Olmalar olma turkumiga mansub daraxtlar bo’lib, O’zbekistonda ularning 5 ta turi bor. Shulardan 2 tasi yovvoyi, 3 tasi esa madaniy turlardir.
OLMA.
Olma mevasi tarkibida 15% gacha qand ( glyukoza, fruktoza, saxaroza), organik kislotalar (olma, limon kislotasi), pektin, mikroelementlardan temir, kaliy, matganets, mis, kobalt, vitaminlardan C, B1, B2, PP, provitamin A kabi moddalar bor.
Nok guli va mevalari bilan olmaga o’xshaydi. Lekin mevasining etida tosh hujayralari borligi bilan olmadan farq qiladi. O’zbekistonda nok turkumiga oid 7 ta tur bor.
''NOK'' MEVASI HAQIDA
Nokning shifobaxshlik xususiyatlari ko'p. Pishganini eyilsa miyani namlik bilan ta'minlaydi, tumov va shamollashlarni bartaraf qiladi, miyaga turli zararli bug'larning ko'tarilishiga yo'l qo'ymaydi
Mevasi tarkibida shakar, efir moyi, tanid, oqsil moddasi, flavonlar, kaliy va fosfor tuzlari, olma ,chumoli, limon kislotalari va S vitamini ko`p bo`ladi. Oydali jihatlari juda ko`p.
Qulupnay tarkibida yetarli darajada minerallar bo'lgani uchun u organizmni tozalaydi, shuningdek tarkibidagi antioksidantlar tufayli organizmning qarish jarayoni sekinlashtiradi. Xalq tabobatida qulupnay kamqonlik, gipertoniya, ateroskleroz, bachadondagi qon ketishlarda qo'llaniladi. Avitaminozlarda qulupnayga yetadigani yo'q.
Shaftoli mevasi qayt qilishni to‘xtatuvchi, taom hazmini yaxshilovchi, tanani zararli moddalardan tozalovchi omil vazifasini bajaradi.
O’rik- Armeniaca aksariyat qismi daraxt o’simlik. Uning 8 turi fanda ma’lum. O’rik xalqimizning xushxo’r mevasidan biri. Mevasi etli, shirin, ayrim navlarining quritilgan mevasi etida 50-70%ga qadar shakar,turli tuman vitaminlar bor
Urug’ining tarkibida 25% ga qadar oqsil, 50% ga qadar yog’ saqlanadi.
Olxo’rilar – Prunus turkumiga O’zbekistonda olxo’ri, tog’ olchasi, qizil sulton kabilar kiradi. Bular orasida olxo’ri muhim meva o’simligi hisoblanadi. Uni ajdodlarimiz (bundan 4000 yil ilgari) olxo’rilarning bir nechtasini chatishtirish yo’li bilan hozirgi holatiga keltirishga muvaffaq bo’lganlar.
Hozirgi kunda uning 200 dan ortiq navi ma’lum. Bu turkumning barcha turlari aholi tomonidan sevib iste’mol qilinadi
Do'stlaringiz bilan baham: |