Radiatsiyaning sochilishi -deganda nimani tushunasiz ?

Radiatsiyaning sochilishi –deganda nimani tushunasiz ?
quyosh radiatsiyasining turli sindirish koeffitsientiga ega bo’lgan atmosfera gazlari molekulalari va aerozol zarralarida sochilishi.
Atmosfera gazlari molelular
Aerosol zarragachalari
Kislorod
Radiatsiyaning yutilishi deb nimaga aytiladi?
moddalarga tushuvchi nurli energiyaning boshqa energiya turlariga, ayniqsa issiqlikka (odatda qisman) aylanishi
Issiqlik yutilishining ko’payishiga
Quyoshning nurining issiqlik aylanishiga aytiladi
moddalarga tushuvchi nurli energiyaning boshqa energiya turlariga aylanishi
Atmosferada kelayotgan quyosh radiatsiyasining necha% ga yaqini yer sirti nurlanishining katta qismi yutiladi?
15%
14%
13%
10%
Sath sirti –bu?
Yerning og’irlik kuchi maydonida (xususan, atmosferada) teng ‘otentsialli sirt bo’lib, unda og’irlik kuchi bir xil qiymatga ega.
Yerning suv hajmiga maydoniga ikki xil qiymatga ega
Yerning atmosfera havosining turli gazlariga
Ikki xil qiymatga ega
Sin’otik kartaga qanday belgilar tushuriladi?
Geografik karta, unga vaqtning muayyan momentlarida meteorologik satntsiyalar tarmog’idan olingan kuzatishlar natijalari raqam va belgilar orqali tushiriladi.
Ekologik karta,unga tabiat hodisalari natijalari raqam va belgilar orqali tushiriladi.
Tabiat hodisalari natijalari raqam va belgila
Karta, unga vaqtning muayyan momentlarida
Turg’unlik –bu...
Atmosfera stratifikatsiyasining turg’unligi nazarda tutiladi
Atmasfera bosimining yuqoriligi
Atmasferani bosimining pastligi
Atmasferasining stratifikatsiyasining pastligi nazarda tutiladi
Yer shari bo’ylab qancha uzun to’lqin joylashgan
(3-6) uzun to’lqin joylashadi.
(3-5) uzun to’lqin joylashadi.
(3-7) uzun to’lqin joylashadi
Barcha javob to’gri
Yuqori harorat va havoning kichik nisbiy namligiga ega bu…
Fryo’n
Isgaz
Haroratni yuqoriligi
Havo massasi –nima
Maydoni bo’yicha materik va okeanlarning katta qismlari o’lchamiga ega bo’lgan,
maydoni bo’yicha materik va okeanlarning katta qismlari o’lchamiga ega bo’lgan, deyarli bir xil xossali va atmosfera umumiy tsirkulyatsiyasining biror oqimi bo’ylab harakatlanuvchi troposfera havosi miqdori.
deyarli bir xil xossali va atmosfera umumiy tsirkulyatsiyasining biror oqimi bo’ylab harakatlanuvchi
maydoni bo’yicha materik va okeanlarning katta qismlari o’lchamiga ega bo’lgan, deyarli bir xil xossali va atmosfera umumiy tsirkulyatsiyasining biror oqimi bo’ylab harakatlanuvchi stratosfera havosi miqdori.
maydoni bo’yicha materik va okeanlarning katta qismlari o’lchamiga ega bo’lgan, deyarli bir xil xossali va atmosfera umumiy tsirkulyatsiyasining biror oqimi bo’ylab harakatlanuvchi mezasfera havosi miqdori.
Quruq havo nimalardan tashkil topgan?
Faqat doimiy gazlardan
Suv bug`idan
Qattiq aralashmalardan
Suyuq aralashmalardan
Shakli bo’yicha qutb yog’dularini toping?
Nurli va nursiz
Nursiz tuzilishli
Nurli tuzilishli
Xira nurli
Qutb yog’dulari qanday ranglarda bo`ladi.
Pushti - sariq
Havorang-oq
Yashil-sariq
Binafsha rangda bo’ladi
Meteorologik ko’rinuvchanlik uzoqligi nima?
Ufqdagi cho’zinchoq qora ob’ektning kunduzi osmon fonidagi ko’rinuvchanligi
Meteorologik asboblar qurilmalari o’rnatiladigan maydoncha.
Joy rel’efi
Bir necha o’n metr diametrli kuchli uyurma
Bir necha yuz metr diametrli kuchli uyurma
Meteorologik maydonchaga ta`rif bering?
meteorologik stantsiyaning meteorologik asboblar qurilmalari o’rnatiladigan maydoncha.
bir necha o’n metr diametrli kuchli uyurma
Ufqdagi cho’zinchoq qora ob’ektning kunduzi osmon fonidagi ko’rinuvchanligi
joy rel’efi va meteorologik stantsiyaning meteorologik asboblar qurilmalari o’rnatiladigan maydoncha
Meteorologik stantsiyanima?
Beruvchi meteorologik kuzatishlar amalga oshiriladigan punkt
Bir necha o’n metr diametrli kuchli uyurma
Meteorologik asboblar qurilmalari o’rnatiladigan maydoncha
Bir necha yuz metr diametrli kuchli uyurma
Musson qanday havo oqimi hisoblanadi?
Quyi troposferadagi ma’lum yo’nalishdagi yetarlicha turg’un havo oqimi
Srotosferadagi o`zgaruvchan havo oqimi
Ekvator oralig’ida 25-30° kengliklarda kuzatiluvchi umumiy sharqiy havo oqimlari
Turg’un havo oqimi
Havoning yuqori troposfera va quyi stratosferada yaqin sathlarda, yuqori kengliklarda esa pastroq sathlarda katta tezlikli ensiz oqim ko’rinishidagi ko’chishi qanday oqimni hosil qiladi?
Naysimon oqim
Musson
Quruq havo oqimi
Issiq havo oqimi
Oqim deb nimaga aytiladi?
Atmosfera yog’inlari suvlarining muayyan hududdan daryolarga oqib chiqishi
Yuqori kengliklarda esa pastroq sathlarda katta tezlikli ensiz oqim ko’rinishidagi ko’chishi.
Okean yoki berk ko’llarga oqib chiqishi
Pastroq sathlarda katta tezlikli ensiz oqim ko’rinishidagi ko’chishi
Sirt oqimlari turlari qaysi javobda berilgan?
Yonbag’ir ,o’zan oqimlar
Nursiz,nurli oqimlar
Issiq va quruq
Nurli oqimlar
Izobarik sirt
Barcha nuqtalarda atmosfera bosimi bir xil bo’lgan sirt
Ayrim nuqtalarda atmosfera bosimi bir xil bo’lgan sirt
Faqat bitta nuqtada atmosfera bosimi bir xil bo’lgan sirt
Ba'zi bir va ikkita nuqtada atmosfera bosimi bir xil bo’lgan sirt
Asosiy izobarik sirtlar deb qanday qiymatlarga aytiladi.
1000, 900, 800, 700
1000, 500, 250,100
850 , 800, 700, 900
1000, 900250,100
Yer og’irlik kuchi maydonidagi (xususan, atmosferada) teng potentsialli sirt bu-
Sath sirti
Izobarik sirt
Yer osti sirti
Izotopik sirt
Barikki tizim bu– …
Maydon formulasiga teng
Barik maydon formasi;
Bosim taqsimoti formasiga ega bo’lgan kattamasshtabli oblast
Yer atmosferasidagi ma’lum, atmosfera bosimi tipik taqsimoti;
Barik tizimning asosan qanday turlari mavjud?
Past va yuqori bosimli
Zich va keng bosimli
Past va keng bosimli
Zich va yuqori bosimli
Quyosh tortishi (quyosh tortishi atmosfera ko’tarilishi) va oy tortishi (oy tortishi atmosfera ko’tarilishi) natijasida yuzaga keladigan atmosferadagi planetar masshtabli to’lqinlarga qanday hodisa hisoblanadi.
Izobarik sirt
Barik tizim
Qaytarilish
Ko’tarilish
Virtual harorat deb qanday havo haroratiga aytiladi?
Quruq harorat
Issiq harorat
Nam harorat
Sovuq harorat
ntitsiklon bu..
Dengiz sathida yuqori atmosfera bosimiga ega bo’lgan berk kontsentrik izobarali soha
Shamolning yo’nalishi qarama-qarshi yoki unga yaqin yo’nalishga almashadigan balandlik
Atmosfera elektr maydoni yer va atmosfera zaryadlari
Yer atmosferasidagi muayyan atmosfera bosimi taqsimoti
Atmosferaning u yoki bu to’lqin uzunlikli radiatsiyani (yorug’likni) o’tkazish qobiliyatiga nima deyiladi?
Atmosfera shaffofligi
Antitsiklon
Advektsiya
Barik tizim
Havo va uning xossalarining gorizontal yo’nalishdagi ko’chishi deganda nimani tushunasiz?
Advektsiya
Atmosfera shaffofligi
Antitsiklon
Barik tizim
Global iqlim nima?
Bir necha o’n yilliklardan kam bo’lmagan davrda kuzatiladigan, atmosfera-okean-quruqlik-kriosfera tizimi tashkil etuvchi ko’p yillik meteorologik rejim;
Bir necha yuz yilliklardan kam bo’lmagan davrda kuzatiladigan, atmosfera-okean-quruqlik tizimi tashkil etuvchi ko’p yillik meteorologik rejim;
Bir necha yilliklardan kambo’lmagan davrda kuzatiladigan, atmosfera-okean-quruqlik-kriosfera tizimi tashkil etuvchi ko’p yillik meteorologik rejim.
Bir necha o’n yilliklardan kam bo’lmagan davrda kuzatiladigan, atmosfera-okean-biosfera tizimi tashkiletuvchiko’pyillikmeteorologikrejim;
Iqlimiytizimnima?
Atmosfera-okean-quruqlik-kriosferatizimi;
Atmosfera-okean-quruqlik-kriosfera-biosferatizimi;
Relef-atmosferatsirkulyatsiyasi-radiatsionomiltizimi;
Relef-atmosferatsirkulyatsiyasi-gidroligikrejim-radiatsionomiltizimi.
Iqlimni shakllantiruvchi omillar nima?
Iqlimiy tizimga tashqi ta’sirni belgilovchi fizik mexanizmlar, xamda iqlimiy tizimlar tashkil etuvchilari orasidagi o’zaro ta’sirlar;
Yer sharida turli iqlimlar orasidagi o’zaro ta’sir omillari;
Iqlimiy tizimlar tashkil etuvchilari orasidagi asosiy o’zaro ta’sirni belgilovchi fizik mexanizm;
Yer sharida iqlimlar shakllanishini belgilovchi omillar.
Quyosh doimiysi nima?
Yerdan quyoshgacha masofa o’rtacha bo’lganda Yer atmosferasi yuqori chegarasida Quyosh nuriga perpendikulyar birlik yuzaga birlik vaqtda yetib kelgan quyosh radiatsiyasi miqdori;
Yerdan Quyoshgacha masofa o’rtacha bo’lganda Yer yuzasida Quyosh nuriga perpendikulyar birlik yuzaga birlik vaqtda yetib kelgan Quyosh radiatsiyasi miqdori;
Yerdan Quyoshgacha masofa minimal bo’lganda Yer atmosferasi yuqori chegarasida Quyosh nuriga perpendikulyar birlik yuzaga birlik vaqtda yetib kelgan Quyosh radiatsiyasi miqdori;
Quyosh yuzasidan birlik vaqtda nurlanayotgan radiatsiya miqdori.
Quyoshdoimiysiningqiymatiqaysi?
(1,367±0,007) kVtG‘m²;
(1,367±0,007) VtG‘m²;
(1,635±0,003) kVtG‘m²;
(1,980±0,007) VtG‘m².
