Радиотехник тизимлар назарияси асослари

---- = 
nd
------
N0 
^„9,
(
1
.
2
.
1
)
13
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

bunda: 
dN - Q burchak y o ‘nalishidagi do. fazoviy burchak ichida 
sochilgan a - z a r r a la r soni:
N0-  zarralarning dastlabki soni; 
n -  rauhitning hajm birligidagi yadrolar soni; 
d -m u h it qalinligi.
Berilgan radioaktiv preparat uchun a-zarralarning tezligi 
3  ma’lum. 
Rezerford tajribasi (1.2.1) formula yordamida sochilgan a-zarrachalarni 
hisoblab, sochuvchi yadro zaryadini topish mumkin.
3. 
Elektrzaryadning miqdori barchayadrojarayonlarda saqlanadi. Bunga 
elektr zaryadning saqlanish qonuni deb ataladi. Shunga ko ‘ra, yadro 
reaksiyalar va yemirilishlarida zaryad balansiga ko‘ra aniqlash mumkin.
Y adro massasi. Massa moddiy obyektning eng muhim xususiyatlardan 
biri bo‘lib, jismning inersiya, gravitatsiya va energiya oicham lari b o iib
xizmat qiladi. Yadro massasi atom massasi birligida oichanadi. M aium ki, 
atom neytral holatda b o ia d i. B ir m assa atom birligi tariqasida 12C 
massasining 1\12 qismi olingan.
1 
m.a.b. = 1 ,2„
1 '2
12
C = 
- — -
12
N .
1
6 ,0 2 5 -1 0 ’’
= 1,66-10 
~24g
Eynshteyn qarashiga ko‘ra, massa bilan energiya orasidagi bogianish 
qonuniga asosan har qanday M massali obyektga shu massaga mos 
E = mc1 
energiya va aksincha, 
E energiyaga M = E/s2 tenglik bilan ifodalanuvchi 
massa to‘g‘ri keladi.
1 m.a.b.ga mos keluvchi energiya
PHl"
E = mc2 =
 1,66 10 “24g -9 • 1020 —