Referat I termiz 2023 Mavzu: Ijtimoiy himoya tizimi va uning milliy hamda mintaqaviy jihatlari

2.Ijtimoiy himoyaga bo’lgan ehtiyojning asosiy sabablari.
Ijtimoiy himoya ayollar, erkaklar va bolalarga hayot davomida adekvat turmush darajasi va sog'lig'iga erishish yoki uni saqlab qolishga yordam beradigan qator siyosatlarni o'z ichiga oladi. Uning asosiy elementlari quyidagilarni o'z ichiga olishi kerak:
1 Bolalar uchun asosiy daromadni kafolatlash, oziq-ovqat, ta'lim, parvarish va boshqa zarur tovarlar va xizmatlardan foydalanishni ta'minlash;
2 Etarli daromad olishga qodir bo'lmagan mehnatga layoqatli yoshdagi, xususan, kasallik, ishsizlik, homiladorlik va nogironlik holatlarida asosiy daromadni kafolatlash;
3 Keksa odamlar uchun asosiy daromadni kafolatlash; Va
4 Mavjudlik, foydalanish imkoniyati va sifat mezonlariga javob beradigan barcha uchun, shu jumladan onalik parvarishi uchun asosiy tibbiy xizmatlar.
Asosiy sog'liqni saqlash va umrbod daromad xavfsizligini ta'minlash orqali ijtimoiy himoya qashshoqlikni kamaytirish va oldini olishda muhim rol o'ynaydi. Mamlakatlar, shuningdek, inson taraqqiyotini qo‘llab-quvvatlash, ijtimoiy hamjihatlikni kuchaytirish, ishchi kuchini kengaytirish va iqtisodiy o‘sishni rag‘batlantirish kabi turli sabablarga ko‘ra ijtimoiy himoyaga sarmoya kiritmoqda.
Ijtimoiy himoya inson huquqi va 2030 yilgacha Barqaror rivojlanish kun tartibining muhim qismidir. Barqaror rivojlanishning birinchi maqsadi (SDG1) barcha mamlakatlarni 2030 yilga qadar qashshoqlikning barcha shakllarida barham berish uchun butun aholini ijtimoiy himoya bilan ta'minlashga chaqiradi. Bundan tashqari, ijtimoiy himoya barqaror rivojlanishning bir qator boshqa maqsadlariga erishishda asosiy rol o‘ynaydi.
Soddalashtirish manfaati uchun siyosat yo'l-yo'riqlari daromad xavfsizligiga va birinchi navbatda pul o'tkazmalariga qaratiladi. Tibbiy xizmatlardan foydalanish muammosi faqat vaqti-vaqti bilan hal qilinadi.
Ijtimoiy himoya-Hayriya yoki Huquqmi?
jtimoiy himoya - bu inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasida (1948) mustahkamlangan ijtimoiy ta'minotga bo'lgan huquqda2 o'rnatilgan inson huquqidir3 Bu degani, davlatlar inson huquqlari bo'yicha xalqaro qonunchilikka ko'ra, ijtimoiy himoya va ijtimoiy himoyaning minimal darajasini kafolatlash majburiyatini oladilar. barcha odamlar ijtimoiy himoyalanish huquqiga ega. Butan, Maldiv orollari va O‘zbekiston kabi ko‘plab mamlakatlarda bu huquq o‘z konstitutsiyalarida mustahkamlangan bo‘lsa, boshqa mamlakatlarda ijtimoiy himoya Xitoy va Mo‘g‘uliston kabi qonunchiligining muhim qismi hisoblanadi.
Inson kutishi mumkin bo'lgan ijtimoiy himoya darajasi milliy sharoitga bog'liq. Eng kamida, ijtimoiy himoya kamsitilmasdan ta'minlanishi va jismoniy shaxslar va oilalar hech bo'lmaganda minimal tibbiy yordam, boshpana va uy-joy, suv va kanalizatsiya, oziq-ovqat va boshlang'ich ta'lim olish imkoniyatiga ega bo'lishi uchun asosiy darajadagi imtiyozlarni ta'minlashi kerak.
Huquqlarga asoslangan yondashuv ijtimoiy himoyani xayriya, ehtiyojlar, mehr yoki rahm-shafqat masalasi sifatida emas, balki inson huquqi sifatida ko'rishga majbur qiladi. Ijtimoiy himoyaga bunday yondashuv ijtimoiy himoya tizimlarini ishlab chiqish, joriy etish, monitoring qilish va baholashda inson huquqlari sohasida tenglik va kamsitilmaslik, ishtirok etish, oshkoralik va hisobdorlik kabi asosiy tamoyillarni qo‘llash zarurligini bildiradi. Ijtimoiy himoya insonning munosib turmush darajasi, ta'lim olish huquqi va erishish mumkin bo'lgan eng yuqori sog'liq darajasi kabi bir qator boshqa huquqlarini amalga oshirishga yordam beradi.
Osiyo-Tinch okeani mintaqasida Ijtimoiy Himoya.
Osiyo va Tinch okeani mintaqasida ijtimoiy himoya qamrovi va xarajatlari sezilarli darajada oshganiga qaramay, barcha ayollar, erkaklar va bolalarning taxminan 60 foizi hali ham tegishli ijtimoiy himoyadan foydalana olmaydi.
1 Mintaqadagi 49 mamlakatdan faqat 21 tasi bolalar va oilalarga imtiyozlar taklif qiladi, bu esa ularda past bo'yli aholi va to'yib ovqatlanmaslik va bolalar o'limining yuqori ulushiga ega.
2 Hududdagi mehnatga layoqatli yoshdagi 5 nafar ishsizning faqat 1 nafari ishsizlik nafaqasini oladi.
3 Yangi tug'ilgan chaqaloqli har 10 onadan faqat 3 nafari homiladorlik va tug'ish nafaqasini oladi.
4 Mintaqadagi har 10 kishidan 4 nafardan kamrog'i har qanday turdagi tibbiy xizmatdan foydalanish imkoniyatiga ega va bunday yordamga ega bo'lganlar uchun tibbiy xizmatdan foydalanish ko'pincha cheklangan.
5 Mintaqadagi barcha keksalarning yarmidan ko'pigina qarilik nafaqasini oladi va ishchi kuchining uchdan bir qismidan kamrog'i pensiya ta'minotida faol ishtirok etadi.
6 Mintaqadagi nogironlarning yarmidan kamrog'i nafaqa yoki nogironlik nafaqasini oladi va undan kamrog'i amalda foydalanadi.
Bunday cheklangan ijtimoiy himoya qamrovi ko'pchilikni zaif vaziyatda qoldiradi, ko'pchilik har kuni qashshoqlik muammolariga duch kelishdan boshqa chora qolmaydi. Ma'lumotlar mavjud bo'lgan 28 mamlakatda 1,2 milliarddan ortiq kishi kuniga 3,10 dollarlik qashshoqlik chegarasidan pastda yashaydi. Ammo ularning barchasi uchun iste'molni kuniga 3,10 AQSh dollariga ko'tarish uchun sarmoya kiritish uchun mintaqaviy yalpi ichki mahsulotning (YaIM) atigi 0,81 foizi kerak bo'ladi; Xitoy yalpi ichki mahsulotining 1,88% ga teng miqdor.