Real vaqt tizimlari” fanidan bajargan Mustaqil ishi Tekshirdi: Raximov Nodir Mavzu: Tizim resurslarini boshqarish

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI


Dasturiy injiniring yo‘nalish talabalasi Maxsudov Oybekning
“Real vaqt tizimlari” fanidan bajargan


Mustaqil ishi


Tekshirdi: Raximov Nodir
Mavzu: Tizim resurslarini boshqarish
Operatsion tizim (OT) asosan kompyuterning apparat resurslarini boshqaradigan va kompyuter dasturlari uchun umumiy xizmatlarni taqdim etuvchi dasturiy taʼminotlar yigʻindisidir. Operatsion tizim kompyuter tizimidagi tizim dasturiy ta'minotining muhim tarkibiy qismidir.
Quyidagilar operatsion tizim tomonidan taqdim etiladigan bir nechta umumiy imoniyatlar:

• 
  Dasturning bajarilishi;
  
• 
  I/U operatsiyalari;
  
• 
  Fayl tizimi manipulyatsiyasi;
  
• 
  Aloqa;
  
• 
  Xatoni aniqlash;
  
• 
  Resurslarni taqsimlash;
  
• 
  Himoya.
  

Ko'p foydalanuvchi yoki ko'p vazifali muhitlar masalasida asosiy xotira, protsessor sikllari va fayllarni saqlash kabi resurslar har bir foydalanuvchi yoki job’ga alohida ajratilishi kerak. Resurslarni boshqarish bo'yicha operatsion tizimning ba'zi asosiy faoliyatlari:

• 
  Operatsion tizim rejalashtiruvchilar yordamida barcha turdagi resurslarni boshqaradi;
  
• 
  CPUdan yaxshiroq foydalanish uchun protsessorni rejalashtirish algoritmlari qo'llaniladi.
  

Kompyuterda ishlaydigan har bir dastur jarayon deb nomlanadi. OT dasturiy ta'minot jarayonlari tizim resurslarini qanday almashishini boshqaradi.
Masalan, ko'pgina dasturlar ma'lumotlarni qattiq disk kabi saqlash qurilmasiga saqlashi kerak. Tasavvur qiling-a, bir vaqtning o'zida uchta jarayon ishlaydi va uchta jarayon ham ma'lumotlarni muntazam ravishda saqlaydi. Saqlash qurilmasi allaqachon ishlatilayotgan bo'lsa, jarayonlar ma'lumotlarni saqlash uchun so'rovlarni yuborishi mumkin. Operatsion tizim ushbu so'rovlarni boshqarishi kerak, shunda uchta jarayon ham ma'lumotlarni saqlashi mumkin.
Tizimda bir nechta jarayonlar ishlayotgan bo'lsa, operatsion tizim ular o'rtasida ishlov berish vaqtini taqsimlashi kerak. Buni amalga oshirish uchun operatsion tizim jarayonlarni kerak bo'lganda almashtirish uchun rejalashtiruvchini ishga tushiradi. Rejalashtiruvchi rejalashtirish algoritmi asosida ishlaydi, bu esa quyidagilarni belgilaydi:

• 
  Qayta ishlash vaqti qanday taqsimlanadi - masalan, barcha jarayonlarga bir xil ishlov berish vaqti ajratilmasligi mumkin;
  
• 
  Jarayonlarga ishlov berish vaqti qanday tartibda taqsimlanadi - masalan, ishlayotgan jarayonlarning muhimligi va uzilishlar qanday hal qilinishi asosida;
  

Operatsion tizim jarayonlarni almashtirganda:

• 
  Hozirda ishlayotgan jarayon to'xtatiladi, uning holati saqlanadi va u yana navbatga o'tkaziladi.
  
• 
  Rejalashtiruvchi qaysi jarayonni keyingi ishga tushirish kerakligini aniqlaydi
  

Ko'p protsessorli tizimlarda rejalashtiruvchi jarayonlarni yadrolar o'rtasida taqsimlaydi, shuningdek ular o'rtasida ishlov berish vaqtini taqsimlaydi.
Jarayon uchun zarur bo'lgan ko'rsatmalar va ma'lumotlar asosiy xotirada mavjud bo'lishi kerak. Buni ta'minlash uchun OT xotira menejeri dasturini ishga tushiradi, bu:

• 
  Xotiraning qaysi qismlari ajratilganligini kuzatib boradi - xotira manzillar sifatida ko'rsatiladi va xotira menejeri dasturi har bir jarayonga qaysi manzillar ajratilganligini kuzatib boradi.
  
• 
  Har bir jarayon uchun qancha xotira ajratish kerakligini aniqlaydi
  
• 
  Jarayon uchun xotiraning bir qismi mavjud bo'lishi kerakligini aniqlaydi
  

Xotirani boshqarish bo'limida xotirani boshqarish usullari haqida ko'proq ma'lumot olishingiz mumkin.