteti sirtqi bõlim Geodeziya, kartagrafiya va kadastr yo’nalishi 3-bosqich talabasi Nurullaev Dilshodbekning Matematikaliq kartografiya fanidan mustaqil ishi

Ba’zi geometrik xususiyatlarni buzmasdan, Yerni tekis yuzada tasvirlash texnik jihatdan mumkin emas. Yerga o’xshash shaklni tekis yuzada tasvirlashning murakkabligini ma’lum darajada xarita proyeksiyasi deb nomlangan asbob yordamida hal qilish mumkin, bu sharsimon shaklni tekislikka aylantirish imkonini beradi; kenglik va uzunlik chiziqlari, shu jumladan, tegishli munosabatlar o’rtasidagi barcha ob’ektlar, shunday qilib,. Buning uchun qat’iy matematik usullar juda zarur.

• Ba’zi geometrik xususiyatlarni buzmasdan, Yerni tekis yuzada tasvirlash texnik jihatdan mumkin emas. Yerga o’xshash shaklni tekis yuzada tasvirlashning murakkabligini ma’lum darajada xarita proyeksiyasi deb nomlangan asbob yordamida hal qilish mumkin, bu sharsimon shaklni tekislikka aylantirish imkonini beradi; kenglik va uzunlik chiziqlari, shu jumladan, tegishli munosabatlar o’rtasidagi barcha ob’ektlar, shunday qilib,. Buning uchun qat’iy matematik usullar juda zarur.

Barcha xarita proyeksiyalari o’zgartirish turiga yoki o’zgartirishga erishish uchun ishlatiladigan geometrik jarayonga tegishli xususiyatlarni taqdim etadi. Shunday qilib, geografik proyeksiya quyidagi uchta xususiyatdan bir yoki ikkitasiga ega bo’lishi mumkin, ammo hech qanday holatda uchtasini bir vaqtning o’zida qondirib bo’lmaydi:

• Barcha xarita proyeksiyalari o’zgartirish turiga yoki o’zgartirishga erishish uchun ishlatiladigan geometrik jarayonga tegishli xususiyatlarni taqdim etadi. Shunday qilib, geografik proyeksiya quyidagi uchta xususiyatdan bir yoki ikkitasiga ega bo’lishi mumkin, ammo hech qanday holatda uchtasini bir vaqtning o’zida qondirib bo’lmaydi:
• teng masofa: Proyeksiya dastlabki masofalarga sodiqdir, ya’ni ularni kattalashtirmaydi yoki kichraytirmaydi, aksincha ularning tegishli masshtabdagi nisbatlarini saqlaydi.
• Ekvivalentlik: Proyeksiya asl sirt maydoniga sodiqdir, ya’ni sirtning o’lchami va o’lchamlarini buzmaydi.
• Muvofiqlik: Proyeksiya asl nusxaning shakli va burchaklariga sodiq bo’ladi, ya’ni u tasvirlangan sirtning profilini yoki ko’rinishini buzmaydi.