Solyariqlimnima?
Quyoshog’ishivajoyninggeografikkengligigabog’liqxoldaatmosferayo’qligidabirjinsli YeryuzasidagiQuyoshradiatsiyasiningnazariytaqsimoti;
Quyoshog’ishivajoyninggeografikkengligigabog’liqxolda, Quyoshradiatsiyasitaqsimotibilanbelgilanuvchi, Yershariiqlimi;
Quyoshog’ishivajoyninggeografikkengligigabog’liqxolda, Yeryuzasibo’yichaQuyoshradiatsiyasiningxarakterlitaqsimoti;
Yer yuzasibo’yichaQuyoshradiatsiyasiyig’indisiningkengliklarbo’yichataqsimoti.
Iqlimnishakllantiuvchiomillarnima?
Iqlimiytizimgatashqita’sirnibelgilovchifizikmexanizmlar, xamdaiqlimiytizimlartashkiletuvchilariorasidagio’zarota’sirlar;
Yersharidaturliiqlimmlarorasidagio’zvrota’siromillari;
Iqlimiytizimlartashkiletuvchilariorasidagiasosiyo’zarota’sirnibelgilovchifizikmexanizm;
Yersharidaiqlimlarshakllanishinibelgilovchiomillar.
Ekvatordagiganisbatan 36%gayuqori?
Chunki qutbda kun davomiyligi 24 soatni tashkil etadi;
Chunki qutbda xavo tiniqligi katta;
Chunki qutbdaqor qoplamialbedosi qiymatikatta;
Chunki qutbda bulutli kunlar miqdori ko’p.
Nisbatan yuqori yozda esa aksincha?
ChunkiYerningshimoliyyarimshariyozda quyoshdan enguzoq masofada, qishda esa engyaqin masofada joylashadi;
Shimoliy vajanubiy yarimsharlarda qurug’likning notekis taqsimlanganligi sababli;
Yer o’qining ekliptika tekisligiga nisbatanog’ganligi sababli;
Orbita turla uchastkalarida YerningQuyosh atrofida turli tezliklarda aylanishi sababli.
Solyariqlimdaqandaymintaqalarajratiladi?
Issiqtropik,ikkimo’tadil, ikkisovuq;
Issiq, mo’tadil, sovuq;
Ekvatorial, tropik. Mo’tadil, sovuq;
Ekvatorial, ikkitropik, ikkimo’tadil, ikkiqutbiy.
Yer sharining qaysi joylarida yalpi radiatsiyaning engyuqori qiymatlari kuzatiladi?
Subtropipantitsiklonlar rayonida;
Sibirantitsikloni rayonida;
Ekvatorda;
Antarktidada.
Yer yuzasidaradiatsiyabalansiformulasiqaysi?
R q Q(1 – A) - B_ef;
R q Q(1 – A) Q B_ef;
R q D(1 – A) - B_ef;
R q R₀(1 Qbt).
Ershariningqaysirayonlaridaradiatsiyabalansiyillikyig’indisimanfiy?
AntarktidavaGrenlandiyamuzplatolarida;
Evatorialzonada;
Qutbortioblastlarida;
Balandtog’oblastlarida.
Yer hariningqaysirayonlaridaradiatsiyabalansiyillikyig’indisi engyuqori?
Ekvatorialvatropikkengliklarokeanlariyuzasida;
Antarktidavagrenlandiyamuzplatolarida;
Subtropik cho’llarida;
Qutbortioblastlarida.
Quruqlikustida xavo xarorati maksimumi qachon kuzatiladi?
Tushdan 2-3 soato’tgach;
Tushdan 4-5 soato’tgach;
Tushda;
Tushdan 1 soatoldin.
Okeanlarustidaxavo xarorati maksimumi qachon kuzatiladi?
Tushdan 4-5 soato’tgach;
Tushdan 2-3 soato’tgach;
Tushda;
Tushdan 1 soatoldin.
Xavoxaroratiminimumiqachonkuzatiladi?
Quyosh chiqqandanso’ng;
Quyosh botgandanso’ng
Tun yarmida;
Tunyarmidan 1 soato’tgach
Xaroratamplitudasibilanxarakterlanadi?
Kichikamplitudabilan: materiklarichkarisida 5⁰satrofida, okeanlarda 1⁰s;
Sezilarliamplitudabilan: materiklarichkarisida 10-15⁰s, okeanlarda 5⁰satrofida;
Kattaamplitudabilan: materiklarichkarisida 25-40⁰s, okeanlarda 0-15⁰s;
Kattaamplitudabilan: materiklarichkarisida 30-40⁰s, okeanlarda 20⁰s.
Yillikxarorato’zgarishiekvatorialtipiqandayo’rtachayillikxaroratamplitudasibilanxarakterlanadi?
Kichik amplituda bilan: materiklarichkarisida 5⁰satrofida, okeanlarda 1⁰s;
Sezilarli amplituda bilan: materiklar ichkarisida 10-15⁰s, okeanlarda 5⁰satrofida;
Katta amplituda bilan: materiklar ichkarisida 25-40⁰s, okeanlarda 0-15⁰s;
Katta amplituda bilan: materiklar ichkarisida 30-40⁰s, okeanlarda 20⁰s.
Yillik xarorat o’zgarishitropik tipi qanday o’rtacha yillik xarorat amplitudasi bilan xarakterlanadi?
Sezilarli amplituda bilan: materiklar ichkarisida 10-15⁰s, okeanlarda 5⁰satrofida;
Kichik amplituda bilan: materiklari chkarisida 5⁰satrofida, okeanlarda 1⁰satrofida;
Katta amplituda bilan: materiklar ichkarisida 25-40⁰s, okeanlarda10-15⁰s;
Katta amplituda bilan: materiklar ichkarisida 30-40⁰s, okeanlarda 20⁰s.
Yillik xarorat o’zgarishi mo’tadil keglik tipi qanday o’rtacha yillik xarorat amplitudasi bilan xarakterlanadi?
Katta amplituda bilan: materiklar ichkarisida 25-40⁰s, okeanlarda10-15⁰s;
Kichik amplituda bilan: materiklar ichkarisida 5⁰satrofida, okeanlarda 1⁰satrofida;
Sezilarli amplituda bilan: materiklar ichkarisida 10-15⁰s, okeanlarda 5⁰satrofida;
Katta amplituda bilan: materiklar ichkarisida 30-40⁰s, okeanlarda 20⁰satrofida.
Yillik xarorat o’zgarishi qutbiy kegligit ipi qanday o’rtacha yillik xarorata mplitudasi bilan xarakterlanadi?
Katta amplituda bilan: materiklar ichkarisida 30-40⁰s, okeanlarda 20⁰satrofida;
Katta amplituda bilan: materiklar ichkarisida 25-40⁰s, okeanlarda10-15⁰s;
Kichik amplituda bilan: materiklar ichkarisida 5⁰satrofida, okeanlarda 1⁰satrofida;
Sezilarli amplituda bilan: materiklar ichkarisida 10-15⁰s, okeanlarda 5⁰satrofida.
Yer shariningqaysi joylaridao’rtachayillik xavoxarorati taqsimoti bo’yicha issiq (28°Sdanyuqori) xududlar ajralib turadi?
Shimoliyafrika ustida;
Avstraliya ustida;
Kaliforniya ustida;
Argentina ustida.
Yer sharidao’rtacha yillik xisobi bo’yicha eng issiq joy qayerda joylashgan?
Qizildengizqirg’oqlari (Eritreya, Yemen);
ShimoliyAmerika (O’limvodiysi);
O’rtaOsiyo (Repetek);
Afrika shimoli (Aziziya).
Yer shari bo’yicha xavo xaroratiningo’rtacha yillik maksimal qiymati qaysi.
32,5 ºS;
28 ºS;
50 ºS;
58 ºS.
Xavo xarorati mutloq maksimumi qayerda qayd qilingan?
Afrikashimoli (Aziziya).
Qizildengizqirg’oqlari (Eritreya, Yemen);
O’rtaOsiyo (Repetek);
Avstraliya (Kattaqumlicho’l).
Yer shari bo’yicha xavo xarorati mutloq maksimum qiymati qancha?
58 ºS;
32,5 ºS;
28 ºS;
50 ºS.
Yillik xarora teng sovuq joy Yersharining qaysi joyida joylashgan?
Sharqiyantarktidada;
Grenlandiyada;
Yakutiyada;
Kanadada.
Yer sharibo’yicha xavoxarorati o’rtacha yillik minimal qiymati qaysi?
-55 ºS;
-70 ºS;
-88 ºS;
-36 ºS.
Yer sharida xavo xarorat imutloq minimumi qayerda kuzatilgan?
Antarktidada (Vostokstantsiyasi);
Osiyo (Yakutiya);
Grenladiya (plato);
ShimoliyAmerika (Kanada).
Yersharida xavo xarorati mutloq minimumi qiymati qaysi?
-88 ºS;
-55 ºS;
-70 ºS
-36 ºS.
O’zbekistonda xavo xarorati mutloq maksimumi qayerda kuzatilgan?
Qizilqum, Mashiquduq;
Ustyurt, Qoraqalpog’iston;
Surxondar, Termez;
Qashqadaryo, Muborak.
O’zbekistonda xavo xarorati mutloq maksimumi qiymati qancha?
49,7 ºS;
50,0 ºS;
48,6 ºS;
45,4 ºS.
Termik ekvatornima?
Engyuqorio’rtacha yillik xavo xaroratiga egabo’lgan paralel;
Yer sharinolinchi paraleli;
Ekvatoorial botiqlikningo’rtacha yillik joylashuvi;
Xavo xaroratining eng yuqori yozgi qiymati kuzatiladigan paralel.
Meteorologik ekvatornima?
Ekvatorial botiqlikning yillik o’rtacha joylashuvi;
O’rtacha yillik xisobda eng issiq paralel;
Yer shariningnolinchi paraleli;
Eng yuqori yozgi xaroratli paralel.
Qaysi paraleltermik ekvator deb ataladi?
10º sh.k.;
10º j.k.
5º sh.k.;
5º j.k.
Qaysiparalelmeteorologik ekvator deb ataladi?
5º sh.k.;
5º j.k.;
10º sh.k.;
10ºj.k.
Quyoshning nur sochib turishi davomiyligi nima?
To’g’ri quyosh nuri Yeryuzasiniyoritib turadigan vaqt;
Quyosh garizontdanyuqorida turadiganvaqt;
Quyosh bulutb ilan to’silmaganvaqt;
Quyosh 30⁰danyuqoridabo’lganvaqt.
40-45⁰sh.k.daQuyoshningnur sochib turishi davomiyligining yilli keng katta
Qiymati qayerda kuzatiladi?
O’rtaOsiyotekisliklarida;
G’arbiy Yevropada;
Rassiyada;
Kaliforniyada.
35-40⁰sh.k.daQuyoshning nur sochib turishi
davomiyligining yilli keng katta qiymati qayerda kuzatiladi?
Kaliforniyada;
O’rtaOsiyotekisliklarida;
G’arbiy Yevropada;
Rassiyada.
Yillik yog’in miqdorlari ekvatorial tipi nima bilan xarakterlanadi?
Ikki yog’inlar mavsumlari bilan;
Maksimumyog’inlaryoz mavsumigato’g’rikelishibilan;
Maksimumyog’inlarqish mavsumigato’g’rikelishibilan;
Yog’inlarning yil bo’yicha tekis taqsimlanganligi bilan.
Yillikyog’in miqdorlari tropikt ipi nima bilanxarakterlanadi?
Yog’inlar maksimumiyoz mavsumiga to’g’ri kelishibilan;
Ikkiyog’inlar mavsumlaribilan;
Yog’inlar maksimumiqish mavsumigato’g’rikelishibilan;
Yog’inlarningyilbo’yicha tekis taqsimlanganligi bilan.
