Raqamli transformatsiya davrida tizimlarni xavfsiz va samarali qilish, xavfsizlik sohasidagi yangiliklarga ham o'zining qo'llanish texnologiyalari bilan mos keluvchi holatga o'zgartirishni talab qiladi
Download 55.26 Kb.
|
Raqamli transformatsiya maqola asosiy
|
Annotatsiya. Raqamli transformatsiya davrida tizimlarni xavfsiz va samarali qilish, xavfsizlik sohasidagi yangiliklarga ham o'zining qo'llanish texnologiyalari bilan mos keluvchi holatga o'zgartirishni talab qiladi. Muayyan xavfsizlik hodisalari yuzaga kelgach, ularga samarali va tezroq javob bera olish imkonini ta'minlaydigan tizim va usullar bo'lishi juda muhimdir. Ushbu maqolada, raqamli transformatsiya davrida kiberxavfsizlikni ta'minlash uchun muhim qadamlar va yondashuvlar jamiyatdan talab qilinayotgan muhim masalalar bilan o'rgangan holda taqdim etiladi. Shuningdek, maqola raqamli transformatsiyadagi xavfsizlikni tiklashning, xavfsizlik usullari va taktikalari yordamida tizimlarni himoya qilish va o'zgarishlarni amalga oshirishning ahamiyatini ham ko'rsatadi. Hozirgi raqamli texnologiyalar davrida har qanday biznes kiberjinoyat xavfi ostida. Kiberxavfsizlikka bo’layotgan tahdidlar kundan-kunga ortib borayotgan bugungi davrda raqamli iqtisodiyotda maʼlumotlar, infratuzilma, mijozlar, biznes hamkorlar, mijozlar va uchinchi tomonlarni buzilishdan himoya qilish oldimizda turgan eng katta muammolardan biridir. Aksariyat kompaniyalar raqamli texnologiyalarni qo'llayotgani va uning ahamiyati va kelajakdagi rolini tan olishlari ajablanarli holat emas. O'sish, biznesning uzoq davom etishi va raqobatbardosh ustunlikka intilayotgan har qanday biznes daromad va sotish samaradorligini oshirish uchun bir nechta biznes sohalarida raqamli texnologiyalardan foydalanmoqda. Raqamli texnologiyalardan foydalanishda raqamli transformatsiya muhim ahamiyat kasb etadi [Labo DT coun111111111]. Raqamli transformatsiya - bu yangi yoki turli biznes jarayonlarni, modellarni va mijozlar tajribasi va xodimlarni o'zaro aloqa qilish usullarini yaratish uchun yangi texnologiyalardan foydalanish jarayoni. U sun'iy intellekt, ta'minot zanjiri, mashinani o'rganish, qo'lda ishlash jarayonlarini avtomatlashtirishdan tortib, mijozlar tajribasini yaxshilashgacha, yangi mahsulot va xizmatlarni ishlab chiqishgacha bo'lgan hamma narsani o'z ichiga oladi. Boshqacha qilib aytganda, muvaffaqiyatli raqamli transformatsiya biznes strategiyangizni yanada samarali, tezkor va innovatsion qilish uchun texnologiyadan foydalanishdir. Strategik yondashuv - bu muvaffaqiyat kalitidir. Raqamli transformatsiyada yaxshi foyda olish uchun har qanday sarmoyaning xavf-xatarlarini boshqarish, xavfsizlik va yaxshi loyiha boshqaruvini amalga oshirish kerak. Samarali raqamli transformatsiyani amalga oshirishda nafaqat tizimlarni o'zgartirish, korxonalar o'z madaniyatini va ish uslublarini o'zgartirishi kerak. Ular tushunishlari kerakki, bu yangi jarayonlar turli xil ishlash usullari, yangi o'qitish talablari va eng muhimi, yangi xavflarni keltirib