Referat mavzu: Signallarni modulyatsiyasi. Amplitudaviy va chastotaviy modulyatsiya. Korrelyatsion tahlil

O’zbekiston davlat Konservatoriyasi “Musiqashunoslik” yo’nalishi

Axborot texnalogiyalari va jarayonlarni matematik modellashtirish fanidan

REFERAT

Mavzu: Signallarni modulyatsiyasi. Amplitudaviy va chastotaviy modulyatsiya. Korrelyatsion tahlil.

Bajardi: Mamatmusayeva Go‘zal

Signallarni modulyatsiyasi. Amplitudaviy va chastotaviy modulyatsiya. Korrelyatsion tahlil

Modulyatsiya - bu uzatiladigan signal parametrlarining o'zgarishiga muvofiq tashuvchining yuqori chastotali tebranishning bir yoki bir nechta parametrlarini o'zgartirish jarayoni. Modulyatsiyaning mohiyati shundaki, yuqori chastotali garmonik tebranish parametrlaridan biri (u tashuvchi to'lqin deb ataladi va chastota - tashuvchi chastotasi) uzatiladigan xabarni o'z ichiga olgan past chastotali (boshqaruv) signal qonuniga muvofiq o'zgaradi.

Elektromagnit to'lqinlar yordamida signallarni uzoq masofalarga uzatish uchun past chastotali signal spektrini yuqori chastotalar (radio chastotalar) mintaqasiga o'tkazish kerak. Ushbu spektr uzatish modulyator yordamida amalga oshiriladigan modulyatsiya deb ataladi. Odatda tashuvchi sifatida harmonik salınım ishlatiladi, bu uch parametr - amplituda, chastota va faza bilan tavsiflanadi.

Agar amplituda uzatiladigan signalga mutanosib ravishda o'zgarsa, u holda chastota chastotali modulyatsiyalangan (ChM), agar faza fazali modulyatsiyalangan bo'lsa (FM), natijada hosil bo'lgan signal amplituda-modulyatsiyalangan (AM) deb nomlanadi.

Modulyatsiya - bu ma'lumotni, bizning holatimizda, tovushli (modulyatsiya qiluvchi) signalni generator chastotasi (tashuvchi chastotasi) bilan birlashtirish jarayoni. Modulyatsiya ma'lum bir tarzda RF tebranishlarining shaklini o'zgartiradi va bir necha xil bo'lishi mumkin. Radioaloqada ko'pincha amplituda (AM-amplituda modulyatsiyasi) va chastota modulyatsiyasi qo'llaniladi.

Amplituda modulyatsiyasi (AM) - bu modulyatsiya bo'lib, demontaj qilinmagan tebranishlar amplituda o'zgaruvchan uni past chastotali salınımlara muvofiq ravishda o'zgartiradi.
Chastotali modulyatsiya (ChM) - modulyatsiya, bunda signal tashuvchisi chastotasi o'zgaruvchan tebranishga muvofiq o'zgaradi.

Chastotani modulyatsiyasi amplituda bilan solishtirganda ko'proq shovqin immunitetiga ega. Buning sababi, qabul qiluvchi qurilmaning kirishidagi shovqin, odatda, amplituda tasodifiy o'zgarishga olib keladi, ya'ni. ma'lumotlar parametrini buzish. Chastotani modulyatsiyasi bilan signallarning amplitudasiga shovqinning ta'siri ma'lumot chastota parametrining o'zgarishiga olib kelmaydi.

O’zaro bog’lanishlarni o’rganishda eng keng qo’llaniladigan metodlardan biri korrelyatsion-regression tahlildir. Ko’pchilikning ta’kidlashicha, korrelyatsionregresion tahlilni qo’llash uchun quyidagi talablarni bajargan ma’qul: o’rganilayotgan to’plam iloji boricha katta bo’lishi; o’rtalashtirilayotgan belgi miqdori ob’ektiv bo’lishi; taqsimot qatorlari normal taqsimot qonuniga bo’ysunishi va iloji boricha unga yaqin bo’lishi kerak va h.k. Yana shu ham ma’lumki, korrelyatsion-regression tahlil asosida quyidagi vazifalar hal qilinadi: omil belgi bilan natijaviy belgi o’rtasidagi bog’liqlik aniqlash va bog’liqlik turini belgilash; belgilar o’rtasidagi bog’lanishni ifodalovchi regressiya tenglamasini aniqlash va uning parametrlarini hisoblash; bog’lanish zichligi va kuchini o’lchash. Korrelyatsion tahlil o’rganilayotgan belgilarni tanlashdan boshlanadi. Bu erda omil belgidan ko’ra natijaviy belgini tanlash muhimroqdir. Chunki regressiya tenglamasi shaklini tanlash natijaviy belgiga bog’liq. Korrelyatsion tahlilda bog’lanish shaklini tanlash hal qiluvchi ahamiyatga ega. Eng puxta, diqqat bilan bajarilgan hisob-kitoblar ham agarda bog’lanish shakli noto’g’ri tanlangan bo’lsa, keraksiz bo’lishi mumkin. Shuning uchun ham bu ishni bajarishda o’rganilayotgan hodisaning mazmunini sifat jihatidan juda puxta tahlil qilish zarur. U belgining X ga bog’liqligi, biz yuqorida ta’kidlaganimizdek, to’g’ri va teskari bo’lishi mumkin. Agarda X belgining ortib borishi bilan U ortsa yoki X ning ko’payishi bilan U ko’paysa, ular o’rtasida to’g’ri bog’lanish, korrelyatsiya esa ijobiy deyishadi. Agarda X ning ortishi bilan U kamaysa yoki X kamayganda U ortsa, ular o’rtasida teskari bog’lanish, korrelyatsiya esa salbiy deyishadi. Bundan tashqari, X ning o’zgarishi bilan U ning o’zgarishi xarakteriga qarab to’g’ri chiziqli va egri chiziqli bog’lanish bo’lishi mumkin.

To’g’ri chiziqli bog’lanishni ifodalaydigan regressiya tenglamasini quyidagicha yozish mumkin:

Y_x=a₀+a₁x

Bu erda: a₀ – ozod xad; a₁ –regressiya tenglamasining koeffitsenti. a₀ va a₁ larni tenglama parametrlari ham deyishadi. Bu parameterlarni aniqlash uchun, kichik kvadratlar usulidan foydalanib, quyidagi tenglamalar sistemasini echish zarur:

na₀  a₁x  y

a₀ x  a₁ x²  yx