Yillikyog’inmiqdorlaritropikmussonlartipinimabilanxarakterlanadi?
Yog’inlarmaksimumiyozmavsumigato’g’rikelishibilan;
Ikkiyog’inlarmavsumlaribilan;
Yog’inlarmaksimumiqishmavsumigato’g’rikelishibilan;
Yog’inlarningyilbo’yichatekistaqsimlanganligibilan.
Yillikyog’inmiqdorlario’rta yer dengiz mussonlartipi nima bilan xarakterlanadi?
Yog’inlar maksimumiqish mavsumigato’g’rikelishibilan;
Yog’inlar maksimumiyoz mavsumigato’g’rikelishibilan;
Ikkiyog’inlar mavsumlaribilan;
Yog’inlarning yil bo’yicha tekis taqsimlanganligibilan.
Yillik yog’in miqdorlari mo’tadil kengliklari materiklari ichkarisi tipi nima bilan xarakterlanadi?
Yog’inlar maksimumiyoz mavsumigato’g’rikelishibilan;
Ikkiyog’inlarmavsumlaribilan;
Yog’inla rmaksimumi qishmavsumiga to’g’ri kelishi bilan;
Yog’inlarning yilbo’yicha tekis taqsimlanganligibilan.
Yillik yog’inlar miqdorlari mo’tadil kegliklardengiz tipi nima bilanxarakterlanadi?
Yog’inlar maksimumiqish mavsumiga to’g’rikelishi yoki teng taqsimlanganligibilan;
Yog’inlar maksimumiyoz mavsumiga to’g’rikelishi bilan;
Ikkiyog’inlarmavsumlaribilan;
Yog’inlarning yil bo’yichatekis taqsimlanganligi bilan.
Yillikyog’inlarmiqdorlariqutbiykegliklarmateriklariustitipinimabilanxarakterlanadi?
Yog’inlarmaksimumiyozmavsumigato’g’rikelishibilan;
Ikkiyog’inlarmavsumlaribilan;
Yog’inlarmaksimumiqishmavsumigato’g’rikelishibilan;
Yog’inlarningyilbo’yichatekistaqsimlanganligibilan.
Yer sharibo’yicha eng ko’p yillik yog’in qaerda yog’adi?
Xindiston, CHerrapunjada;
Xindiston, Bombeyda;
MarkaziyAmerika, San-Salvadorda;
Indoneziya, Librevil.
Yer shari bo’yicha yillik yog’in miqdorim maksim umumiy qiymati qaysi?
23000 mm;
2300 mm;
11000 mm;
9000 mm.
Yer shari bo’yicha ko’p yillik yog’in miqdori qiymati qaysi?
11020 mm;
2410 mm;
9850 mm;
23060 mm.
O’zbekistonningqaysi joyida eng kam yillikyog’in yog’adi?
Qizilqum, Buzaubayda;
Ustyurt, Qaraqalpog’istonda;
Xorazm, Urganchda;
Qashqadaryo, Muborakda.
O’zbekistondayillikyog’inlarmiqdoriengkamko’pyilliko’rtachamiqdoriqaysi?
69 mm;
46 mm;
177 mm;
100 mm.
Atmosferaumumiytsirkulyatsiyasinima?
Materiklar va okeanlar katta qisimlari bilan tenglashadigan planetar masshtabdagi yirik masshtabli xavo oqimlari tizimi;
Tsiklonlar vaantitsiklonlar tizimi;
Xavo massalari g’arbiyko’chishinibelgilovchi, planetar masshtabdagi yirikmasshtabli xavo oqimlari tizimi;
Atmosferaning ta’sir markazlari tizimi.
Atmosferaning ta’sirmarkazlari nima?
Iqlimkartalaridako’rilayotgan xududda bir xiishoralibarik tizimlarningstatistik ustivorligi xisoblanganyuqori bosimli soxalari;
Iqlim kartalaridako’rilayotgan xududda yuqori bosimli soxaning statistik ustivorligi xisoblanganyuqoribosimli soxalari;
Iqlimxaritalarida ko’rilayotgan xududda past bosimli soxaningstatistik ustivorligi xisoblangan past bosimli soxalari;
Past va yuqori bosimli soxalarningmarkaziyqisimlari.
Qaysi kuchlar ta’sirida xavo oqimlari shimoliy yarimsharda o’nga, janubiy yarimsharda chapga buriladi?
Kariolis kuchi ta’sirida;
Markazdan qochma kuch ta’siroda;
Markazga intilmakuch ta’sirida;
Og’irlik kuchi ta’sirida.
Passat nima?
Subtropikantitsiklonlarning ekvatorga qaragan
Qisimlarida yuzaga keluvchi sharqiy yo’nalishdagi turg’un shamollar;
Subtropikantitsiklonlarning ekvatorga qaragan qisimlaridayuzagakeluvchig’arbiy yo’nalishdagi turg’un shamollar;
Statsionarantitsiklonlar shakllanishida yuzaga keluvchi turg’un shamollar;
Subtropikantitsiklonlarning janubiy qisimida yuzaga keluvchi g’arbiy yo’nalishdagi turg’un shamollar.
Mo’tadil kengliklardat sirkulyatsiyaning qaysitipida kengliklararo issiqlik almashinishi kuchsizlangan?
Zonaltipda;
Meridionaltipda;
Tsiklonikfaoliyatda;
Antitsiklonalxolatda.
Mahalliysirkulyatsiyanima?
To’shalgan sirt xususiyatlari natijasidayuzagakeladigan, gorizontal o’lchami katta bo’lgan xavo oqimlari;
To’shalgan sirtlar xarorat rejimi xususiyatlari natijasida yuzaga keladigan, gorizontal o’lchami kattabo’lmagan xavo oqimlari;
Joy relefi xususiyatlari natijasida yuzaga keladigan , gorizontal o’lchami katta bo’lganmagan xavo oqimlari;
Atmosferastratifikatsiyasi kuchli noturg’unligi sababli yuzagakeladigan, gorizontal o’lchami katta bo’lmagan xavo oqimlari;
Briznima?
Suvyuzasivaquruqlikyuzasixaroratlarisutkaliko’zgarishlarifarqlaribilanbog’liqbo’lgan, dengizlarvakattako’llarqirg’oqlaribo’yidagishamol;
Tog’qiyaligivavodiyustidagishubaladlikdagiatmosferaxavoxaroratigorizontalfarqita’siriostidayuzagakeluvchishamol;
Tog’danvodiygaqarabesuvchi, birdankuchayadiganquruqiliqshamol;
Pasttog’cho’qqilaridan yetarlichailiqdengiztomonesuvchibirdankuchayadigankuchlisovuqshamol;
Tog’-vodiyshamolinima?
tog’qiyaligivavodiyustidagishubaladlikdagiatmosferaxavoxaroratigorizontalfarqita’siriostidayuzagakeluvchishamol;
suvyuzasivaquruqlikyuzasixaroratlarisutkaliko’zgarishlarifarqlaribilanbog’liqbo’lgan, dengizlarvakattako’llarqirg’oqlaribo’yidagishamol;
tog’danvodiygaqarabesuvchi, birdankuchayadiganquruqiliqshamol;
pasttog’cho’qqilaridan yetarlichailiqdengiztomonesuvchibirdankuchayadigankuchlisovuqshamol;
Muzlikshamolinima?
tog’lardamuzlikbo’yichapastgaesuvchishamol;
tog’lardamuzlikbo’yichayuqorigaesuvchishamol;
kunduzgivaqtdamuzlikbo’yichayuqoriga, tungivaqtdamuzlikbo’yichapastgaesuvchishamol;
qorbilanqoplangantog’cho’qqisidanvodiytomonesuvchibirdankuchayadigankuchlishamol.
Fyonnima?
tog’danvodiygiqarabesuvchibirdankuchayadiganquruqiliqshamol;
suvyuzasivaquruqlikyuzasixaroratlarisutkaliko’zgarishlarifarqlaribilanbog’liqbo’lgan, dengizlarvakattako’llarqirg’oqlaribo’yidagishamol;
tog’qiyaligivavodiyustidagishubaladlikdagiatmosferaxavoxaroratigorizontalfarqita’siriostidayuzagakeluvchishamol;
pasttog’cho’qqilaridan yetarlichailiqdengiztomonesuvchibirdankuchayadigankuchlisovuqshamol.
Boranima?
pasttog’cho’qqilaridan yetarlichailiqdengiztomonesuvchibirdankuchayadigankuchlisovuqshamol;
suvyuzasivaquruqlikyuzasixaroratlarisutkaliko’zgarishlarifarqlaribilanbog’liqbo’lgan, dengizlarvakattako’llarqirg’oqlaribo’yidagishamol;
tog’qiyaligivavodiyustidagishubaladlikdagiatmosferaxavoxaroratigorizontalfarqita’siriostidayuzagakeluvchishamol;
tog’danvodiygiqarabesuvchibirdankuchayadiganquruqiliqshamol.
Darashamolinima?
Xavooqiminingdaradantekisslikkachiqishjoylaridayuzagakeluvchishamol;
pasttog’cho’qqilaridan yetarlichailiqdengiztomonesuvchibirdankuchayadigankuchlisovuqshamol;
tog’danvodiygiqarabesuvchibirdankuchayadiganquruqiliqshamol.
Tog’qiyaligivavodiyustidagishubaladlikdagiatmosferaxavoxaroratigorizontalfarqita’siriostidayuzagakeluvchishamol;
Dengizbrizinima?
kunduzgivaqtda Yeryuzasiyaqinidasovuqroqxavoningdengizdaniliqroqquruqlikustigaqo’chishi;
kunduzgivaqtda Yeryuzasiyaqinidailiqroqxavoningdengizdansovuqroqquruqlikustigaqo’chishi;
tungivaqtda Yeryuzasiyaqinidasovuqroqxavoningquruqlikdaniliqroqdengizustigako’chishi;
tungivaqtda Yeryuzasiyaqinidailiqroqxavoningquruqlikdansovuqroqdengizustigako’chishi.
Qirg’oqbrizinima?
tungivaqtda Yeryuzasiyaqinidasovuqroqxavoningquruqlikdaniliqroqdengizustigako’chishi;
tungivaqtda Yeryuzasiyaqinidailiqroqxavoningquruqlikdansovuqroqdengizustigako’chishi.
kunduzgivaqtda Yeryuzasiyaqinidasovuqroqxavoningdengizdaniliqroqquruqlikustigaqo’chishi;
kunduzgivaqtda Yeryuzasiyaqinidailiqroqxavoningdengizdansovuqroqquruqlikustigaqo’chishi.