chiqaradi. Va bu biz uchun katta muammodir. Bu shuni anglatadiki, buzilish xavfidan himoya qilish uchun ko'proq xavfsizlik vositalari va malakali resurslarga bo'lgan ehtiyoj (ko'proq firmalar raqamlashtirilgan bo'lganda) ortib boradi. Shu sababli mustahkam kiberxavfsizlik strategiyalari firmalarni yanada chidamli qiladi [the future1111111111111]. O‘z maqsadlariga erishish uchun korxonalar tashkiliy tuzilmalar va jarayonlardan tortib mijozlarni jalb qilish va mahsulotni ishlab chiqishgacha bo'lgan biznesning barcha jabhalarini qamrab oluvchi keng qamrovli raqamli transformatsiya strategiyasidan o'tishi kerak. Ushbu raqamli transformatsiya strategiyasining eng muhim, lekin ko'pincha e'tibordan chetda qoladigan jihatlaridan biri bu kiberxavfsizlikdir. Ushbu maqolada raqamli transformatsiya tashabbuslarida kiberxavfsizlikning ahamiyati, qo’llash usullari muhokama qilinadi. U sizning xavfsizlik xavflaringizni tushunish, kiberxavfsizlik strategiyasini ishlab chiqish va xavfsizlik yechimlarini amalga oshirish kabi turli mavzularni qamrab oladi. Kiberxavfsizlikning ahamiyatini tushunib, xatarlarni yumshatish bo'yicha choralar ko'rish orqali korxonalar raqamli transformatsiya tashabbuslarini potentsial hujumlardan himoya qilishi mumkin. Kiberxavfsizlik raqamli transformatsiya loyihalarining muhim jihati hisoblanadi, chunki u tashkilotlarning raqamli aktivlari, intellektual mulki va mijozlar ma’lumotlarini himoya qiladi. Raqamli texnologiyalarning jadal rivojlanishi xavfsizlik nuqtai nazarini sezilarli darajada o'zgartirdi va kiber tahdidlar xavfini oshirdi. Kibertahdidlar va hujumlarning tabiati o'zgardi va endi kiberhujumlar tez-tez uchraydi, murakkab va maqsadga yo'naltirilgan. Raqamli transformatsiya loyihalari yangi texnologiyalarni qabul qilish va raqamli tizimlarning integratsiyasini o'z ichiga olganligi sababli, kiberxavfsizlik tashkilotlar uchun kengash darajasidagi masalaga aylandi [Cyber risk1111111111]. Raqamli transformatsiya jarayoni davomida yo'l-yo'riq va yordam ko'rsatish orqali mentorlik tashkilotlarga raqamli transformatsiyaga xavfsiz yondashishga va ularning raqamli aktivlari va ma'lumotlarini himoya qilishga yordam beradi. Turli platformalarda yoki muassasalarda va mustaqil tashkilotlarda o'z ichiga olgan murabbiylik faoliyati kiberxavfsizlik haqida xabardorlikni oshirish uchun juda muhimdir va ko'plab tahdidlardan himoyalanish uchun juda muhim bo'lgan tashkilotning barqarorlik madaniyatini rivojlantirishga yordam berishi mumkin. Mentorlik raqamli transformatsiya loyihalarida kiberxavfsizlik jarayoniga quyidagi yo'llar bilan hissa qo'shadi [the impor]: Xabardorlikni oshirish: Mentorlik raqamli transformatsiya loyihalarida kiberxavfsizlikning ahamiyati haqida ko’nikmalarni oshiradi va manfaatdor tomonlarni raqamli aktivlarni himoya qilish bo'yicha bilimlarni oshiradi. Yo'l-yo'riq ko'rsatish: Mentorlar kiberxavfsizlik bo'yicha ilg'or tajribalar bo'yicha ko'rsatmalar beradi va tashkilotlarga tahdidlarga javob berish o'rniga xavfsizlikka proaktiv