Qurilish materiallari va kimyo

Bernulli qonuni deb ataladi.

Bernulli tenglamasi — gidrodinamikaning asosiy tenglamasi. Suyuqlik oqimi barqaror (statsionar) boʻlganda suyuqlikning oqish tezligi v bilan bosimi r orasidagi munosabatni ifodalaydi. Bernulli tenglamasi ga koʻra suyuqlik koʻndalang kesimi oʻzgaruvchan gorizontal quvurdan oqayotgan boʻlsa, quvurning tor joylarida suyuqlikning tezlign kattaroq, bosimi kichikroq va, aksincha, quvurning keng joylarida bosimi kattaroq, tezligi kichikroqboʻladi. Bernulli tenglamasi gidravlika masalalarini yechishda, mas, quvurning biror koʻndalang kesimidan vaqt birligida oqib oʻtayotgan suyuqlik (yoki siqilgan gaz) miqdorini hisoblashda ishlatiladi. Buning uchun Pito naychasi yordamida suyuqlikning bosimi aniqlanadi. Bernulli tenglamasi ning gidravlika va texnika, gidrodinamikada muhim ahamiyati bor. Hajm birligidagi suyuqlik energiyasining saqlanish qonunidan foydalanib D. Bernulli chiqargan.

Bemulli tenglamasida asosan z,— kattaliklaming yigindisi o‘zГ 2 g

garmas ekan. Shunday qilib, bu tenglama tezlik u, bosim p, zichlik p o‘rtasidagi
munosabatni ifodalaydi.
D. Bemullining o‘zi yuqoridagi tenglamani kinetik energiyaning o‘zgarishi
qonunidan keltirib chiqargan boiib, biz keltirgan usul esa Eyler tomonidan qoilanilgan.
Ikkinchi usul kinetik energiyaning o'zgarish qonunidan foydalanib bajariladi.
Harakat o‘qi 1 - 1 boigan biror elementar oqimchaning 1 -1 va 2-2 kesimlar bilan
ajratilgan boiagini olamiz. U holda bu boiak dt vaqtda harakat qilib, Г - 1' va 2-2'
kesmalari orasidagi holatga keladi (3.8-rasm). 1-1 kesimning yuzasi dmx bu yuzaga
ta’sir qiluvchi kuch Px va tezlik U\ boisin. 2-2 kesimning yuzasi esa da>2, unga ta’sir
qiluvchi kuch P2, tezlik esa u2 boisin. Kinetik energiyaning o‘zgarish qonunini
elementar oqimchaning ana shu harakatdagi boiagiga tatbiq qilamiz.

Real suyuqliklar uchun Bernulli tenglamasida keltirilgan naporning yoqolishini (bosimning pasayishi) h\.2 ni hisoblash quvurlar va quvurlar sistemasini hisoblashda asosiy masala hisoblandi. Naporning yoqolishini (Bosimning pasayishi) (Л1-2) ni hisoblashnmg muhimligi shundaki, bu ish suyuqlik quvurlarda harakatlanganida quvurdagi qarshiliklami yengish uchun sarf boMgan energiyam hisoblashga va shu hisobga asosan loyihalanayotgan quvur (yoki quvurlar sistemasida) suyuqlikni uzatish uchun qancha energiya kerak e igmi aniqlashga imkon beradi. Quvurlarda bosimning kamayishi ishqalanish qarshiligi va mahalliy qarshilikka bog‘liq.

АDАBIYOTLАR.

1. Q.SH.Lаtipоv ―Gidrаvlikа, gidrоmаshinаlаr, gidrоyuritmаlаr‖ Tоshkеnt. 1992y
2. Q.SH.Lаtipоv, S.Ergаshеv.‖Gidrаvlikа vа gidrаvlik mаshinаlаr‖. Tоshkеnt. 1986y
3. А.YU.Umаrоv ―Gidrаvlikа‖ Tоshkеnt. ―O’zbеkistоn‖ 2002y
4. Dоribnis V.F. ―Gidrаvlikа i gidrаvlichеskiе mаshinы‖.M .1987 g.
5. SHtеrеiliхt D.V. ―Gidrаvlikа‖.M.1991 g.
6. Аlаm S.I.i drugiе. Prаktikum pо mаshinоvеdеniyu. M.Prоsvеshеnnе.1984 g.