Mikroiqlimnima?
tuzilishibirjinslibo’lmaganto’shalgansirtxususiyatlaribilanbog’liqbo’lgan, kichik (gorizontalbo’yicha 10 kmdankichik, vertikalbo’yicha 100-200mdankichik) masofalardasezilarlio’zgaradiganmaxalliyiqlimxususiyati;
tuzilishibirjinslibo’lmaganto’shalgansirtxususiyatlaribilanbog’liqbo’lgan, kichik (gorizontalbo’yicha 100 kmdankichik, vertikalbo’yicha 1000 mdankichik) masofalardasezilarlio’zgaradiganmaxalliyiqlimxususiyati;
tuzilishibirjinslibo’lmaganto’shalgansirtxususiyatlaribilanbog’liqbo’lgan, kichik (gorizontalbo’yicha 10 mdankichik, vertikalbo’yicha 5 mdankichik) masofalardasezilarlio’zgaradiganmaxalliyiqlimxususiyati;
tuzilishibirjinslibo’lmaganto’shalgansirtxususiyatlaribilanbog’liqbo’lgan, kichik (gorizontalbo’yicha 1-3 mdankichik, vertikalbo’yicha 0,5 mdankichik)masofalardasezilarlio’zgaradiganmaxalliyiqlimxususiyati;
Mezoiqlimnima?
tuzilishibirjinslibo’lmaganto’shalgansirtxususiyatlaribilanbog’liqbo’lgan, kichik (gorizontalbo’yicha 100 kmdankichik, vertikalbo’yicha 1000mdankichik) masofalardasezilarlio’zgaradiganmaxalliyiqlimxususiyati;
tuzilishibirjinslibo’lmaganto’shalgansirtxususiyatlaribilanbog’liqbo’lgan, kichik (gorizontalbo’yicha 10 kmdankichik, vertikalbo’yicha 100-200 mdankichik) masofalardasezilarlio’zgaradiganmaxalliyiqlimxususiyati;
tuzilishibirjinslibo’lmaganto’shalgansirtxususiyatlaribilanbog’liqbo’lgan, kichik (gorizontalbo’yicha 10 mdankichik, vertikalbo’yicha 5 mdankichik) masofalardasezilarlio’zgaradiganmaxalliyiqlimxususiyati;
tuzilishibirjinslibo’lmaganto’shalgansirtxususiyatlaribilanbog’liqbo’lgan, kichik (gorizontalbo’yicha 1-3 mdankichik, vertikalbo’yicha 0,5 mdankichik) masofalardasezilarlio’zgaradiganmaxalliyiqlimxususiyati;
Yon-bag’rningqandayekspozitsiyalaridatuproqningyuqorixaroratlarikuzatiladi?
janubiy-g’arbiy;
janubiy;
janubiy-sharqiy;
shimoliy.
Relefningqandayformalaridaeng ko’pqorto’planadi?
pasayganrelefformalarida;
tekisliklarda;
tepaliklaryonbag’rlarida;
tepaliklarcho’qilarida.
B.P.Alisovningiqlimlartasnifidaqandayasosiyiqlimzonalariajratiladi?
evatorial, ikkitropik, ikkimo’tadil, arktikvaantarktik;
evatorial, ikkimo’tadil, arktikvaantarktik;
ikkitropik, ikkimo’tadil, arktikvaantarktik;
evatorial, mo’tadil, arktik;
Radiatsiyaning sochilishi –deganda nimani tushunasiz ?
quyosh radiatsiyasining turli sindirish koeffitsientiga ega bo’lgan atmosfera gazlari molekulalari va aerozol zarralarida sochilishi.
atmosfera gazlari molelular
aerosol zarragachalari
kislorod
Radiatsiyaning yutilishi deb nimaga aytiladi?
moddalarga tushuvchi nurli energiyaning boshqa energiya turlariga, ayniqsa issiqlikka (odatda qisman) aylanishi
issiqlik yutilishining ko’payishiga
quyoshning nurining issiqlik aylanishiga aytiladi
issiqlik yutilishining kamayishi
Atmosferada kelayotgan quyosh radiatsiyasining necha% ga yaqini yer sirti nurlanishining katta qismi yutiladi?
15%
14%
13%
10%
Sath sirti –bu?
yerning og’irlik kuchi maydonida (xususan, atmosferada) teng ‘otentsialli sirt bo’lib, unda og’irlik kuchi bir xil qiymatga ega.
yerning suv hajmiga maydoniga ikki xil qiymatga ega
yerning atmosfera havosining turli gazlariga
to’gri javob yo’q
Sin’otik kartaga qanday belgilar tushuriladi?
geografik karta, unga vaqtning muayyan momentlarida meteorologik satntsiyalar tarmog’idan olingan kuzatishlar natijalari raqam va belgilar orqali tushiriladi.
ekologik karta,unga tabiat hodisalari natijalari raqam va belgilar orqali tushiriladi.
A va b javoblar to’gri
to’gri javob yo’q
Turg’unlik –bu.....
Atmosfera stratifikatsiyasining turg’unligi nazarda tutiladi
Atmasfera bosimining yuqoriligi
Atmasferani bosimining pastligi
Atmasferasining stratifikatsiyasining pastligi nazarda tutiladi
Yer shari bo’ylab qancha uzun to’lqin joylashgan
(3-6) uzun to’lqin joylashadi.
(3-5) ) uzun to’lqin joylashadi.
(3-7) uzun to’lqin joylashadi
Barcha javob to’gri
Yuqori harorat va havoning kichik nisbiy namligiga ega bu….
fryo’n
Isgaz
Haroratni yuqoriligi
Havo massasi –nima
Sibir antitsikloni qanday o’rtacha geografik joylashishga ega?
50-52° sh.k, 99-102° g’.u.
45-47° sh.k., 108-120° g’.u.
48-49° sh.k., 115-120° g’.u.
42-44° sh.k., 110-115° g’.u.
Gidrosfera nima?
Yer sharidagi suvlar mujmui. Yerning suv qobig’i.
Yerning tosh qobiq
Yer sharini o’rab turuvchi qobiq
To’ri javob berilgan
Flyuger nima?
SHamol yo’nalishini o’lchash asbobi
Buy o’lchash asbobi
Quyosh balandligini o’lchash asbobi
Ufk tomonlarini ko’rsatish asbobi
Litosfera chuqurligi qancha?
Yer yuzasidan taxminan 1200 km chuqurlikgacha bo’lgan qattiq qatlam
1459 km
1250 km
1350 km
Tsiklon bu
Markazida havo bosimi ‘ast berk izobara (izogi’sa)lardan iborat bo’lgan barik tizim.
Markazida bosim baland, berk izobara (izogi’sa)lardan iborat barik tizim.
Mmeteorologik asbob va uskunalarni joylashtirish uchun ochiq joyda tanlangan maydoncha
Havo massasiga ta’rif bering?
Tro’osferaning qit’a va okeanlarning kattagina qismini egallagan, o’z ichida umumiy xususiyatga ega bo’lgan, atmosfera umumiy tsirkulyatsiyasida ishtirok etadigan qismi.
Quyi tezligi shartli ravishda 30 mG‘s qabul qilingan yuqori tro’osfera va quyi stratosfera oralig’ida, o’qi tro’o’auza yaqinida joylashgan, 50-100 mG‘s va undan ortiq tezlikda esadigan tez havo oqimi.
Ixtisoslashgan meteorologik stantsiyalarda tegishli asboblar yordamida maxsus dastur asosida o’rtacha quyosh vaqtining ma’lum muddatlarida o’tkaziladigan kuzatishlar.
Ma’lum talablarga javob beradigan maydonchada joylashgan, meteorologik kuzatishlar olib boradigan muassasa
Quruq havo qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan
Faqat doimiy gazlardan tashkil to’gan suv bug’i, hamda kattiq va suyuq aralashmalar (chang va kondensatsiya mahsulotlari) mavjud bo’lmagan havo.
Quyi tezligi shartli ravishda 30 mG‘s qabul qilingan yuqori tro’osfera va quyi stratosfera oralig’ida, o’qi tro’o’auza yaqinida joylashgan, 50-100 mG‘s va undan ortiq tezlikda esadigan tez havo oqimi.
O’qi vertikalga yaqin, lekin ko’’incha bir tomonga qiyshaygan kuchli kichik ko’lamli uyurma.
Havo massasi tarnsformatsiyasi qanday?
Havo massasi ko’chishi natijasida kenglik va ayniqsa tushalgan sirt termik sharoitlari o’zgarishi bilan shu havo massasi xususiyatlarining sekin asta o’zgarib borishi.
90 75 km balandlik oralig’ida mezosferaning yuqori va ionosferaning quyi qismlarida kuzatiladigan
Molekulalari bir-birlariga molekulalararo tortishish kuchi bilan bog’lanmagan hajmsiz moddiy nuqtalardan iborat shartli gaz.
80-100 km balandliklarida ionosfera qatlamida
Uzun to’lqin bu-
O’rta kengliklarda umumiy g’arbiy oqimdagi bir necha ming kilometr tartibli uzunlikdagi atmosfera to’lqini bo’lib, o’rta tro’osferaning barik maydonidagi botiq va qavariq shakldagi g’alayonlari bilan bog’liq. Yer shari aylanasi bo’ylab odatda bir nechta (3-6) uzun to’lqin joylashadi.
80-100 km balandliklarida ionosfera qatlamida
Maydoni bo’yicha materik va okeanlarning katta qismlari o’lchamiga ega bo’lgan, deyarli bir xil xossali va atmosfera umumiy tsirkulyatsiyasining biror oqimi bo’ylab harakatlanuvchi tro’osfera havosi miqdori.
Atmosfearning chegaraviy qatlamida turbulentlik koeffitsienti balandlik bo’yicha o’zgarmas, harakat gorizontal va turg’un, izobaralar to’g’ri chiziqli va o’zaro ‘arallel hamda geostrofik shamol balandlik bo’yicha o’zgarmas deb qabul qilinganda
Radiatsiyaning sochilishi to’g’ri ko’rsatilgan qatorni yoping
Quyosh radiatsiyasining turli sindirish koeffitsientiga ega bo’lgan atmosfera gazlari molekulalari va aerozol zarralarida sochilishi. Tartibsiz issiqlik harakati oqibatida zichlik flyuktuatsiyalarini shakllantiruvchi va buning oqibatida atmosferaning o’tik birjinsli emasligiga olib keluvchi havo molekulalaridan sochilish atmosferada radiatsiya sochilishining katta qismini tashkil etadi. Bu molekulyar sochilish Reley qonuni bo’yicha sochilishga juda yaqin, ya’ni sochilayotgan radiatsiya to’lqin uzunligining to’rtinchi darajasiga teskari ‘ro’ortsional. Yirikroq aerozolg’ zarralaridan sochilish to’lqin uzunligining kichikroq darajalariga teskari ‘ro’ortsional (Mi qonuni), tuman, bulut va shivalama tomchilaridan sochilish esa to’lqin uzunligiga bog’liq bo’lmay diffuz aks ettirish tabiatiga ega.
Atmosferada quyosh radiatsiyasi, yer nurlanishi va atmosferaning boshqa qatlamlari nurlanishi yutiladi. Radiatsiyaning bunday yutilishi
Yerning ayrim hududlaridagina, xususan, qishda, quyosh ufqdan bir necha gradus ‘astda bo’lganda shimoliy Yevro’a va Alyaskada kuzatiladi. Irizatsiya hodisasi bo’yicha sadafrang bulutlar sferik zarralar, ya’ni o’ta sovugan tomchilardan iborat deb farazlar
Atmosferada kelayotgan quyosh radiatsiyasining 15% ga yaqini va yer sirti nurlanishining katta qismi yutiladi.
Tuman ‘ardasi (dimka) ga ta’rif bering
Ko’z bilan ajratib bo’lmaydigan muallaq holdagi mayda suv tomchilari va muz kristallarining yig’ilib qolishi oqibatida yer sirti yaqinida havoning kuchsiz xiralanishi.
Odatda atmosfera stratifikatsiyasining turg’unligi nazarda tutiladi. Qaralayotgan havo qatlami ichida vertikal ko’chishlarning so’nish qobiliyati.
Havo massasining harakatlanishida kenglik va ayniqsa to’shalgan sirt termik sharoitlarining o’zgarishi oqibatida havo massasi xossalarining asta-sekin o’zgarishi.
Yuqori harorat va havoning kichik nisbiy namligiga ega, vaqti-vaqti bilan tog’dan vodiyga esuvchi shamol
Antitsiklon nima?
Dengiz sathida yuqori atmosfera bosimiga ega bo’lgan berk kontsentrik izobarali soha. Antitsiklonda havo shimoliy yarimsharda soat strelkasiga bo’yicha, janubiy yarimsharda soat strelkasiga teskari yo’nalishda harakatlanadi.