yondashishga yordam beradi. Tajriba almashish: Mentorlar shunga o'xshash loyihalarda kiberxavfsizlik choralarini qo'llash tajribasi bilan o'rtoqlashishlari va umumiy tuzoqlar va samarali strategiyalar haqida tushuncha berishlari mumkin. Xatarlarni aniqlash va oldini olish: Mentorlar tashkilotlarga kiberxavfsizlik risklarini aniqlash va oldini olishga yordam berishi va ularga mos keladigan xavfsizlik choralarini qo'llashda yordam berishi mumkin. Boshqacha aytganda, murabbiylik raqamli transformatsiyaning muvaffaqiyati va xavfsizligini ta'minlashda muhim qadamdir. Tajriba almashish, yo‘l-yo‘riq ko‘rsatish va ogohlikni oshirish orqali mentorlik tashkilotlarni raqamli aktivlari va ma’lumotlarini himoya qilish, tashkiliy barqarorlik madaniyatini shakllantirish va kiberxavfsizlik kelajagini ishonch bilan qabul qilish uchun zarur bo‘lgan bilim va ko’nikmalarga ega bo’lishdir. Korxonalar raqamli transformatsiyadan o‘tishining bir qancha sabablari bor. Ehtimol, ular xarajatlarni qisqartirishni yoki samaradorlikni oshirishni xohlashadi. Ehtimol, ular o'z mijozlariga yaxshiroq xizmat qilishni yoki yangi daromad oqimlarini yaratishni xohlashadi. Sababi nima bo'lishidan qat'iy nazar, raqamli transformatsiya sohalari har qanday tashkilot uchun muhim vazifa bo'lishi mumkin - bu ehtiyotkorlik bilan rejalashtirish va amalga oshirishni talab qiladi. Raqamli transformatsiya strategiyaning bir qismi sifatida kiberxavfsizlik risklarini qanday boshqarish haqida o'ylashga undaydi. Ko'proq biznes jarayonlarni va ma'lumotlarni onlayn rejimga o'tishi bilan hal qilinishi kerak bo'lgan yangi xavflar yuzaga keladi. Raqamli transformatsiyadan oldin qabul qilinishi kerak bo'lgan ba'zi kiberxavfsizlik choralari (1-rasm): 1-rasm. Raqamli transformatsiya uchun kiberxavfsizlik choralari Xavflarni baholash. Raqamli transformatsiyani boshlashdan oldin, potentsial xavfsizlik xavflarini aniqlash uchun xavfni baholashni o'tkazish muhimdir. Bu sizga ushbu xavflarni kamaytirish uchun qanday kiberxavfsizlik choralarini qo'llash kerakligini aniqlashga yordam beradi. Xavfsizlik siyosati va tartiblarini amalga oshirish. Potentsial xavfsizlik xavflarini aniqlaganingizdan so'ng, ushbu xavflarni kamaytirish uchun siyosat va tartiblarni amalga oshirishingiz kerak. Ushbu siyosat va protseduralar sizning ma'lumotlaringiz va tizimlaringizni hujumdan himoya qilish uchun ishlab chiqilgan bo'lishi kerak. Xodimlarni doimiy malakasini oshirish. Barcha xodimlar sizning xavfsizlik siyosatingiz va tartiblaringizdan xabardor bo'lishi muhim. Ular sizning ma'lumotlaringiz va tizimlaringizni himoya qilishga yordam berish uchun ushbu siyosat va tartiblarga qanday amal qilishni o'rgatishlari kerak. Texnik nazoratni amalga oshirish. Xavfsizlik devorlari va hujumni aniqlash tizimlari kabi texnik boshqaruvlar tarmog'ingizni hujumdan himoya qilishga yordam beradi. Raqamli transformatsiyani boshlashdan oldin ushbu nazoratni amalga oshirish kerak. Tarmoqni doimiy monitoring qilib boorish. Yuqoridagi chora-tadbirlarni