R. X. Maksudov

Wf =F Ph =F^-d2tgv{/; 
W b = Ft ’rd2 =Ftg(vj/+^)^d2
natijada
W - _
lg(p 
fj— — - — ——-
№. 
tg(
)
Formuladan m a’lumki, rezbani ko‘tarilish burchagi 4° gacha 
bo‘lganda 
q> 
ni oshishi bilan F.I.K oshadi. 

 
ni oshirish uchun kirimlar 
soni oshiriladi, natijada F.I.K oshadi. F.I.K ishqalanish kuchining 
keltirilgan 
qiymatini 
kamayishi 
bilan 
ham oshadi. 
w qiymatini 
kamaytirish uchun ishchi yuzaning qiyaligi kichik bo‘lgan rezbalar
19

---

(to ‘g ‘ri to ‘rtburchakli rezbalar 
y =  
0, tirak rezbada 
y =
3°, trapetsiodal 
rezbalarda y=15°) ishlatiladi. Shuningdek ishqalanish koeffitsiyentini 
kamaytirish uchun vintli juftlar antifriktsion materiallardan tayyorlanishi 
va ishlash jarayonida yaxshi yo g ‘lanishi zarur.
2.5-§. M ateriallar va ruxsat etilgan kuchlanishlar
Standart asosida tayyorlanadigan rezba sterjenlar St 3, St 10, St 20. 
St 35, St 45 markali kam uglerodli po‘lat materiallardan tayyorlanadi, 
kerak boMgan hollarda 35X. 40X, 38XA va shunga o'x s hash legirlangan 
poMat materiallardan tayyorlanadi.
Rezbali strejenlarning mustahkam ligini oshirish uchun termik 
qayta ishlanadi (yaxshilash, toblash).
BoMt, vint. shpilkalar mustahkamligi bo‘vicha 12 ta klassga 
boMinadi, bunda: 3.6, 4.6, 4.8, 5.6, 5.8, 6.6, 6.8, 6.9, 8.8, 10.9, 12.9, 
14.9. Bunda berilgan sonlarni birinchisini 100 ga ko‘paytirib mus- 
tahkam lik chegarasining eng kichik qiymati N /m n r olinadi. K o ‘payt- 
masini 10 ga ko‘paytirib oquvchanlik chegarasi olinadi, masalan, 
5.6 klass bunda a m=5* 100=500N/mm2; a oq=5*6* 10=300N/m m 2.
Birikma 
gaykalari 
tayyorlashda 
ham 
shu 
materiallardan 
fovdalaniladi. Rezbalarni m ustahkamlik klassini tanlashda yuklanish 
xarakteri, ishlash sharoiti, tayyorlanish sharoiti hisobga olinadi. Ayrim 
uglerodli materiallarni m ustahkam lik klasslari va xususiyatlari 2.3- 
jadvalda berilgan.
2.3-jadval
M ustahkam lik
klassi
M ustahkam lik 
chegarasi a m , M Pa
Oquvchanlik
chegarasi
°ok
PoMat m ateriallar 
markasi
min
Max
boMt
gayka
3.6
340
490
200
C t3
St3
4.6
400
550
240
20
St3
5.6
500
700
300
3 0 ,3 5
10