Yer atmosferasidagi muayyan atmosfera bosimi taqsimotiga ega bo’lgan yirik masshtabli soha; barik maydon shakli; bosim taqsimoti shakli
Atmosfera elektr maydoni yer va atmosfera zaryadlariga bog’liq.
Gazlarning gravitatsion taqsimoti.
Geofizika bu-
Yerning fizik xossalari va jarayonlari, uning litosferasi, gidrosferasi va atmosferasini umumiy o’rganuvchi ilmiy fanlar majmuasi.
Yer yuzasining katta qismi ustida quyi tro’osferadagi ma’lum yo’nalishdagi yetarlicha turg’un havo oqimi bo’lib, yo’nalishini yilda ikki marta qarama-qarshi yoki unga yaqin yo’nalishda almashtiradi
Mussonning u yoki bu yarim yillikdagi, ayniqsa o’rta kengliklardagi asosiy yo’nalishi muntazam saqlanadi. Vaqtincha boshqa yo’nalishli shamollar bilan almashganda musson oqimlarining buzilishi kuzatiladi.
Quyunda havo bosimi .
Meteorologik maydoncha qaysi
Ochiq va joyning atrof-muhitiga xos bo’lgan yerdagi meteorologik stantsiyaning meteorologik asboblar qurilmalari o’rnatiladigan maydoncha.
Ichki energiyasi faqat harorat funktsiyasi bo’lgan, solishtirma issiqlik sig’imi esa haroratga bog’liq bo’lmagan gaz.
Moddaning issiqlik o’tkazish qobiliyati. Gaz va suyuqliklarda molekulyar harakat uzatilishi oqibatida issiqlikning tarqalishi yuz beradigan molekulyar va turbulent harakat davomida moddaning yirik (molyar) elementlari bilan issiqlikning ko’chishi yuz beradigan turbulent issiqlik o’tkazuvchanlik farqlanadi
Ideal gazda molekulalar o’rtasidagi o’rtacha masofaga nisbatan ularning o’lchamlarini e’tiborga olmasa bo’ladi shuning uchun molekulalararo kuchlarni o’ta kichik deb hisoblash va issiqlik energiyasi harakatiga nisbatan molekulararo o’zaro ta’sir energiyasini e’tiborga olmaslik mumkin
Issiqlik almashinuviga nimalar kiradi?
Atmosferaning bir qatlami yoki qismidan boshqalariga issiqlikning uzatilishi. Issiqlik almashinuvi radiatsiyaning ko’chishi, issiqlik o’tkazuvchanlik (asosan turbulent) va suvning fazaviy aylanishlari yo’li bilan sodir bo’ladi.
Atmosferaning bir qatlami yoki qismidan boshqalariga issiqlikning uzatilishi. Issiqlik almashinuvi radiatsiyaning ko’chishi, issiqlik o’tkazuvchanlik (asosan turbulent) va suvning fazaviy aylanishlari yo’li bilan sodir bo’lmaydi
Issiqlik almashinuvi radiatsiyaning ko’chishi, issiqlik o’tkazuvchanlik (asosan turbulent) va suvning
almashinuvi radiatsiyaning ko’chishi, issiqlik o’tkazuvchanlik (asosan turbulent) va suvning fazaviy aylanishlari yo’li bilan sodir bo’ladi.
Qutb yog’dularini ta’riflang?
Ionosferadagi o’tik hodisalar bo’lib, bir necha o’ndan (60) bir necha yuz (ba’zida 1000 dan ortiq) kilometr balandliklarda siyrak havoning yorishishi bilan ifodalanadi. Qutb yog’dularining jadalligi, joylashishi va rangi juda tez o’zgaradi. SHakli bo’yicha qutb yog’dulari turli-tuman bo’lib, quyidagi turlarga ajratiladi: 1) nursiz tuzilishli – osmon gumbazi bo’ylab ufqning bir nuqtasidan boshqa nuqatsiga cho’zilgan diffuz nurlanishi va yoylar; 2) nurli – nurlar, tasmalar va tojlar. Qutb yog’dularining rangi ko’’incha havorang-oq, yashil-sariq, kam xollarda qizil va binafsha rangda bo’ladi.
Yer yuzasining katta qismi ustida quyi tro’osferadagi ma’lum yo’nalishdagi yetarlicha turg’un havo oqimi bo’lib, yo’nalishini yilda ikki marta qarama-qarshi yoki unga yaqin yo’nalishda almashtiradi. Qishki mussonga doimo yo’nalishi bo’yicha qarama-qarshi yozgi musson qarshi turadi. Mussonning u yoki bu yarim yillikdagi, ayniqsa o’rta kengliklardagi asosiy yo’nalishi muntazam saqlanadi.
Vaqtincha boshqa yo’nalishli shamollar bilan almashganda musson oqimlarining buzilishi kuzatiladi.
Qutb yog’dularining rangi ko’’incha havorang-oq, yashil-sariq, kam xollarda qizil va binafsha rangda bo’ladi.
Mussonlar nima?
Yer yuzasining katta qismi ustida quyi tro’osferadagi ma’lum yo’nalishdagi yetarlicha turg’un havo oqimi bo’lib, yo’nalishini yilda ikki marta qarama-qarshi yoki unga yaqin yo’nalishda almashtiradi. Qishki mussonga doimo yo’nalishi bo’yicha qarama-qarshi yozgi musson qarshi turadi. Mussonning u yoki bu yarim yillikdagi, ayniqsa o’rta kengliklardagi asosiy yo’nalishi muntazam saqlanadi. Vaqtincha boshqa yo’nalishli shamollar bilan almashganda musson oqimlarining buzilishi kuzatiladi.
Havoning yuqori tro’osfera va quyi stratosferada tro’o’auzaga yaqin sathlarda, yuqori kengliklarda esa ‘astroq sathlarda katta tezlikli ensiz oqim ko’rinishidagi ko’chishi.
Atmosfera yog’inlari suvlarining muayyan hududdan daryolarga, so’ngra okean yoki berk ko’llarga oqib chiqishi.
Sirt oqimlari yonbag’ir va o’zan oqimlariga bo’linadi. Oqim – namlik aylanishining tashkil etuvchilaridan.
Uzun to’lqin qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?
O’rta kengliklarda umumiy g’arbiy oqimdagi bir necha ming kilometr tartibli uzunlikdagi atmosfera to’lqini bo’lib, o’rta tro’osferaning barik maydonidagi botiq va qavariq shakldagi g’alayonlari bilan bog’liq. Yer shari aylanasi bo’ylab odatda bir nechta (3-6) uzun to’lqin joylashadi.
Odatda atmosfera stratifikatsiyasining turg’unligi nazarda tutiladi. Qaralayotgan havo qatlami ichida vertikal ko’chishlarning so’nish qobiliyati.
Yuqori harorat va havoning kichik nisbiy namligiga ega, vaqti-vaqti bilan tog’dan vodiyga esuvchi, ko’’incha kuchli va tez o’zgaruvchi shamol.
Atmosfearning chegaraviy qatlamida turbulentlik koeffitsienti balandlik bo’yicha o’zgarmas, harakat gorizontal va turg’un, izobaralar to’g’ri chiziqli va o’zaro ‘arallel hamda geostrofik shamol balandlik bo’yicha o’zgarmas deb qabul qilinganda shamolning balandlik bo’yicha taqsimlanishining matematik ifodasi.
Kritik harorat qaysi?
Suv uchun 374°K ga teng kritik nuqtaga mos keluvchi harorat. Kritik nuqta deb ikki fazali yo’iq termodinamik sistemaning holatiga aytiladi. Bu holatda suyuq va gazsimon fazalar mumkin bo’lgan eng yuqori haroratda (bir xil zichlikda) muvozanat sharoitida bo’ladi. Yuqoriroq haroratlarda suyuq faza mavjud bo’lmaydi. Suv uchun kritik nuqta Yeq2,21·105 g’a, Tq374°K qiymatlar bilan xarakterlanadi.
Yuqoriroq haroratlarda suyuq faza mavjud bo’lmaydi. Suv uchun kritik nuqta Yeq2,21·105 g’a, Tq374°K qiymatlar bilan xarakterlanadi.
Bu yo’l bilan isigan atmosfera yer sirtiga uning radiatsion issiqlik yo’qotishini sezilarli darajada kom’ensatsiyalovchi uchrashma nurlanish tarqatadi.
Quruqlik ustida tromb yoki tornado (AQSHda) sinonimlari qo’llaniladi.
Meteorologik ko’rinuvchanlik uzoqligi
Ufqdagi cho’zinchoq qora ob’ektning kunduzi osmon fonidagi ko’rinuvchanligi.
Ochiq va joyning atrof-muhitiga xos bo’lgan yerdagi meteorologik stantsiyaning meteorologik asboblar qurilmalari o’rnatiladigan maydoncha.
Quruqlik ustida tromb yoki tornado (AQSHda) sinonimlari qo’llaniladi
Yer sirtidan tahminan 1200 km chuqurlikkacha cho’zilgan
Tez havo oqimi qancha?
Quyi tezligi shartli ravishda 30 mG‘s qabul qilingan yuqori tro’osfera va quyi stratosfera oralig’ida, o’qi tro’o’auza yaqinida joylashgan, 50-00 mG‘s va undan ortiq tezlikda esadigan tez havo oqimi.
O’rta va yuqori tro’osferadagi barik (bosim) maydoning botiq va o’rkachsimon ko’rinishlari bilan bog’liq bo’lgan, o’rta kengliklardagi umumiy g’arbiy oqimdagi uzunligi bir necha ming km ga yetadigan atmosfera to’lqinlari.
Quyi tezligi shartli ravishda 30 mG‘s qabul qilingan
Tez havo oqimi qancha?
Aylanish balandligi
Shamolning yo’nalishi qarama-qarshi yoki unga yaqin yo’nalishga almashadigan balandlik. Misol uchun bunday aylanish yirik masshtabdagi harorat taqsimoti ta’sirida umumiy gorizontal barik gradientning muayyan o’zgarishlarida yoki briz yoki tog’ shamolidan yuqorida joylashgan qarama-qarshi oqimga o’tishda kuzatiladi.
Dengiz sathida yuqori atmosfera bosimiga ega bo’lgan berk kontsentrik izobarali soha.
O’rtacha 30 VG‘m ni tashkil etib, balandlik bo’yicha eks’onentsial kamayib boradi; tahminan 0 km balandlikda
Tahminan dan 20 ming km gacha cho’zilgan yer atmosferasining tashqi qismi.
SHimoliy yarimsharda yozda passatlarda shamol tezliklarining o’rtacha qiymatlari tartibi qanday?
2 – 4 mG‘s
4 – 6 mG‘s
3 – 6 mG‘s
2 – 6 mG‘s
Shimoliy yarimsharda qishda passatlarda shamol tezliklarining o’rtacha qiymatlari tartibi qanday?
4 – 6 mG‘s
2 – 4 mG‘s
3 – 5 mG‘s
1 – 2 mG‘s
Qishda janubiy yarimsharda musson sirkulyatsiyasi qaysi kengliklar chegaralarida rivojlanadi?
8-35° j.k
10-30° j.k
5-15° j.k
15-30° j.k
Qishda janubiy yarimsharda musson sirkulyatsiyasi qaysi kengliklar chegaralarida rivojlanadi?
Qishda shimoliy yarimsharda musson sirkulyatsiyasi qaysi kengliklar chegaralarida rivojlanadi?
0-28° sh.k.
10-20° sh.k.
5-15° sh.k.
15-25° sh.k.
Janubiy yarimsharda passat shamollari qaysi yo’nalishga ega?
Janubiy-sharqiy
Janubiy
Janubiy-g’arbiy
SHimoliy-sharqiy
SHimoliy yarimsharda passat shamollari qaysi yo’nalishga ega?
