R. X. Maksudov
-§ Podshipniklarni statik yuk ko‘taruvchanlik bo‘yicha tanlash
Download 5.58 Mb. Pdf ko'rish
|
R. X. Maksudov
|
10.5-§ Podshipniklarni statik yuk ko‘taruvchanlik bo‘yicha tanlash
197 podshipniklar katta yuklanishlarga chidamli, lekin aylanish, sonini ruxsat etilgan qiymati kam. Tayanchlar bir vaqtning o ‘zida katta radial va b o ‘ylama kuchlar ta'sirida boiganda, tayanchga radial va bo‘yiama kuchlarni alohida- alohida qabul qilish uchun m oijallangan podshipniklar o ‘rnatiladi. Val tavanchlari har xil korpuslarda joylashgan b o is a , katta radial kuchlarni qabul qilishga m oijallangan sferik podshipniklar o ‘rnatish tavsiya etiladi. Bu podshipniklarda halqalar o 'q atrofida buralishi mumkin hamda podshipnik uzellarini yig‘ishda qo‘yilgan xatoliklarni t o 'g i r la s h mumkin. Tayanchga ta’sir qilayotgan kuchlar zarb bilan b o ig an d a, ikki qatorli rolikli podshipniklarni ishlatish tavsiya etiladi. Podshipniklar vallarga o ‘tkazilganda, val bilan aylanadigan ichki halqasi oikazilgan joyidan siljib ketmasligi uchun valga tig iz lik bilan o'tkaziladi, bunda val sistemasi qoilaniladi, bunda oicham larning chekli chegarasi k6, m6, n6. Aniqlik klassi 0 bo‘lgan dumalash podshipnikning valga tig‘izlik bilan o ‘tkazilsa shartli belgisi, masalan: 050 k6. Podshipniklarni o ‘z o'qi atrofida aylanmaydigan tashqi halqasi koipusga zazor bilan o ‘matiladi, bunda podshipniklarning sozlash jarayonida tashqi halqa o ‘q bo‘yicha siljish imkoni bo‘lishi kerak, bunda teshik sistemasi qoilaniladi, bunda o ‘lchamlarning chekli chegarasi H7, G7. Aniqlik klassi 0 b o i g a n dumalash podshipnikni aylanmaydigan tashqi halqasi korpusga teshik sistemasi bilan o'tqaziladi, shartli belgisi, masalan: o50 H7. Podshipniklarda val tayanchlariga ikki xil usul bilan o ‘rnatiladi. Radial kuchlarni qabul qilishga m oijallangan zoldirli va rolikli radial podshipniklar o in a tilg a n tayanchlar, 10.3, 10.8 - rasmlar. Bu podshipniklar vallarni o'q bo‘yicha har ikki tomonlama siljishga imkon bo ‘ladi. Radial va bo’ylama kuchlar qabul qilishga m oijallangan zoldirli va konussimon rolikli podshipniklar o ‘rnatilgan tayanchlar. 10.3, 10.9- rasmlar. Bu tayanchga oin atilg a n podshipniklar vallarni o ‘q bo‘yicha har ikki tomonlama yoki bir tomonlama siljishni chegaralaydi. 10.12-rasmda podshipniklarni tayaichlarga o ‘rnatish sxemasi berilgan. 1 va 2 sxemalarda A tayanchlarga o ‘rnatilgan podshipniklar vallarni o ‘q bo‘yicha siljishlarini chegaralaydi. Tayanchlarga bitta (i-sxema)lO.lOrasm yoki ikkita (2-sxema) podshipnik o'rnatish mumkin. Bu podshipnik halqalari har ikki tomonlama valda va korpusda 198 mahkamlanadi, natijada vallar o‘q bo‘yicha siljimaydi. V tayanchga o ‘matilgan podshipniklarda faqat ichki halqasi har ikki tomonlama mahkamlangan, tashqi halqasi esa o ‘q bo‘yicha korpusga siljishi mumkin. Tayanchlar o ‘rtasidagi masofa har qanday boMganda ham shu 1 va 2 sxemalarni ishlatish mumkin. Podshipniklami shu 1 va 2 sxemalar bo‘yicha o ‘tkazishda quyidagilarga rioya qilish kerak: 1. Har ikki tayanchlarga o ‘rnatilgan podshipniklar imkon darajasi bir xil yuklangan boMishi shart. Agarda podshipnik bo‘ylama kuch ta’sirida bo‘lsa, radial kuchlar bilan nisbatan katta yuklangan tayanchga o'rnatilgan podshipnik vallarni o ‘q bo‘yicha siljishga imkon beradigan qilib o ‘matiladi. Natijada bo‘ylama kuch, nisbatan kam yuklangan tayanchga o'rnatilgan podshipnik qabul qiladi. 2. Bo‘ylama kuch ta'siri boMmasa, nisbatan kam yuklangan tayanchga o ‘rnatilgan podshipnik vallarni o ‘q bo‘yicha siljishga imkon beradigan qilib o'rnatiladi, bunda halqalarni o ‘q bo‘yicha siljishida, korpus yeyilishi kamayadi. 3. Vallarni bir uchi boshqa vallar bilan mufta yordamida biriktirilsa, shu val uchiga yaqin tayanchga o ‘rnatiladigan podshipnik, vallarni o ‘q bo‘yicha siljishiga imkon beradigan qilib o ‘rnatiladi. Podshipniklami tayanchlarga 3 va 4-sxemalarga o'xshatib o'rnatish mumkin. 3-sxemada podshipnik tashqi halqalarning ingichka tomonlari bir-biriga qaratilgan. Ishlash jarayonida podshipnik elementlarini qizishidan, podshipnik deformtsiyalanib elementlari kengayib dumalash elementlari siqilmasligi uchun o'q bo‘yicha a bo‘shliq qoldiriladi. Tajribadan ma’lumki tayanchlar o‘rtasidagi masofa /<300лш boMganda a = 0,2 - o.Smm . Kerakli bo‘shliq maxsus qistirmalar (qalinligi 0,05-0,1) yordamida hosil qilinadi. 199 |
