R. A. Ro‘ziyev, U. M. Mirsanov, F. J. Toxirov, L. S. Isroilova, H. N. Arziqulov

Bir o‘lchovli massivlar
Bir o‘lchamli massivni e’lon qilish quyidagi ko‘rinishda yoziladi:
[ elementlar_soni ] = { boshlang‘ich qiymatlar };
Quyida massivlarni e’lon qilishga oid bir necha misollar keltirilgan:
1) float jadval[7]; // 7 ta haqiqiy elementli massiv;
2) int vektor[6]; // 6 ta butun sonli massiv;
3) bool ab[15]; // 15 ta mantiqiy elementli massiv.
Massiv o‘lchami va uning elementlari tipi massivni saqlash uchun zarur bo‘lgan xotira hajmini aniqlaydi. Massivni tavsiflashning yana bir usulini ko‘rib chiqamiz:
const int k=15; // Butun sonli o‘zgarmasni e’lon qilish;
double A[k]; // 15 ta haqiqiy sonli massiv;
Statik massivni tavsiflashda o‘lchov sifatida musbat butun sondan yoki oldindan belgilangan o‘zgarmasdan foydalanish mumkin.
C ++ dasturlash tilidagi massiv elementlari noldan raqamlangan. Birinchi element har doim nol indeksga ega va oxirgi element indeksi, uning tavsifida ko‘rsatilgan o‘lchovdan bitta kam bo‘ladi:
char z[4]; // bunda 4 ta belgili massiv, elementlari 0 dan 3 gacha raqamlangan.
Massiv elementlariga murojaat qilish oddiy o‘zgaruvchilarga murojaat qilishdan biroz farqli bo’lgan jihati mavjud. Massiv elementiga murojaat qilish, uning indeksi orqali amalga oshiriladi. Masalan:
max[1] = 20; // max massivning 1- elementi 20 qiymat o‘zlashtirish;
max[2] = min[3]; // max massivni 2- elementiga min massivning 3-elementini o‘zlashtirish;
max[5] > min[6]; // max massivni 5- elementi bilan min massivning 6-elementini taqqoslash;
Massivni e’lon qilishda, uning elementlariga boshlang‘ich qiymat berish mumkin va buni bir nechta usullari mavjud.
1) O‘lchami ko‘rsatilgan massivni to‘liq e’lon qilish:
int a[4] = { 5, 6, 7, 8};
Bu yerda 4 ta elementdan iborat bo‘lgan a massivi e’lon qilingan va massivning barcha elementlariga boshlang‘ich qiymat berilgan.
2) O‘lchami ko‘rsatilgan massivni to‘liqmas e’lon qilish:
int b[6] = { 7, 5, 3 };
Bu yerda 6 ta elementdan iborat bo‘lgan b massivi e’lon qilingan va massivning dastlabki 3 ta elementlariga boshlang‘ich qiymat berilgan.
3) O‘lchami ko‘rsatilmagan massivni to‘liq e’lon qilish:
int x[] = { 5, 3, 2, 1, 8, 0};
Agar massiv o‘lchami ko‘rsatilmasa, uni to‘liq e’lon qilish talab etiladi. Bu holda massiv o‘lchami kompilyatsiya jarayonida elementlari soniga qarab aniqlanadi. Bunda massivning o‘lchami 6 ga teng bo‘ladi.
4) O‘lchami ko‘rsatilgan massivning barcha elementlariga boshlang‘ich qiymatda 0 berish: int y[4] = { 0 };
Bir o‘lchamli massivlar uchun ishlatilgan o‘zgaruvchilar bir хil tipdagi berilganlarni хotirada saqlashda foydalaniladi.
Yuqorida bayon qilingan fikrlarni tekshirib ko‘rish uchun C++ dasturlash tilida bir nechta dasturlarni ko‘rib o‘tamiz.