SHimoliy-sharqiy
SHimoliy
Janubiy-sharqiy
Janubiy-g’arbiy
Shimoliy yarim sharda nechta subtropik termik depressiyalar yuzaga keladi?
2
1
3
4
Subtropik termik depressiyalar uchun qaysi asosiy meteorologik xususiyatlar xos?
Ochiq yoki kambulutli ob-havo va atmosfera frontlarining yo’qligi
Markazda atmosfera bosimining yuqoriligi
Bulutli ob-havo va yog’inlar
Tumanlar, momaqaldiroqlar
Iliq yarim yillikda materiklar subtropik zonalarida termik depressiyalar yuzaga kelishining asosiy omillari qaysilar?
Iliq yarim yillikda materiklar subtropik zonalarida termik depressiyalar yuzaga kelishining asosiy omillari qaysilar?
Iliq yarim yillikda materiklar subtropik zonalarida termik depressiyalar yuzaga kelishining asosiy omillari qaysilar?
Iliq yarim yillikda materiklar subtropik zonalarida termik depressiyalar yuzaga kelishining asosiy omillari qaysilar?
Iliq yarim yillikda materiklar subtropik zonalarida termik depressiyalar yuzaga kelishining asosiy omillari qaysilar?
Iliq yarim yillikda materiklar subtropik zonalarida termik depressiyalar yuzaga kelishining asosiy omillari qaysilar?
Ochiq ob-xavo sharoitida Yer yuzasining kuchli qizishi.
TSiklonik ktrib kelishlar takrorlanuvchanligining yuqorirligi.
Sovuq xavo kirib kelishi takrorlanuvchanligining yuqorirligi.
Tropik xavo kirib kelishi takrorlanuvchanligining yuqorirligi.
Subtropik termik depressiyalar uchun qaysi asosiy meteorologik xususiyatlar xos?
Ochiq yoki kambulutli ob-havo va atmosfera frontlarining yo’qligi
Markazda atmosfera bosimining yuqoriligi
Bulutli ob-havo va yog’inlar
Tumanlar, momaqaldiroqlar
Troposferadagi umumiy sirkulyatsiya tizimiga qanday atmosfera ob’ektlari kiradi?
Atmosfera harakat markazlari
Notropik antitsiklon va tsiklonlar
Atmosfera tsiklonlari
Tropik tsiklonlar
Erning planetar albedosi qanday o’rtacha qymatga ega?
36%.
42%.
51%.
29%.
Astronomik omillardan tashqari bevosita quyosh energiyani kelishi nimaga bog’liq?
atmosfera tiniqligi va bulutlarni turi va miqdoriga
Er sirti albedosi va atmosfera tiniqligiga
bulutlarni turi va miqdoriga va yer sirtining albedosiga
Er sirti albedosi va havoning namdorligiga
Quyidagi sirtlarni albedosi qanchaga teng: yangi quruq qor, paxta dalasi, saxro?
0.80 – 0.90, 0.15 - 0.20, 0.25
0.40 – 0.50, 0.10 - 0.15, 0.30
0.80 - 0.90, 0.20 - 0.25, 0.30
0.80 – 0.90, 0.15 - 0.20, 0,25
Tropik havo massalar uchun xiralik omilni tartibi qanday?
T q3-3.5
T < 1
T q 1-2
T q 2-3
Quyosh radiatsiyasining maksimumi qaysi to’lqin uzunligiga to’g’ri keladi?
0,47 mkm
0,40 mkm
0,55 mkm
0,62 mkm
Quyosh doimiysining sonli qiymati qanday?
81,37 kVtG‘m²
1,15 kVtG‘m²
1,90 kalG‘sm² min
2,05 kalG‘sm² min
Quyosh radiatsiyasining spektral tarkibi qanday?
0,1-4,0 mkm
0,4-4,0 mkm
0,2-8,0 mkm
0,1-10 mkm
Mo’tadil kengliklar materiklari sharqiy qirg’oqlari iqlimining xarakterli xususiyatlari qanday?
musson xarakteriga ega, qishi sovuq, kam qorli ochiq xavo, yozi bulutli, seryog’in, lanshafti-mo’tadil zona o’rmonlari;
butun yil davomida dengiz xavosi tasiri ostida shakllanadi, xarorat yillik amplitudasi kichik, katta bulutlilik, namlik yuqori, yog’inlar yil davomida teng taqsimlangan;
butun yil davomida dengiz xavosining ustivorligi, qishi iliq, yozi nisbatan salqin, katta bulutlilik, namlik yuqori, yog’inlar yil davomida teng taqsmlangan, lanshafti-keng yaproqli o’rmonlar, bazi joylari xvoyli;
butun yil davomida kontinental xavoning ustivorligi, qishi sovuq, yozi iliq, maksimum yog’inlar yozda kuzatiladi. Lanshafti-yaproqli o’rmonlar, janubiy rayonlari-dasht, chalacho’l, cho’l.
Mo’tadil kengliklar materiklari g’arbiy qirg’oqlari iqlimining xarakterli xususiyatlari qanday?
butun yil davomida dengiz xavosining ustivorligi, qishi iliq, yozi nisbatan salqin, katta bulutlilik, namlik yuqori, yog’inlar yil davomida teng taqsmlangan, lanshafti-keng yaproqli o’rmonlar, bazi joylari xvoyli;
butun yil davomida dengiz xavosi tasiri ostida shakllanadi, xarorat yillik amplitudasi kichik, katta bulutlilik, namlik yuqori, yog’inlar yil davomida teng taqsimlangan;
musson xarakteriga ega, qishi sovuq, kam qorli ochiq xavo, yozi bulutli, seryog’in, lanshafti-mo’tadil zona o’rmonlari;
butun yil davomida kontinental xavoning ustivorligi, qishi sovuq, yozi iliq, maksimum yog’inlar yozda kuzatiladi. Lanshafti-yaproqli o’rmonlar, janubiy rayonlari-dasht, chalacho’l, cho’l;
Mo’tadil kengliklar kontinental iqlimining xarakterli xususiyatlari qanday?
butun yil davomida kontinental xavoning ustivorligi, qishi sovuq, yozi iliq, maksimum yog’inlar yozda kuzatiladi. Lanshafti-yaproqli o’rmonlar, janubiy rayonlari-dasht, chalacho’l, cho’l;
yozgi vaqtda tropik kontinental xavo, qishki vaqtda mo’tadil kengliklar xavosi ustivor, yozi quruq, issiq, yog’inlar qishki-baxorgi davrda yog’adi, lanshafti-cho’l, chalacho’l, dasht;
qishki vaqtda tropik kontinental xavo, yozgi vaqtda mo’tadil kengliklar xavosi ustivor, yozi quruq, yog’inlar qishki-baxorgi davrda yog’adi, lanshafti-cho’l, chalacho’l, dasht;
butun yil davomida dengiz xavosining ustivorligi, xarorat yillik amplitudasi kichik, katta bulutlilik, namlik yuqori, yog’inlar yil davomida teng taqsimlangan.
Kontinental iqlim nima bilan xarakterlanadi?
bu iqlim xavo xarorati yillik amplitudasining nisbatan katta qiymatlari bilan xarakterlanadi;
bu iqlim xavo xarorati yillik amplitudasining nisbatan qatta qiymatlari bilan xarakterlanadi;
bu iqlim xavo xarorati yillik amplitudasining kichik qiymatlari bilan xarakterlanadi;
bu iqlim xavo xarorati yillik amplitudasining nisbatan kichik qiymatlari bilan xarakterlanadi;
Kontinental iqlim nima?
bu iqlim materiklar ichkari qismi va ularga yaqin joylashgan okeanlarning katta extimollik bilan kontinental xavo massalar kelib turuvchi qismlari ustida shakllanadi;
bu iqlim materiklar ichkari qismlari ustida shakllanadi;
bu iqlim okeanlar ustida va materiklarning okeanlarga yaqin, dengiz xavo masalari takrorlnuvchanligi katta bo’lgan qisimlari ustida shakllanadi;
bu iqlim okeanlar ustida va katta suv xavzalari ustida shakllanadi;
Dengiz iqlimi nima bilan xarakterlanadi?
bu iqlim xavo xarorati yillik amplitudasining kichik qiymatlari bilan xarakterlanadi;
bu iqlim xavo xarorati yillik amplitudasining nisbatan kichik qiymatlari bilan xarakterlanadi;
bu iqlim xavo xarorati yillik amplitudasining nisbatan katta qiymatlari bilan xarakterlanadi;
bu iqlim xavo xarorati yillik amplitudasining nisbatan qatta qiymatlari bilan xarakterlanadi;
Dengiz iqlimi nima?
bu iqlim okeanlar ustida va materiklarning okeanlarga yaqin, dengiz xavo masalari takrorlnuvchanligi katta bo’lgan qisimlari ustida shakllanadi;
bu iqlim okeanlar ustida va katta suv xavzalari ustida shakllanadi;
bu iqlim materiklar ichkari qismi va ularga yaqin joylashgan okeanlarning katta extimollik bilan kontinental xavo massalar kelib turuvchi qismlari ustida shakllanadi;
bu iqlim materiklar ichkari qismlari ustida shakllanadi;
O’rtaerdengizi iqlimining xarakterli xususiyatlari qanday?
yozgi vaqtda subtropik antitsiklonlar sharqiy chekasi xavosi, qishki vaqtda tsiklonik faoliyat ustivor, yozi quruq, qishi yomg’irli yumshoq;
qishki vaqtda tropik dengiz xavosi, yozda mo’tadil kengliklar xavosi ustivor, yozi quruq, lanshafti-cho’l, chalacho’l, dasht;
mo’tadil kengliklar nisbatan sovuq xavosining quyi kengliklarga ko’chishi, iqlimi past xarorat va kam yog’inlar bilan xarakterlanadi, lanshafti-cho’l;
yozda ekvatoril xavo va qishda mo’tadil kengliklar xavosi ustivor, xarakterli lanshaft-dasht.
Subtropik dengiz iqlimning xarakterli xususiyatlari qanday?
yozgi vaqtda subtropik antitsiklonlar, qishki vaqtda mo’tadil kengliklar dengiz xavosi ustivor, lanshafti- subtropik nam o’rmon;
) qishki vaqtda tropik dengiz xavosi, yozgi vaqtda mo’tadil kengliklar xavosi ustivor, yozi quruq, lanshafti-cho’l, chalacho’l, dasht;
mo’tadil kengliklar nisbatan sovuq xavosining quyi kengliklarga ko’chishi, iqlimi past xarorat va kam yog’inlar bilan xarakterlanadi, lanshafti-cho’l;
yozda ekvatoril xavo va qishda mo’tadil kengliklar xavosi ustivor, xarakterli lanshaft-dasht.
Subtropik kontinental iqlimning xarakterli xususiyatlari qanday?
yozgi vaqtda tropik kontinental xavo, qishki vaqtda mo’tadil kengliklar xavosi ustivor, yozi quruq, issiq, yog’inlar qishki-baxorgi davrda yog’adi, lanshafti-cho’l, chalacho’l, dasht;
qishki vaqtda tropik kontinental xavo, yozgi vaqtda mo’tadil kengliklar xavosi ustivor, yozi quruq, yog’inlar qishki-baxorgi davrda yog’adi, lanshafti-cho’l, chalacho’l, dasht;
mo’tadil kengliklar nisbatan sovuq xavosining quyi kengliklarga ko’chishi, iqlimi past xaroratlar va kam miqdorli yog’inlar bilan xarakterlanadi, landshafti – cho’l;
yozda ekvatoril xavo va qishda mo’tadil kengliklar xavosi ustivor, xarakterli lanshaft-dasht.