amalga oshirganingizdan so'ng, xavfsizlik tahdidlari uchun tarmog'ingizni muntazam ravishda kuzatib borishingiz kerak. Bu har qanday mumkin bo'lgan hujumlarni aniqlashga va ularni yumshatish uchun choralar ko'rishga yordam beradi. Raqamli transformatsiyadan o‘tgan korxonalarda kiberxavfsizlikni yaxshilash uchun ham bir qator chora-tadbirlar mavjud, jumladan [Advancement taher]: – Xodimlarni kiberxavfsizlik xatarlari va ilg‘or amaliyotlar bo‘yicha o‘rgatish; – Kuchli parol siyosatini amalga oshirish; – Maxfiy ma'lumotlarga kirishni cheklash; – Ma’lumotlarni shifrlash; – Muntazam ravishda ma’lumotlarning zahira nusxasini yaratish; – Firewall va hujumlarni aniqlash tizimlaridan foydalanish. Ushbu choralarni qo‘llash orqali biznes jarayonlarida kiberhujumlar xavfini kamaytirish mumkin va shu orqali ularning raqamli transformatsiyasini muvaffaqiyatli bo'lishini ta'minlaydi. Kiberxavfsizlik, shuningdek, takrorlanuvchi vazifalarni avtomatlashtirish va potentsial tahdidlarni zarar yetkazishdan oldin aniqlash orqali operatsion samaradorlikni oshirish va xarajatlarni kamaytirishga yordam beradi. Kiberxavfsizlikning yana bir muhim afzalligi shundaki, u mijozlar, hamkorlar va boshqa manfaatdor tomonlar bilan ishonchni mustahkamlashga yordam beradi. Bugungi raqamli dunyoda odamlar ma'lumotlarning maxfiyligi va xavfsizligi haqida tobora ko'proq tashvishlanmoqda. Zamonaviy xavfsizlik texnologiyalari va amaliyotlariga sarmoya kiritib, tashkilotlar ushbu tashvishlarga jiddiy qarashlarini ko'rsatishlari mumkin. Bu ishonchni mustahkamlash va uzoq muddatli munosabatlarni rivojlantirish uchun uzoq yo'lni bosib o'tishi mumkin. Umuman olganda, raqamli transformatsiya paytida kiberxavfsizlikni birinchi o'ringa qo'yish uchun juda ko'p muhim sabablar mavjud. Hozirda to'g'ri vositalar va texnologiyalarga sarmoya kiritish yangi raqamli landshaftga muammosiz va muvaffaqiyatli o'tishni ta'minlashga yordam beradi. Kiberxavfsizlik strategiyasini ishlab chiqish Raqamli transformatsiya xavfli biznesdir. Tashkilotlar tobora ko'proq maxfiy ma'lumotlarni onlayn to'plash, almashish va saqlash - o'zlarini kiberhujumlarga qarshi himoyasiz qilishmoqda. O'zlarini himoya qilish uchun tashkilotlar kuchli kiberxavfsizlik strategiyasini ishlab chiqishlari kerak. Ushbu tadqiqot ishida biz kiberxavfsizlik strategiyasini ishlab chiqishda ba'zi asosiy qadamlarni ko'rib chiqamiz, jumladan, xavfsizlik yo'l xaritasini yaratish, xavfsizlik kamchiliklarini aniqlash va asosiy ishlash ko'rsatkichlarini o'rnatish [Digital trac hall stewart]. Ushbu choralarni ko'rish orqali tashkilotingizni raqamli dunyo tahdidlaridan yaxshiroq himoyalanishiga yordam bera olasiz (2-rasm) the 4 main]. 