Редактор: А. Тилегенов Редколлегия ағзалары

МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
167
ahamiyatga ega hamda oliy ta’lim ommaviy axborot vositalari hamda multimedia 
texnologiyalari xizmatlarini taqdim etish o‘qitish, o‘rganishga dramatik ta’sir qiladi. 
Ayniqsa, yangi texnologiyalardan foydalanishga tayyor bo‘lgan holda, ta’lim muassasalari 
ushbu tez o‘zgarishlardan foydalanish uchun yaxshi holatda.
Ta’lim tizimida ommaviy axborot vositalari va multimediya texnologiyalari samarali 
xizmat ko‘rsatish dasturlarini yaxshilash va dastur resurslarini tejash orqali bir qancha 
usullar mavjud: 
√ Dastur boshqaruvi
Ma’lumotlar bazalari dastur xodimlariga talabalarning joylashuvi, hamkorlar bilan 
bog‘lanish ma’lumotlari kuzatishda yordam beradi.
√ Jamiyat hamkorlarining ishtiroki
Yaxshi e’lon qilingan veb-sayt jamiyatda hamkorlikda o‘rganishni yaxshilash uchun 
xizmatlarni taqdim etish dasturlarini tavsiflashi va jamoat loyihasini ro‘yxatdan o‘tkazish 
shakllariga oson kirishni ta’minlashi hamda hamjamiyat hamkorlarining ijobiy tajribalari 
haqida hikoya qilishi mumkin.
√ O‘quv dasturlari 
Onlayn modullar va amaliy tadqiqotlar sinfda va jamiyatga asoslangan ta’limni 
yaxshilashi mumkin.
√ Jamoat xizmati 
Ma’noli jamoat xizmati talaba va hamjamiyat hamkori o‘rtasida muntazam yoki doimiy 
yuzma-yuz aloqani o‘z ichiga olishi shart emas va bu xizmat bilan veb-dizayn kursida 
hamjamiyat talabalari bilan uchrashishni o‘z ichiga olishi mumkin 
√ Mulohaza 
Elektron munozara guruhlari turli xil xizmat ko‘rsatish saytlari bo‘ylab tallabalarga 
muntazam ravishda muloqot qilish, o‘z tajribalarini baham ko‘rish va professor-o‘qituvchilar 
hamda bir-birlari tomonidan berilgan savollarga javob berish imkonini beradi.
√ Dasturni baholash
Onlayn so‘rovlar tallabalar va hamjamiyat hamkorlariga o‘z tajribalari va dasturning 
ta’siri haqidagi savollarga javob berishga imkon beradi. Ma’lumotlar bazalari dasturni 
baholash ma’lumotlarini kuzatish va saqlashni osonlashtirishi mumkin 
Ta’lim ommaviy axborot vositalari nima?
Ta’lim ommaviy axborot vositalari ta’lim maqsadiga ega bo‘lgan xabarlarni olib 
yuradigan aloqa kanallarini anglatadi. Ular odatda faqat o‘rganish va o‘qitish maqsadida 
foydalaniladi[1].
Ommaviy axborot vositalarini tasniflashning turli usullari mavjud:
1. Bosma ommaviy axborot vositalari. Ularga quyidagilar kiradi: kitoblar, jurnallar, 
jurnallar, gazetalar, ish kitoblari va darsliklar. 
2. Bosma bo‘lmagan ommaviy axborot vositalari. Ularga quyidagilar kiradi: 
prognozlangan va prognoz qilinmagan ommaviy axborot vositalari.
3. Elektron ommaviy axborot vositalari: ular audio media, vizual media va audio-vizual, 
proyerkiyali ommaviy axborot vositalari va proyerkiya qilinmagan ommaviy axborot 
vositalarini o‘z ichiga oladi. 
a) Proyeksiyalangan vositalar: ular proyeksiya qilish uchun yorug‘lik manbasini talab 
qiladi, masalan, plyonkali proyektor slaydlari va boshqalar.
b) Proyeksiyalanmagan ommaviy axborot vositalari: Ular yorug‘lik manbasini talab 
qilmaydi. Ularga 3 o‘lchovli ob’ektlar, 2 o‘lchovli ob’ektlar, nashrlar, diagrammalar, 
modellar va boshqalar kiradi.
4. Audio media, vizual media va audio-vizual

---