Subtropik antitsiklonlar g’arbiy chekkasi iqlimining xarakterli xususiyatlari qanday?
butun yil mobaynida passat oqimlarining ustivorligi nam tropik xavosini olib keladi, landshafti –relefga qarab tropik o’rmonlar, savanna;
ekvatorial iqlimga o’xshash, katta namlik va kichik xarorat amplitudasi bilan ajralib turadi;
mo’tadil kengliklar nisbatan sovuq xavosining quyi kengliklarga ko’chishi, iqlimi past xaroratlar va kam miqdorli yog’inlar bilan xarakterlanadi, landshafti – cho’l;
yozda ekvatorial xavoning va qishda subtropik dengiz xavosining ustivorligi, landshafti –tropik nam o’rmon xarakteriga ega.
Subtropik antitsiklonlar sharqiy chekasi iqlimining xarakterli xususiyati qanday?
mo’tadil kengliklar nisbatan sovuq xavosining quyi kengliklarga ko’chishi, iqlimi past xaroratlar va kam miqdorli yog’inlar bilan xarakterlanadi, landshafti–cho’l;
ekvatorial iqlimga o’xshash, katta namlik va kichik xarorat amplitudasi bilan ajralib turadi;
butun yil mobaynida passat oqimlarining ustivorligi tropik nam xavosini olib keladi;
yozda ekvatorial xavoning va qishda subtropik dengiz xavosining ustivorligi, landshafti –tropik nam o’rmon xarakteriga ega
Tropik dengiz iqlimining xarakterli xususiyatlari qanday?
ekvatorial iqlimga o’xshash, katta namlik va kichik xarorat amplitudasi bilan ajralib turadi;
mo’tadil kengliklar nisbatan sovuq xavosining quyi kengliklarga ko’chishi, iqlimi past xaroratlar va kam miqdorli yog’inlar bilan xarakterlanadi, landshafti – cho’l;
butun yil mobaynida passat oqimlarining ustivorligi tropik nam xavosini olib keladi;
yozda ekvatorial xavoning va qishda subtropik dengiz xavosining ustivorligi, landshafti –tropik nam o’rmon xarakteriga ega.
Tropik kontinental iqlimning xarakterli xususiyatlari qaysi?
butun yil mobaynida tropik kontinental xavo ustivorlik qiladi, landshafti - cho’l va quruq dasht xarakteriga ega;
yozda tropik kontinental xavo va qishda subtropik xavo ustivorlik qiladi, landshafti - cho’l va quruq dasht xarakteriga ega;
yozda ekvatorial xavo va qishda tropik kontinental xavo ustivorlik qiladi, landshafti - cho’l va quruq dasht xarakteriga ega;
ekvatorial iqlimga o’xshash, katta namlik va kichik xarorat amplitudasi bilan ajralib turadi.
Subtropik zonada qanday iqlim tiplari kuzatiladi?
subtropik kontinental iqlim, subtropik dengiz iqlim;
subtropik kontinental iqlim, subtropik dengiz iqlim, subtropik materiklari sharqiy qirg’oqlari iqlimi;
subtropik kontinental iqlim, subtropik dengiz iqlim, subtropik materiklari g’arbiy qirg’oqlari iqlimi, musson iqlimi;
subarktik dengiz iqlimi, Sibir iqlimi, materiklar sharqiy qirg’oqlari subarktik iqlimi.
Mo’tadil iqlimlar zonasida qanday iqlim tiplari kuzatiladi?
mo’tadil kengliklar kontinental iqlimi, mo’tadil kengliklar dengiz iqlimi, mo’tadil zonada materiklar g’arbiy soxalari iqlimi, mo’tadil zonada materiklar sharqiy soxillari iqlimi;
mo’tadil kengliklar kontinental iqlimi, mo’tadil kengliklar dengiz iqlimi, antitsiklonlar g’arbiy chekasi iqlimi, antitsiklonlar sharqiy chekasi iqlimi;
mo’tadil kengliklar kontinental iqlimi, mo’tadil kengliklar dengiz iqlimi;
mo’tadil kengliklar kontinental iqlimi, mo’tadil kengliklar dengiz iqlimi, o’rtaerdengizi, musson;
Subtropik zonada qaysi iqlim tipi zonalari kuzatiladi?
subtrpik kontinental, subtropik dengiz, o’rtaerdengiz, musson;
subtrpik kontinental, subtropik dengiz, subtropik antitsiklonlar g’arbiy chekasi iqlimi;
trpik kontinental, tropik dengiz, subtropik tsiklonlar sharqiy chekasi iqlimi, subtropik tsiklonlar g’arbiy chekasi iqlimi;
subtropik kontinental, dengiz subtropik.
Tropik zonada qaysi iqlim tipi kuzatiladi?
trpik kontinental, tropik dengiz, tropik antitsiklonlari sharqiy chekasi iqlimi, subtropik antitsiklonlar g’arbiy chekasi iqlimi;
trpik kontinental, tropik dengiz, subtropik tsiklonlari sharqiy chekasi iqlimi, subtropik tsiklonlar g’arbiy chekasi iqlimi;
trpik kontinental, tropik dengiz, kotinentlar sharqiy qirg’oqlari iqlimi, kontinentlar g’arbiy qirg’oqlari iqlimi;
trpik kontinental, tropik dengiziqlimi.
Ekvatorial mussonlar zonasida qaysi xavo massasi ustivorlik qiladi?
yozda evatorial xavo tipidagi nam musson, qishda kontinental tropik xavo tipidagi quruq musson ustivorlik qiladi;
qishda evatorial xavo tipidagi nam musson, yozda kontinental tropik xavo tipidagi quruq musson ustivorlik qiladi;
yozda evatorial xavo tipidagi nam musson, qishda mo’tadil kengliklar quruq kontinental xavosi ustivorlik qiladi;
qishda evatorial xavo tipidagi nam musson, yozda mo’tadil kengliklar quruq kontinental xavosi ustivorlik qiladi.
Ekvatorial mussonlar zonasida qaysi xavo massasi ustivorlik qiladi?
Ekvatorial zonada qaysi xavo massasi ustivorlik qiladi?
butun yil bo’yi ekvatorial xavo;
yozda evatorial, qishda tropik xavo ustivorlik qiladi;
yozda evatorial xavo, qishda tropik musson ustivorlik qiladi;
yozda nam musson, qishda quruq musson ustivorlik qiladi;
B.P.Alisovning iqlimlar tasnifida qanday oraliq iqlim zonalari ajratiladi?
ikki ekvatorial mussonlar zonasi, ikki subtropik, subarktik va subantarktik;
ikki subtropik, subarktik va subantarktik;
ikki tropik o’rmonlar zonasi, ikki subtropik, subarktik va subantarktik;
ikki tropik o’rmonlar zonasi, ikki subtropik, ikki qutbiy.
B.P.Alisovning iqlimlar tasnifida qanday asosiy iqlim zonalari ajratiladi?
evatorial, ikki tropik, ikki mo’tadil, arktik va antarktik;
evatorial, ikki mo’tadil, arktik va antarktik;
ikki tropik, ikki mo’tadil, arktik va antarktik;
evatorial, mo’tadil, arktik;
B.P.Alisovning iqlimlar genetik tasnifi nimaga asoslangan?
atmosfera umumiy tsirkulyatsiyasi sharoitlari bo’yicha Yer yuzasini iqlim zonalari va oblastlariga bo’lish;
xarorat rejimi va yog’inlarni xisobga olgan xolda Yer yuzasini iqlim zonalari va oblastlariga bo’lish;
tuproq sharoitlarini xisobga olgan xolda Yer yuzasini iqlim zonalari va oblastlariga bo’lish;
gidrologik sharitlarni xisobga olgan xolda Yer yuzasini iqlim zonalari va oblastlariga bo’lish.
Relefning qanday formalarida eng ko’p qor to’planadi?
pasaygan relef formalarida;
tekisliklarda;
tepaliklar yonbag’rlarida;
tepaliklar cho’qilarida.
Relefining qanday formalarida intensiv va uzoqroq qora sovuq kuzatiladi?
pastqam yer va chuqurlie tubida;
tekislikda;
tepaliklar yonbag’rlarida;
tepaliklar cho’qilarida.
Yon-bag’rning qanday ekspozitsiyalarida tuproqning yuqori xaroratlari kuzatiladi?
janubiy-g’arbiy;
janubiy;
janubiy-sharqiy;
shimoliy.
Mezoiqlim nima?
tuzilishi bir jinsli bo’lmagan to’shalgan sirt xususiyatlari bilan bog’liq bo’lgan, kichik (gorizontal bo’yicha 100 km dan kichik, vertikal bo’yicha 1000m dan kichik) masofalarda sezilarli o’zgaradigan maxalliy iqlim xususiyati;
tuzilishi bir jinsli bo’lmagan to’shalgan sirt xususiyatlari bilan bog’liq bo’lgan, kichik (gorizontal bo’yicha 10 km dan kichik, vertikal bo’yicha 100-200 m dan kichik) masofalarda sezilarli o’zgaradigan maxalliy iqlim xususiyati;
tuzilishi bir jinsli bo’lmagan to’shalgan sirt xususiyatlari bilan bog’liq bo’lgan, kichik (gorizontal bo’yicha 10 m dan kichik, vertikal bo’yicha 5 m dan kichik) masofalarda sezilarli o’zgaradigan maxalliy iqlim xususiyati;
tuzilishi bir jinsli bo’lmagan to’shalgan sirt xususiyatlari bilan bog’liq bo’lgan, kichik (gorizontal bo’yicha 1-3 m dan kichik, vertikal bo’yicha 0,5 m dan kichik) masofalarda sezilarli o’zgaradigan maxalliy iqlim xususiyati;
Mikroiqlim nima?
tuzilishi bir jinsli bo’lmagan to’shalgan sirt xususiyatlari bilan bog’liq bo’lgan, kichik (gorizontal bo’yicha 10 km dan kichik, vertikal bo’yicha 100-200m dan kichik) masofalarda sezilarli o’zgaradigan maxalliy iqlim xususiyati;
tuzilishi bir jinsli bo’lmagan to’shalgan sirt xususiyatlari bilan bog’liq bo’lgan, kichik (gorizontal bo’yicha 100 km dan kichik, vertikal bo’yicha 1000 m dan kichik) masofalarda sezilarli o’zgaradigan maxalliy iqlim xususiyati;
tuzilishi bir jinsli bo’lmagan to’shalgan sirt xususiyatlari bilan bog’liq bo’lgan, kichik (gorizontal bo’yicha 10 m dan kichik, vertikal bo’yicha 5 m dan kichik) masofalarda sezilarli o’zgaradigan maxalliy iqlim xususiyati;
tuzilishi bir jinsli bo’lmagan to’shalgan sirt xususiyatlari bilan bog’liq bo’lgan, kichik (gorizontal bo’yicha 1-3 m dan kichik, vertikal bo’yicha 0,5 m dan kichik)masofalarda sezilarli o’zgaradigan maxalliy iqlim xususiyati;
Qirg’oq brizi nima?
tungi vaqtda Yer yuzasi yaqinida sovuqroq xavoning quruqlikdan iliqroq dengiz ustiga ko’chishi;
tungi vaqtda Yer yuzasi yaqinida iliqroq xavoning quruqlikdan sovuqroq dengiz ustiga ko’chishi.
kunduzgi vaqtda Yer yuzasi yaqinida sovuqroq xavoning dengizdan iliqroq quruqlik ustiga qo’chishi;
kunduzgi vaqtda Yer yuzasi yaqinida iliqroq xavoning dengizdan sovuqroq quruqlik ustiga qo’chishi.