2-rasm. Raqamli transformatsiya uchun kiberxavfsizlik strategiyasi Xavfsizlik yo'l xaritasini yaratish Kiberxavfsizlik strategiyasini ishlab chiqishda birinchi qadam xavfsizlik bo'yicha yo'l xaritasini yaratishdir. Ushbu yo'l xaritasi ma'lumotlaringiz va tizimlaringizni hujumga qarshi himoya qilish uchun qanday qadamlar qo'yishingiz kerakligini ko'rsatishi kerak. Shuningdek, u kiberjinoyatchilar tomonidan ishlatilishi mumkin bo'lgan potentsial xavf va zaifliklarni aniqlashi kerak. Xavfsizlik yo'l xaritasining asosiy elementlaridan ba'zilari quyidagilardan iborat [Cyber moller]: Himoya qilinishi kerak bo'lgan ma'lumotlarni aniqlash. Bu sizning muhim ma'lumotlaringiz va tizimlaringiz, shuningdek, elektron shaklda saqlanadigan har qanday mijoz yoki xodimlar ma'lumotlarini o'z ichiga oladi. Ushbu aktivlar bilan bog'liq xavf va zaifliklarni baholash. Bunga potentsial tahdidlarni aniqlash va ular tizimingizdagi zaifliklardan qanday foydalanishi kiradi. Ushbu tahdidlar bilan bog'liq xavflarni kamaytirish uchun yumshatish strategiyalarini ishlab chiqish. Bu xavfsizlik devorlari va tajovuzlarni aniqlash tizimlari kabi texnik nazoratni amalga oshirishni, shuningdek, muhim ma'lumotlar va tizimlarga kirishni cheklash uchun siyosat va tartiblarni ishlab chiqishni o'z ichiga olishi mumkin. Kiberhujumlarga qarshi usul va vositalarni sinovdan o’tkazish. Bunga muntazam ravishda kirish testlari va xavfsizlik tekshiruvlarini o'tkazish kiradi. Voqea sodir bo'lganda ularga javob berish. Bunga muvaffaqiyatli hujumni qanday ushlab turish va undan qutulish bo'yicha rejani tuzish kiradi. Ushbu qadamlarni bajarish orqali siz o'z biznesingizni kiberjinoyatchilikning tobora ortib borayotgan tahdididan himoya qilishga yordam beradigan keng qamrovli kiberxavfsizlik strategiyasini ishlab chiqishingiz mumkin. Ma'lumotlarni himoya qilish Raqamli transformatsiyani amalga oshirishdan oldin, ma'lumotlaringizni himoya qilish uchun mustahkam xavfsizlik choralarini qo'llash muhimdir. Bu yerda ko'rib chiqilishi kerak bo'lgan ba'zi asosiy yechimlar: 1. Maʼlumotlaringizni shifrlash: Maʼlumotlarni shifrlash oʻqilishi mumkin boʻlgan maʼlumotlarni oʻqib boʻlmaydigan formatga aylantirish jarayonidir. Bu ruxsatsiz shaxslarning ma'lumotlaringizga kirishini va ulardan foydalanishini qiyinlashtiradi. Ma'lumotlarni shifrlashda, osonlikcha sindirib bo'lmaydigan kuchli algoritmlar va kalitlardan foydalanishni unutmang. 2. Kirishni nazorat qilish choralarini amalga oshirish: Kirish nazorati choralari foydalanuvchilarning rollari va ruxsatlari asosida ma'lumotlarga kirishni cheklashga yordam beradi. Bu ruxsatsiz shaxslarning maxfiy ma'lumotlarga kirishining oldini olishga yordam beradi. 3. Ma'lumotlarning zahira nusxalaridan foydalaning: Ma'lumotlarning zaxira nusxalari asosiy nusxangiz yo'qolgan yoki yo'q qilingan taqdirda foydalanish mumkin bo'lgan ma'lumotlaringizning nusxalarini yaratadi. Zaxira nusxalarini xavfsiz joyda saqlang va qo'shimcha himoya qilish uchun ularni shifrlang. 4. Xavfsizlik monitoringini amalga oshirish: Xavfsizlik monitoringi tizimlaringizdagi faoliyatni kuzatish va zararli faoliyat belgilarini qidirishni o'z ichiga oladi. Bu sizga tahdidlarni aniqlashga va ularni yumshatish uchun choralar ko'rishga yordam beradi [DT Why cyber]. Download 55.26 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|