Quvyilida0'rta mustaqilshug'ullanishughun

“Parij Kommunasi” atamasiga izoh bering.

Parij Kommunasi - Parij shahrining o‘zini o‘zi boshgarish organi bo‘lib, u qonun chiqaruvchi hokimiyatni amalga oshirgan; mehnat- kashlaming 1871-yi1 martda tashkil etgan hokimiyat boshqaruv muassasasi.

17-BILET

1. 
   Kesh haqida ma’lumot bering.
   

Kesh — tarixiy shahar va viloyat. Hozirgi Qashqadaryo viloyatinine shimoliy-sharqiy qismini egallagan. Dastlab Kesh hozirgi Kitob o‘rnida bo‘lgan, keyin 9-10- asrlarda Shahrisabz hududiga ko‘chgan. Kesh nomining xitoycha transkripsiyasi 1-marta 7- asrga oid xitoy yozma manbalarida Syuysha shaklida uchraydi. Uning sue‘d tilidagi nomi esa 7-asr oxiri — 8-asr boshlarida hukmdorlik qilgan Kesh hokimi Axurpat tangalarida hamda 8- asr o‘rtalarida Keshni idora qilgan hokim Ixshidning dastlabki arabcha fale (tanga)larida ilk bor zikr etilgan. "Kesh" atamasining kelib chiqishi Qashqa-Qashqrud nomi bilan bog‘1iq bo‘lishi mumkin. Boshqa bir fikrga ko‘ra (A.Muhammadjonov), "Kesh" toponimining ina’nosi ilk bor — uy, qishloq, shahar, poytaxt, viloyat, el-yurt, diyor, liatto "Klshvar" shaklida esa inamlakat va Vatan kabi ma’nolarni anglatgan. Xitoy yozma manbalarida qayd etilishicha, hokim Digja (Dichje) (6-asr oxiri — 7-asr boshlari) Keshga asos solgan bo‘lib, o‘sha vaqtda shahar aylanasi 1 km ga yetgan. Arab tarixchisi Ya’9ubivning yozishicha, Kesh milodiy 7-asr o‘rtalarida yuksalib, Sua‘dning bosh shahriga aylangan. Kesh bu davrda hunarmandchilik, savdo-sotiq, madaniyat yuksak rivojlangan shaharga aylanib ark, ichki va tashqi shahardan iborat bo‘1gan. Ichki shahar mudofaa devori va 4 darvozaga ega edi. 6-asrda arming g‘arbiy qismida shahar hokimi Digja tomonidan yangi qarorgohga asos solingan. 7-asr oxiri — 8- asming 1-yarmida Keshni arablar bir necha bor lath etgan. 751 yilda Kesh hukmdori lxrid Xuroson noibi Abu Muslim buyrug‘i bilan qatl qilingan bo‘1ib, at-Tabariyning guvohlik berishicha, arabian Keshda katta o‘ljani qo‘lga kiritganlar. 775-776 yillarda Kesh viloyati Muqanna qo‘zg‘oloninmng asosiy inarkazlaridan biri bo‘1gan. Somoniylar davrida Kesh hududi eni va bo‘yiga 1/3 farsax (2 km ga yaqin) maydonini tashkil etgan. Bu vaqtda aholi Keshning ko‘handiz va inadinasini tark etgan bo‘1ib, hayot faqat uning rabodida davom etayotgandi. Astasekin aholi rabodni ham tark etib, hozirgi Shahrisabz o‘rnida yangi shaharga asos solgan. Arxeologik tekshiruvlar Kitob o‘rnidagi Keshning aynan shu vaqtda barham topganligini isbotladi. Keshning bundan keyingi tarixi Shahrisabz bilan bog‘1iq bo‘lib, bu nom 14-asr da xalqongiga uzil-kesil o‘rnashgan. Shunday bo‘lsada, shahaming qadimiy nomi talay vaqt uning yangi nomi bilan bir qatorda aytilib yurgan.

2.