Dengiz brizi nima?
kunduzgi vaqtda Yer yuzasi yaqinida sovuqroq xavoning dengizdan iliqroq quruqlik ustiga qo’chishi;
kunduzgi vaqtda Yer yuzasi yaqinida iliqroq xavoning dengizdan sovuqroq quruqlik ustiga qo’chishi;
tungi vaqtda Yer yuzasi yaqinida sovuqroq xavoning quruqlikdan iliqroq dengiz ustiga ko’chishi;
tungi vaqtda Yer yuzasi yaqinida iliqroq xavoning quruqlikdan sovuqroq dengiz ustiga ko’chishi.
Dara shamoli nima?
Xavo oqimining daradan tekisslikka chiqish joylarida yuzaga keluvchi shamol;
past tog’ cho’qqilaridan yetarlicha iliq dengiz tomon esuvchi birdan kuchayadigan kuchli sovuq shamol;
tog’dan vodiygi qarab esuvchi birdan kuchayadigan quruq iliq shamol.
tog’ qiyaligi va vodiy ustidagi shu baladlikdagi atmosfera xavo xarorati gorizontal farqi ta’siri ostida yuzaga keluvchi shamol;
Bora nima?
past tog’ cho’qqilaridan yetarlicha iliq dengiz tomon esuvchi birdan kuchayadigan kuchli sovuq shamol;
suv yuzasi va quruqlik yuzasi xaroratlari sutkalik o’zgarishlari farqlari bilan bog’liq bo’lgan, dengizlar va katta ko’llar qirg’oqlari bo’yidagi shamol;
tog’ qiyaligi va vodiy ustidagi shu baladlikdagi atmosfera xavo xarorati gorizontal farqi ta’siri ostida yuzaga keluvchi shamol;
tog’dan vodiygi qarab esuvchi birdan kuchayadigan quruq iliq shamol.
Fyon nima?
tog’dan vodiygi qarab esuvchi birdan kuchayadigan quruq iliq shamol;
suv yuzasi va quruqlik yuzasi xaroratlari sutkalik o’zgarishlari farqlari bilan bog’liq bo’lgan, dengizlar va katta ko’llar qirg’oqlari bo’yidagi shamol;
tog’ qiyaligi va vodiy ustidagi shu baladlikdagi atmosfera xavo xarorati gorizontal farqi ta’siri ostida yuzaga keluvchi shamol;
past tog’ cho’qqilaridan yetarlicha iliq dengiz tomon esuvchi birdan kuchayadigan kuchli sovuq shamol.
Muzlik shamoli nima?
tog’larda muzlik bo’yicha pastga esuvchi shamol;
tog’larda muzlik bo’yicha yuqoriga esuvchi shamol;
kunduzgi vaqtda muzlik bo’yicha yuqoriga, tungi vaqtda muzlik bo’yicha pastga esuvchi shamol;
qor bilan qoplangan tog’ cho’qqisidan vodiy tomon esuvchi birdan kuchayadigan kuchli shamol.
Tog’-vodiy shamoli nima?
tog’ qiyaligi va vodiy ustidagi shu baladlikdagi atmosfera xavo xarorati gorizontal farqi ta’siri ostida yuzaga keluvchi shamol;
suv yuzasi va quruqlik yuzasi xaroratlari sutkalik o’zgarishlari farqlari bilan bog’liq bo’lgan, dengizlar va katta ko’llar qirg’oqlari bo’yidagi shamol;
tog’dan vodiyga qarab esuvchi, birdan kuchayadigan quruq iliq shamol;
past tog’ cho’qqilaridan yetarlicha iliq dengiz tomon esuvchi birdan kuchayadigan kuchli sovuq shamol;
Briz nima?
suv yuzasi va quruqlik yuzasi xaroratlari sutkalik o’zgarishlari farqlari bilan bog’liq bo’lgan, dengizlar va katta ko’llar qirg’oqlari bo’yidagi shamol;
tog’ qiyaligi va vodiy ustidagi shu baladlikdagi atmosfera xavo xarorati gorizontal farqi ta’siri ostida yuzaga keluvchi shamol;
tog’dan vodiyga qarab esuvchi, birdan kuchayadigan quruq iliq shamol;
past tog’ cho’qqilaridan yetarlicha iliq dengiz tomon esuvchi birdan kuchayadigan kuchli sovuq shamol;
Maxalliy tsirkulyatsiya nima?
to’shalgan sirt xususiyatlari natijasida yuzaga keladigan, gorizontal o’lchami katta bo’lgan xavo oqimlari;
to’shalgan sirtlar xarorat rejimi xususiyatlari natijasida yuzaga keladigan, gorizontal o’lchami katta bo’lmagan xavo oqimlari;
joy relefi xususiyatlari natijasida yuzaga keladigan, gorizontal o’lchami katta bo’lganmagan xavo oqimlari;
atmosfera stratifikatsiyasi kuchli noturg’unligi sababli yuzaga keladigan, gorizontal o’lchami katta bo’lmagan xavo oqimlari;
Mo’tadil kengliklarda tsirkulyatsiyaning qaysi tipida kengliklararo issiqlik almashinishi kuchsizlangan?
zonal tipda;
meridional tipda;
tsiklonik faoliyatda;
antitsiklonal xolatda.
Mo’tadil kengliklardagi tsirkulyatsiya meridional tipi nima?
bu tsirkulyatsiyada o’rta va yuqori troposferada o’rta va yuqori trposferada blakirovkalovchi iliq antitsiklonlar paydo bo’lishi bilan shartlangan, barik maydonning chuqur meridional o’zgarishi yuzaga keladi;
bu tsirkulyatsiyada yarmsharning salmoqli qismi ustida xavoning yaxshi ifodalangan g’arbiy siljishi kuzatiladi;
bu tsirkulyatsiyada yarmsharning salmoqli qismi ustida xavoning yaxshi ifodalangan sharqiy siljishi kuzatiladi;
bu tsirkulyatsiyada yarmsharning salmoqli qismi ustida xavoning yaxshi ifodalangan kengliklararo siljishi kuzatiladi;
Mo’tadil kengliklardagi tsirkulyatsiya zonal tipi nima?
bu tsirkulyatsiyada yarmsharning salmoqli qismi ustida xavoning yaxshi ifodalangan g’arbiy siljishi kuzatiladi;
bu tsirkulyatsiyada yarmsharning salmoqli qismi ustida xavoning yaxshi ifodalangan sharqiy siljishi kuzatiladi;
bu tsirkulyatsiyada yarmsharning salmoqli qismi ustida xavoning yaxshi ifodalangan kengliklararo siljishi kuzatiladi;
bu tsirkulyatsiyada o’rta va yuqori troposferada o’rta va yuqori trposferada blakirovkalovchi iliq antitsiklonlar paydo bo’lishi bilan shartlangan, barik maydonning chuqur meridional o’zgarishi yuzaga keladi.
Subtropik musson nima xisobiga shakllanadi?
u qishda aleut depressiyasi janubiy-g’arbiy botiqligi va Sibir antitsikloni, yozda Osiyo depressiyasi va tinch okeani antitsikloni cho’zilib chiqqan qisimlarining o’zaro ta’sirida shakllanadi;
u qishda ekvatorial botiqlik va Sibir antitsikloni, yozda Osiyo depressiyasi va jangbiy-xindiston antitsiklonlari o’zaro ta’sirida shakllanadi;
u qishda islandiya depressiyasi va Sibir antitsikloni, yozda Osiyo depressiyasi va azor antitsiklonlari o’zaro ta’sirida shakllanadi;
u qishda ekvatorial botiqlik va kanada antitsikloni, yozda Osiyo depressiyasi va azor antitsiklonlari o’zaro ta’sirida shakllanadi;
Tropik musson nima xisobiga shakllanadi?
u qishda ekvatorial botiqlik va Sibir antitsikloni, yozda Osiyo depressiyasi va jangbiy-xindiston antitsiklonlari o’zaro ta’sirida shakllanadi;
u qishda aleut depressiyasi janubiy-g’arbiy botiqligi va Sibir antitsikloni, yozda Osiyo depressiyasi va tinch okeani antitsikloni cho’zilib chiqqan qisimlarining o’zaro ta’sirida shakllanadi;
u qishda islandiya depressiyasi va Sibir antitsikloni, yozda Osiyo depressiyasi va azor antitsiklonlari o’zaro ta’sirida shakllanadi;
u qishda ekvatorial botiqlik va kanada antitsikloni, yozda Osiyo depressiyasi va azor antitsiklonlari o’zaro ta’sirida shakllanadi;
Musson nima xisobiga yuzaga keladi?
atmosferaning ta’sir markazlari o’zaro ta’sirlashishi xisobiga;
tsiklonlar va antitsiklonlar o’zaro ta’sirlashishi xisobiga;
quruqlik va okean xarorat rejimlari farqi xisobiga;
ekvator va qutb xaroratlari orasidagi farq xisobiga.
Musson nima?
yozda ustivor ma’lum yo’nalish va qishda teskari yoki teskariga yaqin yo’nalishli turun shamol rejimi;
subtropik antitsiklonlrning ekvatorga qaragan qisimlarida yuzaga keluvchi sharqiy yo’nalishdagi turg’un shamollar;
subtropik antitsiklonlrning ekvatorga qaragan qisimlarida yuzaga keluvchi g’arbiy yo’nalishdagi turg’un shamollar;
dengz va qurqlik chegarasida yuzaga keuvchi turg’un shamollar.
Janubiy yarimshar shimoliy chekasida Yer yuzasi yaqinida qanday yo’nalishdagi shamollar kuzatiladi?
janubiy-sharqiy;
shimoliy-sharqiy;
sharqiy;
shimoliy-g’arbiy.
Shimoliy yarimshar janubiy chekasida Yer yuzasi yaqinida qanday yo’nalishdagi shamollar kuzatiladi?
shimoliy-sharqiy;
janubiy-sharqiy;
sharqiy;
shimoliy-g’arbiy.
Passat nima?
subtropik antitsiklonlarning ekvatorga qaragan qisimlarida yuzaga keluvchi sharqiy yo’nalishdagi turg’u shamollar;
subtropik antitsiklonlarning ekvatorga qaragan qisimlarida yuzaga keluvchi g’arbiy yo’nalishdagi turg’u shamollar;
statsionar antitsiklonlar shakllanishida yuzaga keluvchi turg’un shamollar;
subtropik antitsiklonlarning janubiy qisimida yuzaga keluvchi g’arbiy yo’nalishdagi turg’u shamollar.
Qaysi kuchlar ta’sirida xavo oqimlari shimoliy yarim sharda o’nga, janubiy yarim sharda chapga buriladi?
Kariolis kuchi ta’sirida;
markazdan qochma kuch ta’siroda;
markazga intilma kuch ta’sirida;
og’irlik kuchi ta’sirida.
Atmosferaning ta’sir markazlari nima?
iqlim kartalarida ko’rilayotgan xududda bir xil ishorali barik tizimlarning statistik ustivorligi xisoblangan yuqori bosimli soxalari;
iqlim kartalarida ko’rilayotgan xududda yuqori bosimli soxaning statistik ustivorligi xisoblangan yuqori bosimli soxalari;
iqlim xaritalarida ko’rilayotgan xududda past bosimli soxaning statistik ustivorligi xisoblangan past bosimli soxalari;
pastva yuqori bosimli soxalarning markaziy qisimlari.
Atmosfera umumiy tsirkulyatsiyasi nima?
Materiklar va okeanlar katta qisimlari bilan tenglashadigan planetar masshtabdagi yirik masshtabli xavo oqimlari tizimi;
tsiklonlar va antitsiklonlar tizimi;
xavo massalari g’arbiy ko’chishini belgilovchi, planetar masshtabdagi yirik masshtabli xavo oqimlari tizimi;
atmosferaning ta’sir markazlari tizimi.
O’zbekistonda yillik yog’inlar miqdori eng kam ko’p yillik o’rtacha miqdori qaysi?
69 mm;
46 mm;
177 mm;
100 mm.