Reaktorlarning tuzilishi va ishlash printsipi. Reaktorning asosiy vazifasi Bosimli suv reaktorlari

REAKTORLANING VAZIFASI, TUZILISHI VA ISHLASH PRINSIPI;

Reja:

1. 
   Reaktorlarning tuzilishi va ishlash printsipi.
   
2. 
   Reaktorning asosiy vazifasi
   
3. 
   Bosimli suv reaktorlari
   
4. 
   Foydalanilgan adabiyotlar
   

Reaktorlarning vazifasi, tuzilishi va ishlash printsipi.
Reaktorlar induktiv qarshiligi o’zgarmas bo’lgan g’altak ko’rinishida bo’lib, elektr zanjiridagi qisqa cheklaydigan apparat xisoblanadi (bunda kuchlaninning qiymatini bir xilda saqlab turadi). Reaktorda induktiv qarshilikning o’zgarmas bo’lishini ta’minlash uchun g’altak po’lat o’zaksiz tayyorlanadi. Reaktor g’altagining o’ramlari bir biridan va g’altakning o’zi esa erga ulanadigan qismlardan izolyasiyalangan bo’ladi.
Reaktorning uchta fazasi ketma-ket ulanadi, ya’ni sun’iy ravishda qisqa tutashtirilib zanjiming qarshiligi oshiriladi.
Konstruktiv tuzilishiga ko’ra reaktorlar quruq va moyli turlarga bo’linadi.
Quruq reaktorlar 35 kV kuchianishgacha mo’ljallangan bo’lib, yoniq joylardagi qurilmalarda ishlatiladi. Quruq reaktorlar induktiv g’altak bo’lib, izolyasiyasi ham quruq va havo yordamida sovitiladi. Reaktorlaming cho’lg’amlarini mahkamlash uchun beton, taxta, farfor va turli xil sintetik materiallardan foydalaniladi.
Kabeli cho’lg’amlar egiluvchan ko’p simli izolyasiyalanmagan yoki izolyasiyalangan o’tkazgich (sim) dan tayyorlanadi.
Betonli reaktorlaming ko’rinishi 5.8-rasmda ko’rsatil

Uchfazali komplekt reaktor

Ko’psimlio’tkazgich 3 shablonyordamidag’altakko’rinishidao’raladi. SHundan so’ng maxsus shaklda beton quyiladi. Beton qotirilib, vertikal tayanch - kolonna 2 hosil qilinadi. Kolonnalar bir-biriga alohida o’ramlar Bilan mahkamlanadi. Kolonnalaming cheka (yon) qismida shpilkalar bo’lib, ular yordamida izolyatorlar 4 va 1 qotiriladi. Moyli reaktorlar ham induktiv g’altak ko’rinishida bo’ladi, izolyasiya moyli va moy yordamida sovitiladi.
Reaktorning g’altagi transformator moyi bilan to’ldirilgan bak ichiga joylashtirilgan bo’ladi. Reaktor cho’lg’ami misdan tayyorlangan bo’ladi va shimdirilgan kabel qog’ozi bilan izolyasiyalangan.
Reaktor baki devorlaridagi isroflarni kamaytirish, ya’ni bak va moyning qizib ketishini cheklash maqsadida elektromagnit ekran va magnit shunt qo’llaniladi. Elektromagnit ekran va magnit shunt bak devoridagi magnit oqimning qiymatini cheklaydi.
Chaqmoq bo’lganda liniyada chaqmoq natijasida hosil bo’lgan tok zaryadsizlagich orqali erga o’tib ketadi, chunki chaqmoqning kuchlanishi ishchi kuchlanishdan juda katta (1000 kV gacha etadi) bo’ladi; vilitning qarshiligi esa pasayib ketadi. Liniyaning ishchi toki erga o’tmaydi, chunki liniyadagi kuchlanishning normal qiymatgacha pasayishi bilan vilit o’zining qarshiligini tiklaydi, uchqunli oraliqda yonayotgan yoy o’chadi va zaryadsizlagich ishchi tokni o’tkazmay qo’yadi. Quvursimon zaryadsizlagich (5.10-rasm) quvur 2 shaklida bo’lib, gaz chiqaruvchi materiallardan - fibradan, ya’ni viniplast yoki orgalitli shishadan tayyorlangan.
Quvuming bir chekkasiga po’lat oboyma 1 mahkamlangan. Quvur 2 ichiga po’lat sterjen 3 joylashtirilgan.
Quvur ichida sterjenning bir chekkasi va oboyma orasida ichki uchqunli oraliq hosil bo’ladi (5.10, a - rasm). Sterjenning boshqa uchi va liniya simi orasida tashqi uchqunli oraliq hosil bo’ladi (5.10, b-rasm). Zaryadsizlagichning oboymasi erga ulangan bo’ladi. Bu ikki uchqunli oraliqda to’lqinning o’ta kuchlanishi natijasida hosil bo’lgan tok erga o’tib ketadi. Tashqi uchqunli oraliq zaryadsizlagich quvurida kuchlanish boTmasligini ta’minlaydi.